Czas przeszły pretérito indefinido de indicativo – czasowniki regularne (Pretérito indefinido de indicativo – verbos regulares)

¡Hola a todos!

Języki polski i hiszpański mają odmienną strukturę czasów. W języku polskim mamy trzy czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły, natomiast w języku hiszpańskim ilość czasów jest większa, a system koniugacji o wiele bardziej złożony.

W języku hiszpańskim istnieją następujące czasy trybu oznajmującego pozwalające na mówienie o przeszłości:
– czas przeszły dokonany pretérito perfecto
– czas przeszły dokonany pretérito indefinido (czasowniki regularne i nieregularne)
– czas przeszły niedokonany pretérito imperfecto
– czas zaprzeszły pretérito pluscuamperfecto
– czas przeszły uprzedni pretérito anterior (używany głównie w języku literackim)

I. Schemat odmiany czasowników regularnych w czasie pretérito indefinido

Czas pretérito indefinido jest czasem przeszłym dokonanym prostym. Służy do wyrażania czynności lub wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości, są zakończone i nie mają związku z czynnościami lub wydarzeniami zachodzącymi w teraźniejszości.

Spójrzmy na schemat odmiany czasowników regularnych z I, II i III grupy koniugacyjnej w czasie pretérito indefinido:

Zauważmy, że końcówki czasowników z II i III grupy koniugacyjnej są takie same. Cechą charakterystyczną tego czasu jest też obowiązkowy akcent graficzny (tylda) na ostatniej sylabie w formach pierwszej i trzeciej osoby liczby pojedynczej, co zaznaczamy w pisowni i sygnalizujemy odpowiednio w wymowie.

W przypadku czasowników zwrotnych zaimek zwrotny stoi przed odmienionym czasownikiem:

Forma pierwszej osoby liczby mnogiej czasowników regularnych z I i III grupy koniugacyjnej w czasie pretérito indefinido jest taka sama jak w czasie teraźniejszym presente de indicativo. Oznacza to zatem, że aby prawidłowo przetłumaczyć zdanie na język polski musimy znać kontekst wypowiedzi.

II. Czasowniki z obocznością ortograficzną I : Y w trzeciej osobie liczby pojedynczej i mnogiej

Do czasowników tych należą czasowniki z II i III grupy koniugacyjnej, których temat kończy się na samogłoskę „o”, „u”, „e”, „a” (nie dotyczy czasowników całkowicie nieregularnych). Oto przykłady takich czasowników:

Czasowniki „reír” i „freír” nie stosują się do tej zasady, mimo iż należą do III grupy koniugacyjnej, a ich temat kończy się samogłoską „e”. Wynika to z tego, iż są to dodatkowo czasowniki z dyftongacją. Oto odmiana tych czasowników w czasie pretérito indefinido:

III. Czasowniki ze zmianami ortograficznymi w pierwszej osobie liczby pojedynczej

Niektóre czasowniki w pierwszej osobie liczby pojedynczej w czasie pretérito indefinido mają oboczność ortograficzną:

– czasowniki zakończone na -car w miejsce „c” przyjmują „qu”, by zachować dźwięk „k” z tematu czasownika. W przeciwnym wypadku zapis -cé należałoby wymówić jako [θ]. Przykłady:
aparcar (parkować) – aparqué, aparcaste, aparcó, aparcamos, aparcasteis, aparcaron
atracar (cumować) – atraqué, atracaste, atracó, atracamos, atracasteis, atracaron
buscar (szukać) – busqué, buscaste, buscó, buscamos, buscasteis, buscaron
explicar (wyjaśniać) – expliqué, explicaste, explicó, explicamos, explicasteis, explicaron

– czasowniki zakończone na -gar w miejsce „g” przyjmują „gu”, by zachować dźwięk „g” z tematu czasownika. W przeciwnym wypadku zapis -gé należałoby wymówić jako [h]. Przykłady:
apagar (gasić) – apagué, apagaste, apagó, apagamos, apagasteis, apagaron
castigar (karać) – castigué, castigaste, castigó, castigamos, castigasteis, castigaron
colgar (wieszać) – colgué, colgaste, colgó, colgamos, colgasteis, colgaron
fatigar (męczyć) – fatigué, fatigaste, fatigó, fatigamos, fatigasteis, fatigaron

– czasowniki zakończone na -guar w miejsce „gu” przyjmują „gü”. Zachodzi tutaj zmiana wokaliczna. Przykłady:
apaciguar (uspokajać) – apacigüé, apaciguaste, apaciguó, apaciguamos, apaciguasteis, apaciguaron
averiguar (sprawdzać) – averigüé, averiguaste, averiguó, averiguamos, averiguasteis, averiguaron
atestiguar (zaświadczać) – atestigüé, atestiguaste, atestiguó, atestiguamos, atestiguasteis, atestiguaron
desaguar (odwadniać) – desagüé, desaguaste, desaguó, desaguamos, desaguasteis, desaguaron

– czasowniki zakończone na -zar w miejsce „z” przyjmują „c”, ponieważ nie są dozwolone połączenia „ze” i „zi”. Przykłady:
alzar (podnosić) – alcé, alzaste, alzó, alzamos, alzasteis, alzaron
empezar (zaczynać) – empecé, empezaste, empezó, empezamos, empezasteis, empezaron
rechazar (odrzucać) – rechacé, rechazaste, rechazó, rechazamos, rechazasteis, rechazaron
trazar (kreślić, rysować) – tracé, trazaste, trazó, trazamos, trazasteis, trazaron

IV. Zastosowanie czasu pretérito indefinido de indicativo:

a) gdy mówimy o jednorazowych, zakończonych czynnościach lub wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości. Zazwyczaj są to czynności punktowe, które nastąpiły w konkretnym momencie. Nie zawsze znamy dokładny moment zdarzenia, ale zawsze jest to czynność zakończona, która nie ma żadnego związku z teraźniejszością. Przykłady:

Ayer me acosté muy tarde. – Wczoraj położyłem się późno spać.
El año pasado compré un coche. – W minionym roku kupiłem samochód.
El domingo me levanté a las ocho. – W niedzielę wstałem o godzinie ósmej.
Te mandé un mensaje. – Wysłałem ci wiadomość.

Zazwyczaj czasu pretérito indefinido używa się z różnymi określeniami czasu (esp. mercadores temporales), które determinują jego użycie. Do grupy tej należą następujące określenia:

b) w różnych opisach i biografiach, na przykład:

Gandhi estudió Derecho en Londres y luego se marchó a Sudáfrica. Allí ejerció su profesión durante un año y defendió los derechos de los hindúes. – Gandhi studiował prawo w Londynie i później wyjechał do Afryki Południowej. Tam przez rok wykonywał swój zawód i bronił praw Hindusów.
El 12 de octubre de 1492 Cristóbal Colón descubrió América. – 12 października 1492 r. Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę.
Nací en Turquía en una familia conservadora. Estudié Periodismo y trabajé como intermediaria entre Turquía y los países árabes para organizaciones humanitarias. – Urodziłam się w Turcji w konserwatywnej rodzinie. Studiowałam dziennikarstwo i pracowałam jako pośrednik między Turcją a krajami arabskimi dla organizacji humanitarnych.

c) gdy mówimy o czynnościach trwających w przeszłości lub powtarzających się w zamkniętym przedziale czasowym, przy czym nie kładziemy nacisku na czas trwania czynności, a powtarzalność nie ma charakteru rutynowego. Do czynności powtarzalnych, rutynowych, codziennych w przeszłości służy czas przeszły pretérito imperfecto. Ponadto często używamy takich wyrażeń jak „varias veces” (wiele razy), „tres veces” (trzy razy) itp., na przykład:

Me robaron dos veces en el mismo día. – Okradziono mnie dwukrotnie tego samego dnia.
Mi viaje a Cancún duró 12 horas. – Moja podróż do Cancún trwała 12 godzin.
Mi tío vivió durante 15 años en Canadá. – Mój wujek mieszkał przez 15 lat w Kanadzie.

d) gdy opisujemy czynności lub wydarzenia, które następowały jedno po drugim („ciąg” czynności lub wydarzeń), na przykład:

Asistieron a una conferencia. Luego salieron al jardín y empezaron a charlar. Así se conocieron. – Brali udział w konferencji. Później wyszli do ogrodu i zaczęli rozmawiać. W ten sposób poznali się.
Ayer me levanté a las seis de la mañana. Me duché y me vestí. – Wczoraj obudziłem się o szóstej rano. Wziąłem prysznic i ubrałem się.
Todos los invitados de boda bebieron, comieron y bailaron. – Wszyscy goście weselni pili, jedli i tańczyli.

Dodatkowe zdania do analizy w wersji hiszpańsko-polskiej:  

Gracias por estar aquí y hasta la próxima.