Zapraszam na pierwszy wpis dotyczący gramatyki języka włoskiego.
Poniższa tabela przedstawia zaimki osobowe w funkcji podmiotu w języku włoskim
| Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
| io (ja) | noi (my) |
| tu (ty) | voi (wy) |
| lui (on) lei (ona) Lei (pan, pani) | loro (oni, one) Loro (państwo) |
a) W języku włoskim w trzeciej osobie liczby pojedynczej wyróżnia się rodzaj męski i żeński. Rodzaj nijaki nie istnieje.
b) Podobnie jak w języku polskim, w języku włoskim zaimki osobowe w funkcji podmiotu są najczęściej opuszczane. Użycie zaimka osobowego nie jest zazwyczaj konieczne, ponieważ sama forma czasownikowa wskazuje na to, czy odnosimy się do liczby pojedynczej, czy mnogiej. Przykłady zdań:
Dove sei? – Gdzie jesteś?
È bellissima. – Jest przepiękna.
Lei è di Bolonia. – Ona / Pan / Pani jest z Bolonii.
Parlo italiano. – Mówię po włosku.
Sono polacco. – Jestem Polakiem.
Studio l’inglese e l’italiano a scuola. – W szkole uczę się angielskiego i włoskiego.
Wprowadzenie zaimka osobowego w funkcji podmiotu powoduje, że zaimek jest akcentowany. Można go zastosować, gdy podmiot nie jest dostatecznie sprecyzowany lub gdy chcemy coś podkreślić. Porównaj zdania:
Sono contento. – Jestem zadowolony.
Io sono contento. – Ja jestem zadowolony.
Vivo a Cracovia. – Mieszkam w Krakowie.
Io vivo a Cracovia. – Ja mieszkam w Krakowie.
Andiamo al cinema, e voi? – Idziemy do kina, a wy?
Loro sono italiani, ma io sono polacco. – Oni są Włochami, lecz ja jestem Polakiem.
c) zaimki „Lei” (pan, pani) i „Loro” (państwo) pisane wielką litery to formy grzecznościowe. Zaimek „Lei” stosuje się zarówno do mężczyzny, jak i kobiety.
Lei è italiano? – Jest pan Włochem? / Jest pani Włoszką?
Lei, signore, è italiano? – Pan, proszę pana, jest pan Włochem?
Lei, signora, è italiana? – Pani, proszę pani, jest pani Włoszką?
Forma „Loro” (państwo) pisana wielką literą to forma oficjalna, stosowana w kontekstach formalnych, np. w oficjalnej korespondencji urzędowej. W języku potocznym formę tę najczęściej zastępuje się zaimkiem „Voi”.
d) obok najczęściej stosowanych we współczesnym języku włoskim form „lui” (on) i „lei” (ona) sporadycznie (głównie w j. literackim i prawniczym) można spotkać się również z innymi zaimkami, które już właściwie nie występują w języku mówionym. Są to:
– odnoszące się tylko do osób:
r. męski: egli – on (zwykle „on”, o którym była mowa wcześniej)
r. żeński: ella – ona (zwykle „ta”, o której była mowa wcześniej)
– odnoszące się do przedmiotów lub zwierząt, rzadziej do osób, i pełniące często funkcję zaimka wskazującego:
r. męski: esso – on (to) / l. mnoga: essi – ono
r. żeński: essa – ona (ta) / l. mnoga: esse – one
Il Parlamento europeo adotta nuove resoluzioni: esse prevedono un sostegno finanziario. – Parlament Europejski przyjmuje nowe rezolucje: przewidują one wsparcie finansowe.
W praktyce dla oznaczenia osób i zwierząt najczęściej używa się zaimków „lui”, „lei” i „loro” zamiast przestarzałych form egli/ella, esso/essi i essa/esse, na przykład:
Lui (egli) studia la lingua italiana. – On studiuje język włoski.
Lei (essa) vuole visitare Roma. – Ona chce zwiedzić Rzym.
Pamiętaj, że wymowę wyrazów, których jeszcze nie znasz, możesz odsłuchać na stronie https://pl.forvo.com/
Z kolei odmianę włoskich czasowników wraz z wymową znajdziesz na stronie: https://coniugazione.reverso.net/coniugazione-italiano.html
Foto: Frecce Tricolori, la pattuglia acrobatica dell’Aeronautica Militare Italiana © Forze Armate Stato Maggiore della Difesa