Przyimek „por” w j. hiszpańskim (Preposición „por” en español)

Hola, ¿qué tal?

Bardzo często w różnych wypowiedziach i tekstach w języku hiszpańskim występuje przyimek „por”. Dlatego w tym wpisie przyjrzymy się jego różnym zastosowaniom. Pomocne nam będą liczne przykłady zdań z tłumaczeniem na język polski.

Przyimek „por” ma następujące zastosowania:

a) wskazuje na przyczynę („za”, „bo”, „z powodu”, „ze względu na”), na przykład:

Lo detuvieron por robar un celular. – Zatrzymali go za kradzież telefonu.
Lo hago por necesidad. – Robię to z konieczności.
México reportó 244 nuevas muertes por Covid-19 en las últimas 24 horas. – W Meksyku zarejestrowano 244 nowe zgony z powodu COVID-19 w ciągu ostatnich 24 godzin.
No puedo revelar mi nombre por motivos de seguridad. – Nie mogę ujawnić mojego nazwiska ze względów bezpieczeństwa.
Una compensación por el retraso o la cancelación de un vuelo. – Odszkodowania za opóźnienie lub odwołanie lotu.
Por ti no tenemos los billetes de tren. – Przez ciebie nie mamy biletów na pociąg.

b) służy do określenia miejsca, przez które ktoś lub coś wchodzi, przechodzi, przejeżdża itp. („przez”, „poprzez”, „po”, „wzdłuż”); również w znaczeniu przenośnym, na przykład:

¿Cuándo se podrá viajar libremente por todo el país? – Kiedy będzie można swobodnie podróżować po całym kraju?
El amor entra por la cocina. – Przez żołądek do serca.
El camión pasa por el puente. – Ciężarówka przejeżdża przez most.
Estamos pasando por una etapa muy difícil. – Przechodzimy przez bardzo trudny okres.
Este tren pasa por Salamanca. – Ten pociąg przejeżdża przez Salamankę.
Me gusta mucho pasear por el parque. – Bardzo lubię spacerować po parku.
No encanta viajar por mar. – Uwielbiamy podróżować morzem.
Mi hermana ha ido por Varsovia. – Moja siostra pojechała przez Warszawę.
Un paseo por la ciudad antigua de Éfeso. – Spacer po starożytnym mieście Efez.
Por la costa andaluza hay muchas playas hermosas. – Wzdłuż wybrzeża andaluzyjskiego jest wiele pięknych plaż.

c) używa się go w zwrotach „por aquí”, „por ahí”, „por allí” do określenia przybliżonej lokalizacji, na przykład:

Camina por allí. – Idź tamtędy.
Debe estar por aquí. – To musi być gdzieś tutaj.
Ellos viven por aquí. – Oni mieszkają gdzieś tutaj.
Ellos están por aquí. – Oni są gdzieś tutaj.
¿Hay alguien por aquí? – Jest tu ktoś?
¿Hay un hotel por aquí cerca? – Czy jest tu w pobliżu hotel?
¿Vienes a menudo por aquí? – Często tu przyjeżdżasz?

d) występuje w różnych określeniach czasowych, m.in:

por dos semanas – przez (na) dwa tygodnie
por la madrugada – o świcie
por la mañana – rano, przed południem
por la Navidad – na Boże Narodzenie
por la noche – w nocy
por la Semana Santa – około Wielkiego Tygodnia
por la tarde – po południu, wieczorem
por las tardes – popołudniami, wieczorami
por quince años – przez piętnaście lat
por todo el viaje – przez całą podróż

e) służy do określenia sposobu wykonania czynności, na przykład:

Lo tenemos por escrito. – Mamy to na piśmie.
Nos comunicamos por Internet. – Komunikujemy się przez internet.
Te lo mando por correo electrónico / por fax. – Wysyłam ci to pocztą elektroniczną / faksem.
Te contactaré por teléfono. – Skontaktuję się z tobą telefonicznie.
Envíe una pregunta por correo electrónico a nuestro equipo de apoyo. – Proszę przesłać pytanie drogą elektroniczną do naszego zespołu wsparcia.
Te gusta mucho hablar por teléfono. – Bardzo lubisz rozmawiać przez telefon.
Voy a enviar esta carta por correo. – Wyślę ten list pocztą.

f) w stronie biernej określa sprawcę czynności, na przykład:

El Mausoleo de Atatürk fue visitado por muchos turistas nativos y extranjeros en el fin de semana. – Mauzoleum Atatürka było zwiedzane w weekend przez wielu turystów krajowych i zagranicznych.
El río de la Plata fue explorado por primera vez por los europeos en 1516. – Estuarium La Plata było eksplorowane po raz pierwszy przez Europejczyków w 1516 r.
Ella fue interrogada por la policía y la Fiscalía. – Ona była przesłuchiwana przez policję i prokuraturę.
Este libro fue escrito por Isabel Allende. – Ta książka została napisana przez Isabel Allende.
Un sabroso desayuno fue hecho por ella. – Smaczne śniadanie zostało zrobione przez nią.

g) służy do określenia ceny i proporcji („za”, „po”), na przykład:

¿Cuál es el precio por unidad (pieza)? – Jaka jest cena za sztukę?
El viento supera los 100 kilómetros por hora en cuatro localidades cántabras. – Wiatr przekracza 100 kilometrów na godzinę w czterech miejscowościach kantabryjskich.
Hay que pagar 17 euros por persona. – Trzeba zapłacić 17 euro za osobę.
Más cantidad por el mismo precio. – Więcej za tę samą cenę.
Me he comprado este traje por 500 euros. – Kupiłem sobie ten garnitur za 500 euro.
Puedo comprar los zapatos por el precio de promoción. – Mogę kupić buty po promocyjnej cenie.
Voy a vender mi coche por diez mil euros. – Zamierzam sprzedać mój samochód za dziesięć tysięcy euro.

h) występuje w znaczeniu „za kogoś”, na przykład:

Lo hago por ti. – Robię to za ciebie.
Pablo paga la cuenta por Irena. – Pablo płaci rachunek za Irenę.
¿Puedes terminar el trabajo por mí? – Czy możesz skończyć pracę za mnie?
Rellené el formulario por Diego. – Wypełniłem formularz za Diego.
Sebastián trabaja hoy por mí. – Sebastian pracuje dzisiaj za mnie.

i) służy do wyrażenia zamiany, na przykład:

Le cambié el libro por el álbum. – Zamieniłem się z nim książką na album.
Me gustaría cambiar mi vida por la tuya. – Chciałabym zamienić moje życie na twoje.
Quiero cambiar mi coche por uno mejor. – Chcę zamienić mój samochód na lepszy.
Voy a cambiar mi trabajo en Polonia por un trabajo en España. – Zamierzam zmienić moją pracę w Polsce na pracę w Hiszpanii.

j) służy do przedstawiania działań matematycznych, na przykład:

¿Cuánto es 10 por 10? – Ile to jest 10 razy 10?
Diez dividido por dos son cinco. – Dziesięć dzielone przez dwa daje pięć.
Tres por cinco es igual a quince. – Trzy razy pięć równa się piętnaście.
Veinte por cuatro es igual a ochenta. – Dwadzieścia razy cztery równa się osiemdziesiąt.

k) służy do określenia celu w znaczeniu „po kogoś” lub „po coś”, na przykład:

La madre va por sus niños a la guardería. – Mama idzie po swoje dzieci do przedszkola.
Me han enviado por frutas y verduras. – Wysłali mnie po owoce i warzywa.
Necesito ir por café a la cocina. – Muszę iść po kawę do kuchni.
¿Puedes ir al mercado por frutas? – Możesz iść na rynek po owoce?
Vengo por mi propiedad. – Przyszedłem po moją własność.
Voy por pastel. – Idę po ciasto.

l) łączy się z czasownikami ruchu ir por (iść po), pasar por (wpaść/wstąpić do), bajar por (iść po), correr por (biec po), na przykład:

Necesito pasar por mi oficina. – Muszę wpaść do mojego biura.
Pasaré por ti a las seis y media de la tarde. – Wpadnę po ciebie o szóstej trzydzieści po południu.
Volviendo a casa pasó por la tienda. – Wracając do domu, wstąpił do sklepu.

m) występuje w różnych stałych zwrotach, na przykład:

por ahora – jak na razie
por casualidad – przypadkowo
por coincidencia – przypadkowo
por completo – całkowicie, zupełnie, kompletnie
por debajo de algo – poniżej czegoś
por delante – przed sobą (nami)
por desgracia – niestety
por desesperación – z desperacji
por ejemplo – na przykład
por error – przez pomyłkę
por el contrario – wręcz przeciwnie, z drugiej strony
por eso – z tego powodu
por favor – proszę
por fin – wreszcie
por fortuna – szczęśliwie
por mi culpa – z mojej winy
por orden – po kolei
por otra parte – z drugiej strony
por partes – w częściach
por poco – za chwilę
por primera (segunda) vez – po raz pierwszy (drugi)
por su lado – ze swojej strony
por su cuenta – na własny rachunek
por suerte – na szczęście
por supuesto – oczywiście
por su propia mano – z własnej ręki, własnoręcznie
por ultimo – w końcu, ostatecznie
por un lado …, por otro lado … – z jednej strony …, z drugiej strony …
por un rato – na chwilę

Zdania do analizy w wersji hiszpańsko-polskiej:

Por hoy es todo. Muchas gracias y hasta la próxima.