W każdym języku istnieje pewna grupa zwrotów, które wyrażają bezpośrednio lub metaforycznie pewną mądrość, radę lub przesłanie. Przysłowia mają charakter ogólny, przybierają postać stwierdzeń lub pouczeń, przeważnie jednozdaniowych. Cechą tematyczną przysłów jest ich sens moralny – przysłowia są z reguły przestrogami, nakazami, zakazami lub pouczeniami.
Znajomość niemieckich przysłów pozwoli Ci na pełniejsze zrozumienie języka i zarazem kultury niemieckiej. Przysłowia wzbogacą Twoje wypowiedzi i pozwalają łatwiej i trafniej wyjaśniać pewne zachowania i zjawiska. Dzięki znajomości przysłów będzie Ci o wiele łatwiej zrozumieć rodowitych użytkowników języka niemieckiego, przez co otworzysz przed sobą „drzwi” do kultury niemieckiej.
Przysłowia niemieckie są podobne w treści do swoich polskich odpowiedników i zawierają te same uniwersalne mądrości i prawdy o życiu.
Najczęściej używane przysłowia niemieckie z tłumaczeniem na język polski:
Alle Wege führen nach Rom. – Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu.
Aller Anfang ist schwer. – Każdy początek jest trudny.
Aller guten Dinge sind drei. – Do trzech razy sztuka.
Alles hat seine Zeit. – Wszystko w swoim czasie.
Allzuviel ist ungesund. – Co za dużo, to nie zdrowo.
Alte Liebe rostet nicht. – Stara miłość nie rdzewieje.
Alter schützt vor Torheit / Dummheit nicht. – Wiek nie chroni przed głupotą.
Andere Länder, andere Sitten. – Co kraj to obyczaj.
Arbeit schändet nicht. – Praca nie hańbi.
Auch ein blindes Huhn findet ein Korn. – Trafiło się ślepej kurze ziarno.
Auf Regen folgt Sonne. – Po deszczu jest słońce.
Aufgeschoben ist nicht aufgehoben. – Co się odwlecze, to nie uciecze.
Auge um Auge, Zahn um Zahn. – Oko za oko, ząb za ząb.
Aus den Augen, aus dem Sinn. – Co z oczu, to i z serca.
Aus Schaden wird man klug. – Mądry Polak po szkodzie.
Ausnahmen bestätigen die Regel. – Wyjątek potwierdza regułę.
Besser ein Spatz / Sperling in der Hand als eine Taube auf dem Dach. – Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.
Besser eine Stunde zu früh als eine Minute zu spät. – Lepiej godzinę wcześniej niż minutę za późno.
Besser etwas als nichts. – Lepiej coś niż nic.
Besser spät als nie. – Lepiej późno niż wcale.
Blinder Eifer schadet nur – Co nagle, to po diable.
Borgen macht / bringt Sorgen. – Dobry zwyczaj nie pożyczaj.
Das Ei will klüger sein als die Henne. – Jajko chce być mądrzejsze od kury.
Das Ende krönt das Werk. – Koniec wieńczy dzieło.
Das Rad der Zeit hält niemand auf. – Czasu nie da się zatrzymać.
Dem Glücklichen schlägt keine Stunde. – Szczęśliwi czasu nie liczą.
Der Apfel fällt nicht weit vom Stamm. – Niedaleko pada jabłko od jabłoni.
Der Appetit kommt beim Essen. – Apetyt rośnie w miarę jedzenia.
Der erste Eindruck ist der beste. – Pierwsze wrażenie jest najważniejsze.
Der erste Schritt ist der schwerste. – Najtrudniejszy jest pierwszy krok.
Der Klügere gibt nach. – Mądrzejszy ustępuje.
Der Krug geht so lange zum Brunnen, bis er Bricht. – Dopóty dzban wodę nosi, dopóki ucho mu się nie urwie.
Der Mensch denkt und Gott lenkt. – Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi.
Der Schein trügt. – Pozory mylą.
Der Teufel ist nicht so schwarz, wie man ihn malt. – Nie taki diabeł straszny, jak go malują.
Der Zweck heiligt die Mittel. – Cel uświęca środki.
Die Augen sind der Spiegel der Seele. – Oczy są zwierciadłem duszy.
Die Ausnahme bestätigt die Regel. – Wyjątek potwierdza regułę.
Die Furcht hat große Augen. – Strach ma wielkie oczy.
Die Geschmäcker sind verschieden. – Gusta są różne.
Die Katze soll man nicht im Sack kaufen. – Nie kupuj kota w worku.
Die Wahrheit liegt in der Mitte. – Prawda leży pośrodku.
Die Wände haben Ohren. – Ściany mają uszy.
Die Zeit heilt alle Wunden. – Czas jest najlepszym lekarzem.
Dienst ist Dienst (und Schnaps ist Schnaps). – Służba nie drużba.
Durch Schaden wird man klug. – Mądry Polak po szkodzie.
Eile mit Weile. – Śpiesz się powoli.
Eine Hand wäscht die andere. – Ręka rękę myje.
Eine Schwalbe macht noch keinen Sommer. – Jedna jaskółka wiosny nie czyni.
Einem geschenkten Gaul schaut man nicht ins Maul. – Darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby.
Einigkeit macht stark – W jedności siła.
Einmal ist keinmal. – Jeden raz to żaden raz.
Ende gut, alles gut. – Wszystko dobre, co się dobrze kończy.
Erfahrung ist die beste Lehrmeisterin. – Doświadczenie czyni mistrza.
Es ist nicht alles Gold, was glänzt. – Nie wszystko złoto, co się świeci.
Faul bekommt wenig ins Maul. – Bez pracy nie ma kołaczy.
Freunde erkennt man in der Not. – Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.
Friede ernährt, Unfriede verzehrt. – Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.
Gebt, so wird euch gegeben. – Kto daje, temu będzie dane.
Gegensätze ziehen sich an. – Przeciwieństwa się przyciągają.
Geld regiert die Welt. – Pieniądz rządzi światem.
Geld stinkt nicht. / Es stinkt nicht. – Pieniądze nie śmierdzą.
Gelegenheit macht Diebe. – Okazja czyni złodzieja.
Gleich und gleich gesellt sich gern. – Ciągnie swój do swojego.
Heute mir, morgen dir. – Dziś mnie, jutro tobie.
Heute rot, morgen tot. – Dziś się żyje, jutro gnije.
Hier liegt der Hund begraben. – Tutaj jest pies pogrzebany.
Honig im Munde und Galle im Herzen. – Anielskie usta, a szatańskie serce.
Hunde, die bellen, beißen nicht. – Psy, które dużo szczekają, nie gryzą. / Strachy na lachy.
Hunger ist der beste Koch. – Głód to najlepszy kucharz.
Im Dunkeln ist gut munkeln. – Jak ciemno, to przyjemno.
In der Kürze liegt die Würze. – Lepiej krótko i na temat.
Irren ist menschlich. – Błądzenie jest rzeczą ludzką.
Jedem das Seine. – Każdemu, co mu się należy.
Jeder fasst sich an seine eigene Nase. – Każdy myśli o sobie.
Jeder ist Herr in seinem Hause. – Wolność Tomku w swoim domku.
Jeder ist seines Glückes Schmied. – Każdy jest kowalem swojego losu.
Jeder Topf findet seinen Deckel. – Każda potwora znajdzie swego amatora.
Jeder tut, was er kann. – Każdy orze jak może.
Keine Flamme ohne Rauch. – Nie ma dymu bez ognia.
Keine Nachricht gute Nachricht. – Brak wiadomości jest dobrą wiadomością.
Keine Regel ohne Ausnahme. – Nie ma reguły bez wyjątku. / Wyjątek potwierdza regułę.
Kleider machen Leute. – Jak cię widzą, tak cię piszą.
Kleine Kinder – kleine Sorgen, große Kinder – große Sorgen. – Małe dzieci – mały kłopot, duże dzieci – duży kłopot.
Kritisieren ist leicht, besser machen schwer. – Łatwiej mówić niż działać.
Lachen ist die beste Medizin – Śmiech to najlepsze lekarstwo.
Lachen ist gesund. – Śmiech to zdrowie.
Langsam, langsam, aber sicher. – Pomału, pomału, ale zawsze do przodu.
Liebe geht durch den Magen. – Przez żołądek do serca.
Liebe macht blind. – Miłość czyni ślepym.
Liebe überwindet alles. – Miłość wszystko zwycięża.
Lügen haben kurze Beine. – Kłamstwo ma krótkie nogi.
Man kann nicht immer auf Rosen gehen. – Życie nie jest usłane różami.
Man lernt nie aus. – Człowiek nigdy nie nauczy się wszystkiego.
Man muss das Eisen schmieden, solange es heiß ist. – Trzeba kuć żelazo, póki gorące.
Man soll den Tag nicht vor dem Abend loben. – Nie chwal dnia przed zachodem słońca.
Morgen, morgen, nur nicht heute, sagen alle faulen Leute. – Jutro, jutro, byle nie dzisiaj – tak mówią leniwi ludzie.
Morgenstunde hat Gold im Munde. – Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje.
Nach dem Essen sollst du stehen oder tausend Schritte gehen. – Po jedzeniu powinieneś postać lub zrobić tysiąc kroków.
Ohne Fleiß kein Preis. – Bez pracy nie ma kołaczy.
Ohne Saat keine Ernte. – Kto nie sieje, nie zbiera
Ordnung muss sein. – Porządek musi być.
Papier ist geduldig. – Papier jest cierpliwy.
Pünktlichkeit ist die Höflichkeit der Könige. – Punktualność jest grzecznością królów.
Rache ist süß. – Zemsta jest słodka.
Reden ist Silber, Schweigen ist Gold. – Mowa jest srebrem, milczenie jest złotem.
Rost frisst Eisen, Sorge den Menschen. – Rdza trawi żelazo, troska człowieka.
Ruhe und Rast ist die halbe Mast. – Spokój to pół szczęścia.
Scherben bringen Glück. – Stłuczone szkło przynosi szczęście. / Stłukło się na szczęście.
Schönheit vergeht, Tugend besteht. – Piękność przemija, cnota pozostaje.
Spare in der Zeit, so hast du in der Not. – Oszczędzaj zawczasu.
Spielen ist keine Kunst, aber aufhören zu spielen. – Nie sztuka grać, ale przestać.
Steter Tropfen höhlt den Stein. – Kropla drąży kamień.
Stille Wasser sind tief. – Cicha woda brzegi rwie.
Strafe muss sein. – Kara musi być.
Übung macht den Meister. – Ćwiczenie czyni mistrza.
Überall ist es schön aber am schönsten ist es zu Hause. – Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.
Verbotene Früchte schmecken am besten. – Zakazany owoc najlepiej smakuje.
Viele Köche verderben den Brei. – Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść.
Von Toten soll man nichts Übles reden. – O umarłych albo dobrze, albo wcale.
Was du heute kannst besorgen, das verschiebe nicht auf morgen. – Zrób dziś, co masz zrobić jutro.
Was Hänschen nicht lernt, lernt Hans nimmermehr. – Czego Jaś się nie nauczy, to Jan nie będzie umiał.
Was man nicht im Kopf hat, muss man in den Beinen / Füßen haben. – Kto nie ma w głowie, to ma w nogach.
Was sich liebt, das neckt sich. – Kto się lubi, ten się czubi.
Wenn keiner weiß, worum es geht, da geht es hundertprozentig um Geld. – Kiedy nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze.
Wer A sagt, muss auch B sagen. – Jak się powie A, to trzeba powiedzieć B.
Wer anderen eine Grube gräbt, fällt selbst hinein. – Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada.
Wer den Pfennig / Cent nicht ehrt, ist des Thalers nicht wert. – Kto nie szanuje grosza, ten nie jest wart talara.
Wer die Wahl hat, hat die Qual. – Męka wyboru.
Wer ernten will, muss säen. – Kto chce zbierać plony, musi siać.
Wer leicht glaubt, wird leicht betrogen. – Kto łatwo wszystkim wierzy, swoje domierzy.
Wer nicht wagt, der nicht gewinnt. – Do odważnych świat należy.
Wer reich ist, hat viele Freunde. – Gdy pieniędzy wiele, wokoło przyjaciele.
Wer schläft, (der) sündigt nicht. – Kto śpi, nie grzeszy.
Wer sich zuletzt freut, freut sich am besten. – Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni.
Wer sucht, der findet. – Kto szuka, ten znajduje.
Wer zuletzt lacht, lacht am besten. – Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni.
Wie die Arbeit, so der Lohn. – Jaka praca, taka płaca.
Wie die Mutter, so die Tochter. – Jaka matka, taka córka.
Wie du mir, so ich dir. – Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.
Wie gewonnen, so zerronnen. – Łatwo przyszło, łatwo poszło.
Wie man sich bettet, so ruht (liegt) man. – Jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz.
Wissen ist Macht. – Wiedza to potęgi klucz.
Wo ein Wille ist, da ist auch ein Weg. – Gdzie jest wola, jest i wyjście.
Wo gehobelt wird, da fallen die Späne. – Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą.
Zeit ist Geld. – Czas to pieniądz.
Zuhause ist es am besten. – Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej.
Ich wünsche Dir alles Gute!