W tym wpisie poznamy zasady tworzenia hiszpańskiego trybu łączącego w czasie teraźniejszym presente de subjuntivo. Ponadto w oparciu o liczne przykłady w wersji hiszpańsko-polskiej przyjrzymy się jego praktycznemu zastosowaniu.
Tryb subjuntivo jest bardzo często stosowany w języku hiszpańskim i służy do przekazywania informacji mało prawdopodobnych, hipotetycznych, a także do wyrażania zamiarów i dokonywania ocen. Tryb ten występuje najczęściej w zdaniach podrzędnych i wprowadzany jest przyimkiem „que”. Nie ma swojego bezpośredniego odpowiednika w języku polskim. W zależności od kontekstu jego formy tłumaczymy na język polski jako czas przyszły, czas teraźniejszy, czas przeszły bądź tryb przypuszczający.
Tryb łączący subjuntivo obejmuje następujące czasy:
– presente de subjuntivo,
– pretérito perfecto de subjuntivo,
– imperfecto de subjuntivo,
– pluscuamperfecto de subjuntivo,
– futuro imperfecto de subjuntivo (występuje wyłącznie w przysłowiach i dawniejszych tekstach prawniczych).
I. Zasady tworzenia trybu łączącego w czasie teraźniejszym presente de subjuntivo
Formy trybu łączącego presente de subjuntivo tworzymy dodając odpowiednie końcówki do tematu czasownika. Końcówki różnią się w zależności od grupy koniugacyjnej.
Czasowniki I koniugacji w presente de subjuntivo (poza pierwszą osobą liczby pojedynczej) mają takie same końcówki jak czasowniki II koniugacji w presente de indicativo. Natomiast czasowniki z II (końcówka -er) i III grupy koniugacyjnej (końcówka -ir) przyjmują w presente de subjuntivo końcówki czasowników z I koniugacji presente de indicativo. W uproszczeniu można powiedzieć, że końcówki z -a w I koniugacji zmieniają się na końcówki z -e, natomiast końcówki z -e oraz -i w II i III koniugacji na końcówki z -a.
Pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej w trybie presente de subjuntivo mają zawsze taką samą formę. W drugiej osobie liczby mnogiej końcówki mają akcent graficzny nad samogłoską:
–áis, –éis, ís.
Porównanie odmiany wybranych czasowników w presente de indicativo i presente de subjuntivo:
| I koniugacja -ar: estudiar (uczyć się, studiować) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| yo | estudio | estudie |
| tú | estudias | estudies |
| él / ella / usted | estudia | estudie |
| nosotros / nostras | estudiamos | estudiemos |
| vosotros / vosotras | estudiáis | estudiéis |
| ellos / ellas / ustedes | estudian | estudien |
| II koniugacja -er: comer (jeść) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| yo | como | coma |
| tú | comes | comas |
| él / ella / usted | come | coma |
| nosotros / nostras | comemos | comamos |
| vosotros / vosotras | coméis | comáis |
| ellos / ellas / ustedes | comen | coman |
| III koniugacja -ir: escribir (pisać) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| yo | escribo | escriba |
| tú | escribes | escribas |
| él / ella / usted | escribe | escriba |
| nosotros / nostras | escribimos | escribamos |
| vosotros / vosotras | escribís | escribáis |
| ellos / ellas / ustedes | escriben | escriban |
Ponadto niektóre czasowniki zachowują w odmianie oboczności samogłoskowe z czasu teraźniejszego presente de indicativo, a inne odmieniają się całkowicie nieregularnie.
Czasowniki, które w czasie teraźniejszym presente de indicativo odmieniają się z przegłosem o → ue (również u → ue w przypadku czasownika „jugar”) i e → ie, zachowują te same oboczności w trybie presente de subjuntivo.
Porównanie odmiany wybranych czasowników w presente de indicativo i presente de subjuntivo:
| Verbo | Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| acordarse (pamiętać) | yo me acuerdo, tú te acuerdas, él se acuerda, nosotros nos acordamos, vosotros os acordáis, ellos se acuerdan | yo me acuerde, tú te acuerdes, él se acuerde, nosotros nos acordemos, vosotros os acordéis, ellos se acuerden |
| acostarse (kłaść się spać) | yo me acuesto, tú te acuestas, él se acuesta, nosotros nos acostamos, vosotros os acostáis, ellos se acuestan | yo me acueste, tú te acuestes, él se acueste, nosotros nos acostemos, vosotros os acostéis, ellos se acuesten |
| cerrar (zamykać) | yo cierro, tú cierras, él cierra, nosotros cerramos, vosotros cerráis, ellos cierran | yo cierre, tú cierres, él cierre, nosotros cerremos, vosotros cerréis, ellos cierren |
| contar (opowiadać) | yo cuento, tú cuentas, él cuenta, nosotros contamos, vosotros contáis, ellos cuentan | yo cuente, tú cuentes, él cuente, nosotros contemos, vosotros contéis, ellos cuenten |
| costar (kosztować) | yo cuesto, tú cuestas, él cuesta, nosotros costamos, vosotros costáis, ellos cuestan | yo cueste, tú cuestes, él cueste, nosotros costemos, vosotros costéis, ellos cuesten |
| despertarse (budzić się) | yo me despierto, tú te despiertas, él se despierta, nosotros nos despertamos, vosotros os despertáis, ellos se despiertan | yo me despierte, tú te despiertes, él se despierte, nosotros nos despertemos, vosotros os despertéis, ellos se despierten |
| empezar (zaczynać) | yo empiezo, tú empiezas, él empieza, nosotros empezamos, vosotros empezáis, ellos empiezan | yo empiece, tú empieces, él empiece, nosotros empecemos, vosotros empecéis, ellos empiecen |
| encontrar (spotykać, znajdować) | yo encuentro, tú encuentras, él encuentra, nosotros encontramos, vosotros encontráis, ellos encuentran | yo encuentre, tú encuentres, él encuentre, nosotros encontremos, vosotros encontréis, ellos encuentren |
| jugar (grać) | yo juego, tú juegas, él juega, nosotros jugamos, vosotros jugáis, ellos juegan | yo juegue, tú juegues, él juegue, nosotros juguemos, vosotros juguéis, ellos jueguen |
| pensar (myśleć) | yo pienso, tú piensas, él piensa, nosotros pensamos, vosotros pensáis, ellos piensan | yo piense, tú pienses, él piense, nosotros pensemos, vosotros penséis, ellos piensen |
| perder (stracić) | yo pierdo, tú pierdes, él pierde, nosotros perdemos, vosotros perdéis, ellos pierden | yo pierda, tú pierdas, él pierda, nosotros perdamos, vosotros perdáis, ellos pierdan |
| poder (móc) | yo puedo, tú puedes, él puede, nosotros podemos, vosotros podéis, ellos pueden | yo pueda, tú puedas, él pueda, nosotros podamos, vosotros podáis, ellos puedan |
| querer (chcieć) | yo quiero, tú quieres, él quiere, nosotros queremos, vosotros queréis, ellos quieren | yo quiera, tú quieras, él quiera, nosotros queramos, vosotros queráis, ellos quieran |
| sentarse (siadać) | yo me siento, tú te sientas, él se sienta, nosotros nos sentamos, vosotros os sentáis, ellos se sientan | yo me siente, tú te sientes, él se siente, nosotros nos sentemos, vosotros os sentéis, ellos se sienten |
| volver (wracać) | yo vuelvo, tú vuelves, él vuelve, nosotros volvemos, vosotros volvéis, ellos vuelven | yo vuelva, tú vuelvas, él vuelva, nosotros volvamos, vosotros volváis, ellos vuelvan |
Czasowniki III koniugacji (zakończone na -ir), które w czasie teraźniejszym presente de indicativo odmieniają się z przegłosem o → ue, e → ie, dodatkowo otrzymują oboczności o → u oraz e → i w 1. i 2. osobie liczby mnogiej trybu presente de subjuntivo.
Porównanie odmiany wybranych czasowników w presente de indicativo i presente de subjuntivo:
| Verbo | Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| advertir (przestrzegać) | yo advierto, tú adviertes, él advierte, nosotros advertimos, vosotros advertís, ellos advierten | yo advierta, tú adviertas, él advierta, nosotros advirtamos, vosotros advirtáis, ellos adviertan |
| divertirse (bawić się) | yo me divierto, tú te diviertes, él se divierte, nosotros nos divertimos, vosotros os divertís, ellos se divierten | yo me divierta, tú te diviertas, él se divierta, nosotros nos divirtamos, vosotros os divirtáis, ellos se diviertan |
| dormir (spać) | yo duermo, tú duermes, él duerme, nosotros dormimos, vosotros dormís, ellos duermen | yo duerma, tú duermas, él duerma, nosotros durmamos, vosotros durmáis, ellos duerman |
| herir (ranić) | yo hiero, tú hieres, él hiere, nosotros herimos, vosotros herís, ellos hieren | yo hiera, tú hieras, él hiera, nosotros hiramos, vosotros hiráis, ellos hieran |
| invertir (inwestować) | yo invierto, tú inviertes, él invierte, nosotros invertimos, vosotros invertís, ellos invierten | yo invierta, tú inviertas, él invierta, nosotros invirtamos, vosotros invirtáis, ellos inviertan |
| mentir (kłamać) | yo miento, tú mientes, él miente, nosotros mentimos, vosotros mentís, ellos mienten | yo mienta, tú mientas, él mienta, nosotros mintamos, vosotros mintáis, ellos mientan |
| morir (umierać) | yo muero, tú mueres, él muere, nosotros morimos, vosotros morís, ellos mueren | yo muera, tú mueras, él muera, nosotros muramos, vosotros muráis, ellos mueran |
| preferir (woleć) | yo prefiero, tú prefieres, él prefiere, nosotros preferimos, vosotros preferís, ellos prefieren | yo prefiera, tú prefieras, él prefiera, nosotros prefiramos, vosotros prefiráis, ellos prefieran |
| sentir (odczuwać) | yo siento, tú sientes, él siente, nosotros sentimos, vosotros sentís, ellos sienten | yo sienta, tú sientas, él sienta, nosotros sintamos, vosotros sintáis, ellos sientan |
Czasowniki z obocznościami e → i, c → zc, u → uy tworzą formy trybu presente de subjuntivo od 1. osoby liczby pojedynczej presente de indicativo. Po usunięciu końcówki -o otrzymujemy rdzeń, do którego dodajemy końcówki: -a, -as, -a, -amos, -áis, -an.
Porównanie odmiany wybranych czasowników w presente de indicativo i presente de subjuntivo:
| Verbo | Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| apetecer (mieć ochotę) | yo apetezco, tú apeteces, él apetece, nosotros apetecemos, vosotros apetecéis, ellos apetecen | yo apetezca, tú apetezcas, él apetezca, nosotros apetezcamos, vosotros apetezcáis, ellos apetezcan |
| competir (rywalizować) | yo compito, tú compites, él compite, nosotros competimos, vosotros competís, ellos compiten | yo compita, tú compitas, él compita, nosotros compitamos, vosotros compitáis, ellos compitan |
| concluir (kończyć) | yo concluyo, tú concluyes, él concluye, nosotros concluimos, vosotros concluís, ellos concluyen | yo concluya, tú concluyas, él concluya, nosotros concluyamos, vosotros concluyáis, ellos concluyan |
| conducir (prowadzić) | yo conduzco, tú conduces, él conduce, nosotros conducimos, vosotros conducís, ellos conducen | yo conduzca, tú conduzcas, él conduzca, nosotros conduzcamos, vosotros conduzcáis, ellos conduzcan |
| conocer (znać) | yo conozco, tú conoces, él conoce, nosotros conocemos, vosotros conocéis, ellos conocen | yo conozca, tú conozcas, él conozca, nosotros conozcamos, vosotros conozcáis, ellos conozcan |
| construir (budować) | yo construyo, tú construyes, él construye, nosotros construimos, vosotros construís, ellos construyen | yo construya, tú construyas, él construya, nosotros construyamos, vosotros construyáis, ellos construyan |
| corregir (poprawiać) | yo corrijo, tú corriges, él corrige, nosotros corregimos, vosotros corregís, ellos corrigen | yo corrija, tú corrijas, él corrija, nosotros corrijamos, vosotros corrijáis, ellos corrijan |
| destruir (niszczyć) | yo destruyo, tú destruyes, él destruye, nosotros destruimos, vosotros destruís, ellos destruyen | yo destruya, tú destruyas, él destruya, nosotros destruyamos, vosotros destruyáis, ellos destruyan |
| elegir (wybierać) | yo elijo, tú eliges, él elige, nosotros elegimos, vosotros elegís, ellos eligen | yo elija, tú elijas, él elija, nosotros elijamos, vosotros elijáis, ellos elijan |
| freír (smażyć) | yo frío, tú fríes, él fríe, nosotros freímos, vosotros freís, ellos fríen | yo fría, tú frías, él fría, nosotros friamos, vosotros friáis, ellos frían |
| huir (uciekać) | yo huyo, tú huyes, él huye, nosotros huimos, vosotros huis, ellos huyen | yo huya, tú huyas, él huya, nosotros huyamos, vosotros huyáis, ellos huyan |
| influir (wpływać) | yo influyo, tú influyes, él influye, nosotros influimos, vosotros influís, ellos influyen | yo influya, tú influyas, él influya, nosotros influyamos, vosotros influyáis, ellos influyan |
| nacer (urodzić się) | yo nazco, tú naces, él nace, nosotros nacemos, vosotros nacéis, ellos nacen | yo nazca, tú nazcas, él nazca, nosotros nazcamos, vosotros nazcáis, ellos nazcan |
| ofrecer (oferować) | yo ofrezco, tú ofreces, él ofrece, nosotros ofrecemos, vosotros ofrecéis, ellos ofrecen | yo ofrezca, tú ofrezcas, él ofrezca, nosotros ofrezcamos, vosotros ofrezcáis, ellos ofrezcan |
| parecer (wydawać się) | yo parezco, tú pareces, él parece, nosotros parecemos, vosotros parecéis, ellos parecen | yo parezca, tú parezcas, él parezca, nosotros parezcamos, vosotros parezcáis, ellos parezcan |
| pedir (prosić) | yo pido, tú pides, él pide, nosotros pedimos, vosotros pedís, ellos piden | yo pida, tú pidas, él pida, nosotros pidamos, vosotros pidáis, ellos pidan |
| producir (produkować) | yo produzco, tú produces, él produce, nosotros producimos, vosotros producís, ellos producen | yo produzca, tú produzcas, él produzca, nosotros produzcamos, vosotros produzcáis, ellos produzcan |
| reducir (zmniejszać) | yo reduzco, tú reduces, él reduce, nosotros reducimos, vosotros reducís, ellos reducen | yo reduzca, tú reduzcas, él reduzca, nosotros reduzcamos, vosotros reduzcáis, ellos reduzcan |
| reñir (kłócić się) | yo riño, tú riñes, él riñe, nosotros reñimos, vosotros reñís, ellos riñen | yo riña, tú riñas, él riña, nosotros riñamos, vosotros riñáis, ellos riñan |
| seguir (podążać) | yo sigo, tú sigues, él sigue, nosotros seguimos, vosotros seguís, ellos siguen | yo siga, tú sigas, él siga, nosotros sigamos, vosotros sigáis, ellos sigan |
| sustituir (zastępować) | yo sustituyo, tú sustituyes, él sustituye, nosotros sustituimos, vosotros sustituís, ellos sustituyen | yo sustituya, tú sustituyas, él sustituya, nosotros sustituyamos, vosotros sustituyáis, ellos sustituyan |
| traducir (tłumaczyć) | yo traduzco, tú traduces, él traduce, nosotros traducimos, vosotros traducís, ellos traducen | yo traduzca, tú traduzcas, él traduzca, nosotros traduzcamos, vosotros traduzcáis, ellos traduzcan |
| vestirse (ubierać się) | yo me visto, tú te vistes, él se viste, nosotros nos vestimos, vosotros os vestís, ellos se visten | yo me vista, tú te vistas, él se vista, nosotros nos vistamos, vosotros os vistáis, ellos se vistan |
Czasowniki, które w czasie teraźniejszym presente de indicativo mają nieregularną pierwszą osobę liczby pojedynczej, tworzą formy trybu presente de subjuntivo od rdzenia 1 . osoby liczby pojedynczej. Po usunięciu końcówki -o otrzymujemy rdzeń, do którego dodajemy końcówki: -a, -as, -a, -amos, -áis, -an.
Porównanie odmiany wybranych czasowników w presente de indicativo i presente de subjuntivo:
| Verbo | Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| caber (mieścić się) | yo quepo, tú cabes, él cabe, nosotros cabemos, vosotros cabéis, ellos caben | yo quepa, tú quepas, él quepa, nosotros quepamos, vosotros quepáis, ellos quepan |
| decir (mówić) | yo digo, tú dices, él dice, nosotros decimos, vosotros decís, ellos dicen | yo diga, tú digas, él diga, nosotros digamos, vosotros digáis, ellos digan |
| hacer (robić) | yo hago, tú haces, él hace, nosotros hacemos, vosotros hacéis, ellos hacen | yo haga, tú hagas, él haga, nosotros hagamos, vosotros hagáis, ellos hagan |
| oír (słyszeć) | yo oigo, tú oyes, él oye, nosotros oímos, vosotros oís, ellos oyen | yo oiga, tú oigas, él oiga, nosotros oigamos, vosotros oigáis, ellos oigan |
| poner (kłaść) | yo pongo, tú pones, él pone, nosotros ponemos, vosotros ponéis, ellos ponen | yo ponga, tú pongas, él ponga, nosotros pongamos, vosotros pongáis, ellos pongan |
| salir (wychodzić) | yo salgo, tú sales, él sale, nosotros salimos, vosotros salís, ellos salen | yo salga, tú salgas, él salga, nosotros salgamos, vosotros salgáis, ellos salgan |
| tener (mieć) | yo tengo, tú tienes, él tiene, nosotros tenemos, vosotros tenéis, ellos tienen | yo tenga, tú tengas, él tenga, nosotros tengamos, vosotros tengáis, ellos tengan |
| traer (przynosić) | yo traigo, tú traes, él trae, nosotros traemos, vosotros traéis, ellos traen | yo traiga, tú traigas, él traiga, nosotros traigamos, vosotros traigáis, ellos traigan |
| venir (przychodzić) | yo vengo, tú vienes, él viene, nosotros venimos, vosotros venís, ellos vienen | yo venga, tú vengas, él venga, nosotros vengamos, vosotros vengáis, ellos vengan |
Niektóre czasowniki w trybie presente de subjuntivo mają wszystkie formy nieregularne:
| Verbo | Presente de indicativo | Presente de subjuntivo |
| dar (dawać) | yo doy, tú das, él da, nosotros damos, vosotros dais, ellos dan | yo dé, tú des, él dé, nosotros demos, vosotros deis, ellos den |
| estar (być) | yo estoy, tú estás, él está, nosotros estamos, vosotros estáis, ellos están | yo esté, tú estés, él esté, nosotros estemos, vosotros estéis, ellos estén |
| haber (być) | yo he, tú has, él ha / hay, nosotros hemos, vosotros habéis, ellos han | yo haya, tú hayas, él haya, nosotros hayamos, vosotros hayáis, ellos hayan |
| ir (iść) | yo voy, tú vas, él va, nosotros vamos, vosotros vais, ellos van | yo vaya, tú vayas, él vaya, nosotros vayamos, vosotros vayáis, ellos vayan |
| saber (wiedzieć) | yo sé, tú sabes, él sabe, nosotros sabemos, vosotros sabéis, ellos saben | yo sepa, tú sepas, él sepa, nosotros sepamos, vosotros sepáis, ellos sepan |
| ser (być) | yo soy, tú eres, él es, nosotros somos, vosotros sois, ellos son | yo sea, tú seas, él sea, nosotros seamos, vosotros seáis, ellos sean |
| ver (widzieć) | yo veo, tú ves, él ve, nosotros vemos, vosotros veis, ellos ven | yo vea, tú veas, él vea, nosotros veamos, vosotros veáis, ellos vean |
II. Użycie trybu presente de subjuntivo w języku hiszpańskim
Tryb subjuntivo występuje zarówno w zdaniach prostych, jak i zdaniach złożonych. W zdaniach złożonych wprowadzany jest spójnikiem „que” i używamy go, jeżeli podmioty zdania nadrzędnego i podrzędnego są różne.
Tryb presente de subjuntivo stosujemy:
1. W zdaniach prostych po zwrotach wyrażających życzenie, takich jak:
ojalá – oby
que – żeby, oby, niech(aj)
Przykłady zdań:
¡Ojalá esté aquí! – Oby tu był(a)!
¡Ojalá lo logres! – Oby ci się udało!
¡Ojalá sea así! – Oby tak było!
¡Ojalá seas feliz con él! – Obyś była z nim szczęśliwa!
¡Ojalá te mejores pronto! – Obyś szybko wyzdrowiał!
¡Ojalá venga! – Oby przyszedł / przyszła!
¡Que alguien llame a un médico! – Niech ktoś wezwie lekarza!
¡Que aproveche! – Smacznego!
¡Que cumplas muchos más! – Sto lat!
¡Que duermas bien! – Spij dobrze!
¡Que llegues a los cien años! – Obyś dożył stu lat!
¡Que lo pases bien! – Baw się dobrze!
¡Que me dejen en paz! – Niech mnie zostawią w spokoju!
¡Que no lleguéis tarde! – Obyście się nie spóźnili!
¡Que no se repita esto! – Niech to się więcej nie powtórzy!
¡Que no te hagas daño! – Obyś się nie skaleczył!
¡Que pases un buen tiempo! – Obyś dobrze się bawił!
¡Que se termine esto! – Niech się to już skończy!
¡Que sea como quieras! – Niech ci będzie!
¡Que seas feliz! – Obyś był(a) szczęśliwy(a)
¡Que te vaya bien el día! – Obyś miał udany dzień!
¡Que tenga(s) un buen día! – Życzę miłego dnia!
¡Que tengas buen viaje! – Szczęśliwej podróży!
¡Que tengas suerte! – Obyś miał szczęście!
¡Que venga! – Niech przyjdzie!
2. W zdaniach prostych w celu wyrażenia wątpliwości lub niepewności po niektórych przysłówkach, przy czym niektóre z nich dopuszczają zastosowanie zarówno czasu indicativo, jak i trybu subjuntivo, w zależności od wyrażanego stopnia pewności. Tryb subjuntivo oznacza większy stopień niepewności niż indicativo. Wybór między subjuntivo a indicativo zależy od subiektywnej oceny sytuacji przez osobę mówiącą. Do grupy tej należą następujące przysłówki:
puede (ser) que – (być) może [zawsze subjuntivo]
quizá(s) – może, być może, chyba [indicativo lub subjuntivo]
tal vez – może, być może [indicativo lub subjuntivo]
acaso – być może, możliwe [indicativo lub subjuntivo]
posiblemente – może, być może [indicativo lub subjuntivo]
probablemente – prawdopodobnie [indicativo lub subjuntivo]
Przykłady zdań:
| Acaso el cartero venga mañana. | Być może listonosz przyjdzie jutro. |
| Esta probablemente sea una de las decisiones más difíciles de tu vida. | Prawdopodobnie to jest jedna z najtrudniejszych decyzji w twoim życiu. |
| Posiblemente/Probablemente llueva. | Prawdopodobnie będzie padać. |
| Puede que el frotarse los ojos sea un aviso de algún problema de la vista. | Być może pocieranie oczu jest ostrzeżeniem o jakimś problemie ze wzrokiem. |
| Puede que no lo sepa. | Być może o tym nie wie. |
| Puede que no tenga el dinero. | Być może nie ma pieniędzy. |
| Quizá llueva mañana. | Jutro może padać. |
| Quizá vuelva pasado mañana. | Być może wróci pojutrze. |
| Quizás lo aprenda con el tiempo. | Być może z czasem się tego nauczy. |
| Quizás no sea tan mala idea. | Może to nie jest taki zły pomysł. |
| Quizás me vaya a Colombia. | Być może pojadę do Kolumbii. |
| Tal vez él no sea el culpable. | Być może on nie jest winny. |
3. W zdaniach złożonych po czasownikach i wyrażeniach opisujących nasze stany emocjonalne. Jeżeli chcemy wyrazić swoje emocje względem kogoś albo czegoś, stosujemy spójnik „que”, który wprowadza w zdaniu podrzędnym drugi podmiot, inny niż podmiot w zdaniu nadrzędnym. Jeżeli w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym występuje ten sam podmiot, to w zdaniu podrzędnym stosujemy bezokolicznik, a nie tryb subjuntivo.
Porównaj:
Me encanta que vayas a Roma. – Zachwyca mnie, że pojedziesz do Rzymu.
Me encanta ir a Roma. – Uwielbiam jeździć do Rzymu.
Zestawienie najczęściej spotykanych czasowników i wyrażeń:
| Lamento que ... | Żałuję, że ... |
| Me aburre que ... | Nudzi mnie, że ... |
| Me alegra que ... | Cieszy mnie, że ... |
| Me alegro de que ... | Cieszę się, że ... |
| Me avergüenza que ... | Zawstydza mnie, że ... |
| Me cabrea que ... | Wkurza mnie, że ... |
| Me da asco que ... | Brzydzi mnie, że ... |
| Me da igual que ... | Jest mi obojętne, że ... |
| Me da lástima que ... | Żal mi, że ... |
| Me da miedo que ... | Boję się, że ... |
| Me da pánico que ... | Przeraża mnie, że ... |
| Me da pena que ... | Przykro mi, że ... |
| Me da risa que ... | Śmieszy mnie, że ... |
| Me da vergüenza que ... | Wstydzę się, że ... |
| Me disgusta que ... | Nie podoba mi się, że ... |
| Me duele que ... | Boli mnie, że ... / Ubolewam nad tym, że ... |
| Me emociona que ... | Ekscytuje mnie, że ... |
| Me encanta que ... | Zachwyca mnie, że ... |
| Me enfada que ... | Złości mnie, że ... |
| Me entristece que ... | Smuci mnie, że ... |
| Me extraña que ... | Dziwi / zaskakuje mnie, że ... |
| Me fastidia que ... | Wkurza mnie, że ... |
| Me gusta que ... | Podoba mi się, że ... / Lubię, że ... |
| Me indigna que ... | Oburza mnie, że ... |
| Me molesta que ... | Przeszkadza mi, że .../ Denerwuje mnie, że ... |
| Me parece bien que ... | To dobry pomysł, że ... |
| Me pone contento/a que ... | Cieszy mnie, że ... |
| Me pone nervioso/a que ... | Denerwuje mnie, że ... |
| Me pone triste que ... | Smuci mnie, że ... |
| Me preocupa que ... | Martwi mnie, że ... |
| Me sorprende que ... | Zaskakuje mnie, że ... |
| No me importa que ... | Nie przeszkadza mi, że .../ Nie mam nic przeciwko temu, że ... |
| Qué lástima / pena que ... | Ale szkoda, że ... |
| Que sorpresa que ... | Ale niespodzianka, że ... |
| Siento que ... | Przykro mi, że ... |
Przykłady zdań:
| Me alegra que estés aquí conmigo. | Cieszy mnie, że jesteś tutaj ze mną. |
| Me alegro de que siempre ganes. | Cieszę się, że zawsze wygrywasz. |
| Me da pena que estés enfermo. | Przykro mi, że jesteś chory. |
| Me da vergüenza que mis hijos hagan novillos. | Wstydzę się, że moje dzieci wagarują. |
| Me disgusta que haya tanta desigualdad social en el mundo. | Nie podoba mi się, że na świecie jest taka nierówność społeczna. |
| Me encanta que haya tantos nuevos diseñadores de origen latinoamericano. | Zachwyca mnie, że jest tylu nowych projektantów pochodzenia latynoamerykańskiego. |
| Me fastidia que me lleguen las notificaciones de spam a mi correo electrónico. | Wkurza mnie, że na moją pocztę elektroniczną przychodzą powiadomienia o spamie. |
| Me gusta que me manden las flores. | Podoba mi się, że przesyłają mi kwiaty. |
| Me gusta que sepan que me encanta mi trabajo. | Podoba mi się, że wiedzą, że uwielbiam moją pracę. |
| Me molesta que me reconozcan por la calle. | Denerwuje mnie, że rozpoznają mnie na ulicy. |
| Me pone nervioso que hables de esa manera. | Denerwuje mnie, że mówisz w taki sposób. |
| Me preocupa que la pandemia pueda empeorar la situación económica. | Martwi mnie, że pandemia może pogorszyć sytuację gospodarczą. |
| Me sorprende que ella no posea nada. | Zaskakuje mnie, że ona nic nie posiada. |
| No me importa lo que quieras. | Nie obchodzi mnie, co byś chciała. |
| Que sorpresa que estés aquí. | Ale niespodzianka, że tutaj jesteś. |
4. Po zwrotach zawierających subiektywną ocenę jakiegoś faktu, także w negacji, przy użyciu konstrukcji:
(No) Es + przymiotnik / rzeczownik + que + subjuntivo
(No) Me/te/le/nos/os/les parece + adjetivo + subjuntivo
Lo + adjetivo + es que + subjuntivo
Zestawienie najczęściej spotykanych zwrotów:
| Es absurdo que ... | To absurdalne, że ... |
| Es importante que ... | To ważne, że ... |
| Es bueno que ... | To dobrze / źle, że ... |
| Es conveniente que ... | To wskazane, żeby ... |
| Es curioso que ... | To ciekawe, że ... |
| Es espantoso que ... | To straszne, że ... |
| Es estupendo que ... | To wspaniale, że ... |
| Es estúpido que ... | To głupie, że ... |
| Es falso que ... | To nieprawda, że ... |
| Es fantástico que ... | To super, że ... |
| Es fatal que ... | To fatalne, że ... |
| Es genial que ... | To genialne, że ... |
| Es horrible que ... | To okropne, że ... |
| Es increíble que ... | To niewiarygodne, że ... |
| Es indispensable que ... | To niezbędne, żeby ... |
| Es injusto que ... | To niesprawiedliwe, że ... |
| Es imprescindible que ... | To niezbędne (nieodzowne), żeby ... |
| Es interesante que ... | To ciekawe, że ... |
| Es justo que ... | To sprawiedliwe, że ... |
| Es lamentable que ... | To straszne, że ... |
| Es lógico que ... | To logiczne, że ... |
| Es malo que ... | To źle, że ... |
| Es maravilloso que ... | To cudownie, że ... |
| Es mejor que ... | Lepiej, żeby ... |
| Es natural que ... | To oczywiste, że ... |
| Es necesario que ... | To konieczne, żeby ... |
| Es normal que ... | To normalne, że ... |
| Es peor que ... | To gorzej, że ... |
| Es posible que ... | Możliwe, że ... |
| Es probable que ... | Prawdopodobne, że ... |
| Es raro que ... | To dziwne, że ... |
| Es sorprendente que ... | To zaskakujące, że ... |
| Es súper que ... | To super, że ... |
| Es un error que ... | To błąd, że ... |
| Es un problema que ... | To problem, że ... |
| Es una lástima que ... | Szkoda, że ... |
| Es una maravilla que ... | To cud, że ... |
| Es una pena que ... | Szkoda, że ... |
| Es una tontería que ... | To głupota, że ... |
| Es una vergüenza que ... | To wstyd, że ... |
| Lo mejor es que ... | Najlepsze jest to, że ... |
| Lo peor es que ... | Najgorsze jest to, że ... |
| Lo urgente es que ... | Najpilniejsze jest to, żeby ... |
| Me parece bueno que ... | Wydaje mi się, że to dobrze, że ... |
| Me parece malo que ... | Wydaje mi się, że to źle, że ... |
Przykłady zdań:
| Es importante que estudies español todos los días. | To ważne, żebyś każdego dnia uczył się hiszpańskiego. |
| Es interesante que los más afectados por esta enfermedad estén en la mediana edad. | To interesujące, że najbardziej dotknięci tą chorobą są w średnim wieku. |
| Es lógico que haya escepticismo en esta nueva ronda de negociaciones. | To logiczne, że panuje sceptycyzm w tej nowej rundzie negocjacji. |
| Es maravilloso que estemos aquí. | To cudowne, że tu jesteśmy. |
| Es natural que su padre se interese por el fútbol. | To oczywiste, że jego ojciec interesuje się piłką nożną. |
| Es natural que una madre proteja a su bebé. | To oczywiste, że matka chroni swoje niemowlę. |
| Es necesario que estudies más. | Musisz się więcej uczyć. |
| Es normal que las empresas obtengan ayudas en tiempos de crisis. | To normalne, że firmy otrzymają pomoc w okresie kryzysu. |
| Es posible que encuentres la solución en Internet. | Możliwe, że znajdziesz rozwiązanie w internecie. |
| Es probable que ella esté enferma. | Możliwe, że jest chora. |
| Es probable que viaje a México y a Costa Rica este año. | Możliwe, że w tym roku pojadę do Meksyku i na Kostarykę. |
| Es súper que seas un artista. | To super, że jesteś artystą. |
| Es una pena que no podamos quedarnos más tiempo aquí. | Szkoda, że nie możemy tutaj dłużej zostać. |
| Es una vergüenza que esta empresa no respete los derechos de los trabajadores. | To wstyd, że ta firma nie szanuje praw pracowników. |
| Lo normal es que se produzcan accidentes y que sean catastróficos. | To normalne, że dochodzi do wypadków i że są one katastroficzne. |
5. Jeżeli zaprzeczamy czasowniki wyrażające opinię (sądzić/myśleć/uważać, że…) lub czasowniki percepcji zmysłowej (czuć, widzieć, słyszeć). Subjuntivo stosujemy tylko wtedy, jeżeli pierwszy czasownik ma formę przeczącą, natomiast w zdaniach twierdzących i pytających używa się trybu indicativo.
Do tej grupy należą następujące czasowniki w formie przeczącej:
no creer que – nie sądzić, nie wierzyć, żeby …
no estar seguro de que – nie być pewnym, żeby …
no imaginarse que – nie wyobrażać sobie, żeby …
no notar que – nie zauważać, żeby …
no oír que – nie słyszeć, żeby …
no opinar que – nie sądzić, żeby …
no pensar que – nie sądzić, żeby …
no recordarse que – nie przypominać sobie, żeby …
no saber que – nie wiedzieć, żeby …
Subjuntivo stosujemy również z czasownikiem „dudar” (wątpić) w formie twierdzącej.
Przykłady zdań:
| Dudo que esto salga bien. | Wątpię, że to się uda. |
| Dudo que ella quiera venir a mi fiesta. | Wątpię, żeby ona chciała przyjść na moją imprezę. |
| Dudo que lo hagas. | Wątpię, że to zrobisz. |
| No creo que sea posible cambiar el mundo. | Nie sądzę, żeby można było zmienić świat. |
| No me imagino que alguien quiera vivir en un ambiente contaminado. | Nie wyobrażam sobie, żeby ktoś chciał żyć w skażonym środowisku. |
| No me parece que esté en casa. | Nie wydaje mi się, żeby był w domu. |
| No noto que haya personas que me entiendan. | Nie widzę, żeby były osoby, które mnie rozumieją. |
| No oigo que alguien me llame. | Nie słyszę, żeby ktoś mnie wołał. |
| No opino que ella tenga una idea de negocio. | Nie sądzę, żeby miała pomysł na biznes. |
| No pensamos que ya sea demasiado tarde. | Nie sądzimy, żeby już było za późno. |
| No pienso que sea posible. | Nie sądzę, żeby to było możliwe. |
| No pienso que vayamos al Parque Nacional Volcán Arenal. | Nie sądzę, żebyśmy pojechali do Parku Narodowego Wulkanu Arenal. |
| No siento que tengas frío. | Nie czuję, żeby było ci zimno. |
| No veo que sea tímida. | Nie widzę, żeby była nieśmiała. |
6. Jeżeli zaprzeczamy rzeczowniki i przymiotniki wyrażające ogólną rzeczywistość lub fakty, na przykład:
| No es cierto que apruebes el examen de admisión para la universidad. | Nie jest pewne, że zdasz egzamin wstępny na uniwersytet. |
| No es cierto que la sal sea perjudicial para la salud. | Nie jest pewne, że sól jest szkodliwa dla zdrowia. |
| No es evidente que gane las elecciones presidenciales. | Nie jest oczywiste, że wygra wybory prezydenckie. |
| No es verdad que los precios de los alimentos bajen. | To nieprawda, że ceny żywności spadają. |
| No es verdad que todos ayudemos conservar el medio ambiente. | To nieprawda, że wszyscy pomagamy chronić środowisko naturalne. |
| No está claro que el detenido sea culpable. | Nie jest jasne czy zatrzymany jest winny. |
7. Po czasownikach wyrażających radę, sugestię, prośbę, rozkaz lub zakaz.
Do tej grupy należą następujące czasowniki:
aconsejar que – radzić, żeby
asegurarse de que – upewnić się, czy
decir que – mówić, żeby
ordenar que – rozkazywać, żeby
pedir que – prosić, żeby
permitir que / dejar que – pozwalać, żeby
prohibir que – zabraniać, żeby
proponer que – proponować, żeby
recomendar que – polecać (rekomendować), żeby
rogar que – błagać (prosić), żeby [często w komunikatach, np. w samolocie, na stacji kolejowej itp.]
sugerir que – sugerować, żeby
Uwaga! Pierwszy czasownik w zdaniu odnosi się do innej osoby niż drugi.
Przykłady zdań:
| Asegúrate de que todos los pasajeros usen el cinturón de seguridad en tu automóvil. | Upewnij się czy wszyscy pasażerowie używają pasów bezpieczeństwa w twoim pojeździe. |
| Digo que dejes de molestarme. | Mówię, żebyś przestał mi przeszkadzać. |
| El consultor sugiere que ella invierta en la bolsa de valores. | Konsultant sugeruje, żeby zainwestowała na giełdzie. |
| El papa pide a los sacerdotes que eviten las divisiones en la Iglesia. | Papież prosi kapłanów, żeby unikali podziałów w Kościele. |
| La OTAN insta a Serbia y a Kósovo a que rebajen las tensiones. | NATO nalega na Serbię i Kosowo, żeby zmniejszyły napięcia. |
| No permito que nadie se ría de mis ropas. | Nie pozwolę, żeby ktoś wyśmiewał się z moich ubrań. |
| ¡No te permito que me hables así! | Nie pozwalam, abyś do mnie tak mówił! |
| No vamos a permitir que te saquen del país. | Nie pozwolimy, żeby wyciągnęli ciebie z kraju. |
| ¡Os ruego que os calléis! | Błagam was, żebyście się zamknęli! |
| Pedimos a todos los padres que por favor se registren en la recepción si asisten a las asambleas. | Prosimy wszystkich rodziców, żeby zarejestrowali się na recepcji, jeżeli uczestniczą w zebraniach. |
| Por favor, les rogamos que permanezcan sentados. | Prosimy państwa o pozostanie na swoich miejscach. |
| Rogamos que todos los pasajeros preparen sus billetes. | Prosimy, żeby wszyscy pasażerowie przygotowali swoje bilety. |
| Rogamos que todos los pasajeros apaguen sus teléfonos móviles. | Prosimy, żeby wszyscy pasażerowie wyłączyli swoje telefony komórkowe. |
| Señores pasajeros, les pedimos que presten la máxima atención a la demostración de seguridad. | Szanowni pasażerowie, prosimy o zwrócenie szczególnej uwagi na instruktaż bezpieczeństwa. |
| Señores pasajeros, les rogamos que se abrochen los cinturones de seguridad y comprueben que la bandeja delantera está plegada. | Szanowni pasażerowie, prosimy o zapięcie pasów bezpieczeństwa i sprawdzenie czy stolik z przodu jest złożony. |
| Te aconsejo que no lo hagas. | Radzę ci, żebyś tego nie robił. |
| Te amo y te pido que seas mi esposa. | Kocham ciebie i proszę, żebyś została moją żoną. |
| Te recordamos que todos los pasajeros que deseen entrar en Italia deberán haber cumplimentado, antes del embarque, el formulario digital de localización de pasajeros. | Przypominamy, że wszyscy pasażerowie, którzy chcą wjechać do Włoch, muszą przed wejściem na pokład wypełnić cyfrowy formularz lokalizacyjny pasażerów. |
| Te pido que los protejas del mal. | Proszę cię, abyś ich ustrzegł od złego. |
| Te pido que trabajes para mí. | Proszę cię, abyś dla mnie pracował. |
| Te prohíbo que hables de nuestra conversación con nadie. | Zabraniam ci mówić komukolwiek o naszej rozmowie. |
| Te propongo que compres este ordenador portátil. | Proponuję ci, żebyś kupił ten laptop. |
| Te recomiendo que leas este libro. | Polecam ci, żebyś przeczytał tę książkę. |
| Te ruego que creas que no puedo aguantar más. | Błagam, abyś uwierzyła, że nie mogę już dłużej wytrzymać. |
8. Po czasownikach wyrażających nadzieję, chęć, pragnienie lub życzenie.
Do tej grupy należą następujące czasowniki:
desear – pragnąć (życzyć), żeby
esperar – mieć nadzieję, że
querer – chcieć, żeby
Uwaga! Tryb subjuntivo stosujemy, jeżeli podmioty w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym są różne.
Przykłady zdań:
| Deseo que me escribas tan frecuentemente como puedas. | Pragnę, abyś pisała do mnie tak często, jak możesz. |
| Esperan que el nuevo presidente mejore la situación del mercado laboral. | Mają nadzieję, że nowy prezydent poprawi sytuację na rynku pracy. |
| Espero que el cambio se haga pronto y que los votantes nuevos ayuden a comenzar el cambio. | Mam nadzieję, że zmiana dokona się szybko i że nowi wyborcy pomogą zapoczątkować nową zmianę. |
| Espero que ellos hagan lo mismo. | Mam nadzieję, że oni zrobią to samo. |
| Espero que este moderno edificio gubernamental se haga famoso por las acciones que se hagan dentro. | Mam nadzieję, że ten nowoczesny budynek rządowy stanie się słynny z powodu działań realizowanych wewnątrz. |
| Espero que este proyecto se apruebe en el Congreso pronto. | Mam nadzieję, że ten projekt zostanie wkrótce przyjęty w Kongresie. |
| Espero que mis padres lleguen pronto. | Mam nadzieję, że moi rodzice wkrótce przyjadą. |
| Espero que te mejores pronto. | Mam nadzieję, że wkrótce wyzdrowiejesz. |
| Espero que todo vaya bien. | Mam nadzieję, że wszystko będzie dobrze. |
| No quiero que estés triste. | Nie chcę, żebyś była smutna. |
| No quiero que vayas allá. | Nie chcę, żebyś tam jechał. |
| Quiero que ganes mucho dinero. | Chcę, żebyś zarabiał dużo pieniędzy. |
| Quiero que la gente sea feliz. | Chcę, żeby ludzie byli szczęśliwi. |
| Quiero que mi tortilla tenga un gran sabor. | Chcę, żeby moja tortilla miała wspaniały smak. |
| Quiero que te asegures de que él y su familia dejen el país. | Chcę, żebyś upewnił się, czy on i jego rodzina opuścili kraj. |
| Se espera que los estudiantes puedan participar en todos los conciertos. | Mamy nadzieję, że studenci będą mogli uczestniczyć we wszystkich koncertach. |
| Siempre soy honesto y quiero que seamos honestos el uno con el otro. | Zawsze jestem uczciwy i chcę, żebyśmy byli uczciwi dla siebie nawzajem. |
| Te deseo que estés feliz, tengas salud y que tu corazón esté lleno de amor. | Życzę tobie, abyś była szczęśliwa, zdrowa, a twoje serce było pełne miłości. |
| Todas las empresas quieren que las ganancias vuelvan a los niveles prepandémicos. | Wszystkie firmy chcą, żeby zyski wróciły do poziomów sprzed pandemii. |
9. W zdaniach z zaimkiem względnym, gdy rzeczownik opisywany przez zaimek względny jest niesprecyzowany, nieznany, hipotetyczny lub gdy występuje brak lub niedobór czegoś/kogoś. W tym kontekście tryb subjuntivo występuje najczęściej po czasownikach:
buscar – szukać
haber (w formie bezosobowej „hay”)
necesitar – potrzebować
querer – chcieć
Przykłady zdań:
| Busco (a) alguien que me ayude en español. | Szukam kogoś, kto by mi pomógł w języku hiszpańskim. |
| Busco (a) alguien que sepa instalar paneles fotovoltaicos en techos de casas. | Szukam kogoś, kto potrafiłby montować panele fotowoltaiczne na dachach domów. |
| Busco un piso que no cueste más de quinientos euros. | Szukam mieszkania, które by nie kosztowało więcej niż pięćset euro. |
| ¿Conoces a alguien que me pueda ayudar a encontrar trabajo? | Czy znasz kogoś, kto mógłby mi pomóc znaleźć pracę? |
| ¿Conoces a alguien que sea capaz de levantar 100 kg por encima de su peso corporal? | Czy znasz kogoś, kto byłby w stanie podnieść 100 kg powyżej swojej wagi ciała? |
| ¿Conoces a alguien que sea de otro país y viva en tu ciudad? | Czy znasz kogoś, kto byłby z innego kraju i mieszkał w twoim mieście? |
| ¿Conoces a alguien que sepa hablar estonio? | Czy znasz kogoś, kto potrafiłby mówić po estońsku? |
| ¿Hay alguien que no sepa usar una computadora en estos días? | Czy jest ktoś, kto w dzisiejszych czasach nie potrafiłby używać komputera? |
| Hay un puesto vacante, pero buscan (a) alguien que tenga al menos cinco años de experiencia profesional. | Jest wolne miejsce, ale szukają kogo, kto miałby przynajmniej pięć lat doświadczenia zawodowego. |
| La embajada busca (a) una secretaria que sea bilingüe. | Ambasada szuka sekretarki, która byłaby dwujęzyczna. |
| No hay nadie que hable sueco aquí. | Nie ma tutaj nikogo, kto by mówił po szwedzku. |
| Necesito a alguien que me enseñe a nadar. | Potrzebuję kogoś, kto by nauczył mnie pływać. |
| Necesito a alguien que sepa letón. | Potrzebuję kogoś, kto znałby łotewski. |
| Necesito una nevera que sea más grande que la que tengo ahora. | Potrzebuję lodówki, która byłaby większa niż ta, którą mam teraz. |
| No conozco a nadie que no quiera ser feliz. | Nie znam nikogo, kto nie chciałby być szczęśliwy. |
| No conozco a nadie que quiera pagar más. | Nie znam nikogo, kto chciałby więcej płacić. |
| No conozco a muchas personas que sepan tocar la guitarra. | Nie znam wielu osób, które by potrafiły grać na gitarze. |
| No conozco a ninguna persona que no tenga problemas en su matrimonio. | Nie znam żadnej osoby, która by nie miała problemów w swoim małżeństwie. |
| No hay nadie que lo haga como tú. Nie ma nikogo, kto by to zrobił jak ty. | Nie ma nikogo, kto by to zrobił jak ty. |
| No hay nadie que te quiera como yo. | Nie ma nikogo, kto by ciebie kochał tak jak ja. |
| No tengo a nadie con quien pueda jugar a las cartas. | Nie mam nikogo, z kim mógłbym pograć w karty. |
| Quien quiera ser el primero, que sea el último de todos y el servidor de todos. | Jeśli ktoś chce być pierwszym, niech będzie ostatnim ze wszystkich i sługą wszystkich. |
| Se busca una persona que sea responsable, proactiva y que sepa trabajar en equipo. | Szukamy osoby, która byłaby odpowiedzialna, proaktywna i potrafiła pracować w zespole. |
| Ya no hay nadie que nos separe. | Nie ma już nikogo, kto by nas rozdzielił. |
10. W zdaniach okolicznikowych czasu (hiszp. oraciones temporales) odnoszących się do przyszłości po następujących spójnikach i wyrażeniach spójnikowych:
| zdanie podrzędne | zdanie nadrzędne | |
| antes de que – zanim apenas – gdy tylko cuando – kiedy, gdy, jak después de que – po tym, jak en cuanto – gdy (jak) tylko hasta que – dopóki, aż mientras – dopóki siempre que – zawsze gdy tan pronto como – gdy tylko una vez que – gdy, kiedy, jak tylko, jak już |
+ presente de subjuntivo | + czas przyszły + tryb rozkazujący |
Przykłady zdań:
| Antes de que comiencen las clases presenciales, estarán renovadas las aulas en algunas escuelas. | Zanim rozpoczną się zajęcia stacjonarne, w niektórych szkołach zostaną odnowione sale lekcyjne. |
| Apenas compres un coche, asegúralo. | Gdy tylko kupisz samochód, ubezpiecz go. |
| Apenas te subas al coche, colócate el cinturón de seguridad. | Gdy tylko wsiądziesz do samochodu, zapnij pas bezpieczeństwa. |
| Compra solo lo que necesites y cuando lo necesites. | Kupuj tylko to, czego potrzebujesz i gdy tego potrzebujesz. |
| Cuando cumplas 18 años, te compraré un coche. | Gdy skończysz 18 lat, kupię tobie samochód. |
| Cuando entiendas eso, entonces hablaremos. | Kiedy to zrozumiesz, wtedy porozmawiamy. |
| Cuando los invitados se vayan, llama aquí. | Gdy goście się rozejdą, zadzwoń tutaj. |
| Cuando lo vea le diré la verdad. | Gdy go zobaczę, powiem mu prawdę. |
| Cuando tenga un trabajo bien pagado, viajaré mucho. | Gdy będę miał dobrze płatną pracę, będę dużo podróżował. |
| Después de que termine el período de prueba, me contratarán de forma permanente. | Gdy skończy się okres próbny, zatrudnią mnie na stałe. |
| Dichosos ustedes, cuando la gente los insulte y los maltrate, y cuando por causa mía los ataquen con toda clase de mentiras. | Błogosławieni jesteście, gdy ludzie wam urągają i prześladują was, i gdy z mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe na was. |
| El Ayuntamiento concederá licencias en cuanto reciba instrucciones expresas del Ministerio de Cultura. | Urząd Miasta będzie udzielał pozwoleń, jak tylko otrzyma wyraźne instrukcje z Ministerstwa Kultury. |
| El Gobierno detendrá alzas en tarifa eléctrica hasta que cambien las circunstancias económicas en el país. | Rząd będzie wstrzymywał wzrost taryf energii elektrycznej, aż zmieni się sytuacja gospodarcza w kraju. |
| En cuanto me digan algo, te llamaré. | Gdy tylko mi coś powiedzą, zadzwonię do ciebie. |
| Hasta que no se resuelvan los problemas técnicos en los trenes, la compañía Renfe reducirá a la mitad el precio de sus billetes en la línea Badajoz-Madrid-Badajoz. | Dopóki nie zostaną rozwiązane problemy techniczne w pociągach, spółka Renfe zmniejszy o połowę cenę swoich biletów na trasie Badajoz-Madryt-Badajoz. |
| Hasta que no tengamos una vacuna eficaz, la única salvación es el aislamiento. | Dopóki nie mamy skutecznej szczepionki, jedynym ratunkiem jest izolacja. |
| Mientras dure esta situación, cualquier contacto con la clínica debe realizarse a través de su correo electrónico. | Dopóki jest taka sytuacja, jakikolwiek kontakt z kliniką musi odbywać się za pośrednictwem poczty elektronicznej. |
| Mientras dure esta situación, no podremos viajar al extranjero. | Dopóki jest taka sytuacja, nie będziemy mogli wyjeżdżać za granicę. |
| Mientras llueva, no podremos salir. | Dopóki pada, nie będziemy mogli wyjść. |
| Seguiremos trabajando hasta que nos permita la ley. | W dalszym ciągu będziemy pracowali, dopóki będzie nam na to pozwalało prawo. |
| Siempre que llueva y haga sol, saldrá el arcoíris. | Zawsze gdy pada deszcz i świeci słońce, wychodzi tęcza. |
| Tan pronto como llegues a casa, comenzaremos aprender español. | Gdy tylko przyjdziesz do domu, zaczniemy uczyć się hiszpańskiego. |
| Te escribiré en cuanto llegue a Barcelona. | Napiszę do ciebie, jak tylko przyjadę do Barcelony. |
| Tómalo antes de que cambien de opinión. | Weź to zanim zmienią zdanie. |
| Una vez que termines sus deberes, podrás ir al cinema. | Jak już skończysz swoją pracę domową, będziesz mógł pójść do kina. |
11. W zdaniach okolicznikowych celu (hiszp. oraciones finales), po następujących spójnikach i wyrażeniach spójnikowych:
| para que – żeby, aby a que – żeby, aby a fin de que – żeby, aby con el fin de que – żeby, aby, w celu con el objetivo (motivo) de que – w celu con la intención de que – z zamiarem |
para – żeby, aby a, por – żeby, aby a fin de – żeby, aby con el fin de – żeby, aby, w celu con el objetivo (motivo) de – w celu con la intención de – z zamiarem |
| + subjuntivo | + infinitivo |
Uwaga! Tryb subjuntivo stosujemy, jeżeli podmioty w zdaniu nadrzędnym i podrzędnym są różne. Z kolei formy bezokolicznika używamy wtedy, gdy podmiotem w obu częściach zdania jest ta sama osoba.
Przykłady zdań:
| Con el objetivo de que no haya ningún malentendido, hemos decidido invitar a los expertos a la conferencia. | W celu uniknięcia jakichkolwiek nieporozumień podjęliśmy decyzję o zaproszeniu na konferencję ekspertów. |
| El Consejo de Ministros ha aprobado ayudas a los españoles para que ellos compren vehículos eléctricos. | Rada Ministrów zatwierdziła pomoc dla Hiszpanów, żeby kupowali oni samochody elektryczne. |
| Escríbeme para que sepa dónde estás. | Napisz do mnie, żebym wiedział, gdzie jesteś. |
| Este centro es el lugar perfecto para que vengas a pasar la inspección de tu vehículo. | To centrum to doskonałe miejsce, żebyś przyjechał na przegląd swojego pojazdu. |
| Ha venido nuestro vecino para que le prestemos una motosierra. | Przyszedł nasz sąsiad, żebyśmy pożyczyli mu pilarkę łańcuchową. |
| La Organización Mundial de la Salud trabaja para que haya un sistema digital de certificación de la vacunación contra el Covid-19. | Światowa Organizacja Zdrowia pracuje nad tym, żeby istniał cyfrowy system potwierdzający zaszczepienie przeciwko Covid-19. |
| Las autoridades incentivan a que familias tengan más hijos. | Władze zachęcają, żeby rodziny miały więcej dzieci. |
| Los expertos recomiendan la instalación de jardines con la intención de que aumenten las áreas verdes en la ciudad. | Eksperci zalecają zakładanie ogrodów w celu zwiększenia zielonych obszarów w mieście. |
| Necesitas contratar a una secretaria para que organice reuniones. | Potrzebujesz zatrudnić sekretarkę, żeby organizowała spotkania. |
| No veo impedimentos para que los robots hagan lo mismo que los humanos. | Nie widzę przeszkód, żeby roboty robiły to samo, co ludzie. |
| Procederemos con el objetivo de que quedan aclaradas algunas dudas. | Będziemy postępować w celu wyjaśnienia niektórych wątpliwości. |
| Se ha presentado una oportunidad para que te encuentres con él. | Nadarzyła się okazja, żebyś się z nim spotkał. |
| Te lo digo en inglés para que me entiendas. | Mówię to tobie po angielsku, abyś mnie zrozumiał(a). |
| Te lo explicaré otra vez a fin de que lo entiendas mejor. | Wyjaśnię to tobie jeszcze raz, żebyś to lepiej zrozumiał. |
| Tomarán las medidas para que la gente se sienta segura. | Podejmą działania, żeby ludność czuła się bezpieczna. |
12. W zdaniach okolicznikowych przyzwolenia (hiszp. oraciones concesivas), jeśli zdanie odnosi się do sytuacji hipotetycznej
a) spójniki, które łączą się zarówno z trybem indicativo, jak i trybem subjuntivo (jeżeli zdanie odnosi się pewnych, potwierdzonych, prawdziwych informacji stosujemy tryb indicativo, natomiast jeżeli informacja lub sytuacja jest hipotetyczna, niepotwierdzona lub bliżej nieznana, stosujemy tryb subjuntivo):
aunque – nawet jeśli, nawet gdyby
a pesar de que / pese a que – pomimo tego, że; mimo że, nawet jeśli
por más que + czasownik – niezależnie od tego jak bardzo; bez względu na to
por mucho que + czasownik – niezależnie od tego jak bardzo; bez względu na to
por mucho/a/os/as + rzeczownik + que – niezależnie od tego, ile by
por poco/a/os/as + rzeczownik + que – niezależnie od tego, ile by
Przykłady zdań:
| Aunque las condiciones del préstamo sean ventajosas, no voy a aceptarlo. | Nawet jeśli warunki tej pożyczki byłyby korzystne, nie przyjmę jej. |
| Aunque tú no me veas, te echo de menos. | Nawet jeśli ty mnie nie widzisz, tęsknię za tobą. |
| Aunque me lo pidas, no te daré dinero. | Nawet jeśli mnie o to poprosisz, nie dam tobie pieniędzy. |
| A pesar de que sea muy educado, no sabe hablar en público. | Nawet jeśli jest bardzo wykształcony, nie potrafi wypowiadać się publicznie. |
| A pesar de que me lo pida con mucha insistencia, no lo haré. | Nawet jeśli mnie będzie o to mocno prosił, nie zrobię tego. |
| La población mundial sigue en aumento, aunque sea cada vez más vieja. | Liczba ludności na świecie ciągle rośnie, nawet jeśli jest ona coraz starsza. |
| Por más que pasen los años, nuestra amistad sigue igual. | Bez względu na to, że upływają lata, nasza przyjaźń jest niezmienna. |
| Por mucho trabajo que tenga en la oficina, siempre vuelvo tarde a mi casa. Bez względu na to, ile bym miał pracy w biurze, zawsze wracam późno do mojego domu. | Bez względu na to, ile bym miał pracy w biurze, zawsze wracam późno do mojego domu. |
| Por mucho/más que te lo explique, no lo vas a entender. | Ile bym ci tego nie tłumaczył, nie zrozumiesz tego. |
| Por poco que estudies, pasarás el examen. Es muy fácil. | Niezależnie od tego, jak mało będziesz się uczyć, zdasz ten egzamin. Jest bardzo prosty. |
b) spójniki i konstrukcje, które wymagają użycia trybu subjuntivo:
por (muy) + przymiotnik / przysłówek + que – niezależnie od tego, jak (bardzo) … by; choćby nie wiem jak
por poco que – niezależenie od tego, jak mało
porque … no – to, że … , nie oznacza, że
aun cuando – chociażby, gdyby nawet [stosuje się w tekstach literackich]
siquiera – choćby, chociażby, gdyby nawet
subjuntivo + pronombre relativo (quien/lo que/el que/donde/adonde) + subjuntivo – kimkolwiek …, cokolwiek by …, niezależnie od tego, co by …
que … o que – czy … czy …
Przykłady zdań:
| Aun cuando yo pase por el valle más oscuro, no temeré, porque tú estás a mi lado. | Chociażbym chodził ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną. |
| Debes contarme todos los detalles, por poco importantes que te parezcan. | Powinieneś opowiedzieć mi wszystkie szczegóły, niezależnie od tego, jak mało istotne się one tobie wydają. |
| Nuestras acciones diarias, por muy pequeñas que sean, tienen un gran impacto en el planeta. | Nasze codzienne działania, niezależnie od tego, jak małe by były, mają wielki wpływ na planetę. |
| Por muy altos que sean los objetivos, siempre hay una solución para cada problema. | Niezależnie od tego, jak wysokie byłyby cele, zawsze istnieje sposób na każdy problem. |
| Por muy guapa que sea no me fío de ella. | Choćby nie wiem jak była ładna, nie ufam jej. |
| Por muy famosas que sean, tienen que pagar impuestos. | Niezależnie od tego, jak bardzo byłyby sławne, muszą płacić podatki. |
| Por muy fuertes que sean tus contraseñas, cámbialas periódicamente. | Niezależnie od tego, jak bardzo mocne są twoje hasła, zmieniaj je regularnie. |
| Por muy pequeñas que sean sus explotaciones, agricultores recibirán subvenciones. | Niezależnie od tego, jak małe byłyby ich gospodarstwa, rolnicy otrzymają dopłaty. |
| Porque sepas conducir no voy a permitir que lo hagas por las noches. | To, że potrafisz jeździć samochodem, nie oznacza, że pozwolę tobie, żebyś to robił w nocy. |
| Que paguen o que no paguen, eso ya se verá. | Zapłacą czy nie zapłacą, jeszcze zobaczymy. |
| Que vaya a Italia o que vaya a Francia, me importa poco. | Czy pojedzie do Włoch, czy do Francji, niewiele mnie to obchodzi. |
| Sea quien sea el afortunado de la lotería navideña, es importante que tome sus precauciones para proteger su dinero. | Kimkolwiek byłby zwycięzca loterii bożonarodzeniowej, ważne jest, aby podjął środki ostrożności w celu ochrony swoich pieniędzy. |
| Siempre podemos volver a levantarnos, por muy fuertes que sean las caídas en la vida. | Zawsze możemy się podnieść, niezależnie od tego, jak wielką byśmy odnieśli porażkę w życiu. |
| Ven siquiera sea por pocos días. | Przyjedź chociaż na parę dni. |
13. W zdaniach okolicznikowych sposobu (hiszp. oraciones de modo), jeśli sposób wykonania czegoś jest nieznany.
| sin que – tak żeby …, zanim …, ale … | a medida que – w miarę jak … [zdanie odnosi się do przyszłości] como – jak … [zdanie odnosi się do przyszłości] conforme – w miarę jak … [zdanie odnosi się do przyszłości] de manera que – w taki sposób, że … [zdanie odnosi się do przyszłości] de modo que – w taki sposób, że… [zdanie odnosi się do przyszłości] según – w miarę jak … [zdanie odnosi się do przyszłości] |
como si – jakby … / jak gdyby … igual que si – tak, jakby … |
| + subjuntivo | + indicativo / subjuntivo | + imperfecto de subjuntivo / pluscuamperfecto de subjuntivo |
Przykłady zdań:
| Acepta los retos de modo que puedas sentir la emoción de la victoria. | Podejmuj wyzwania w taki sposób, żebyś mógł odczuć radość zwycięstwa. |
| Actúa de manera que te inspire a tener un mejor estado de ánimo. | Działaj w taki sposób, żeby mieć lepszy nastrój. |
| Cada año ocurren tragedias sin que las autoridades prevengan accidentes. | Każdego roku dochodzi do tragedii, zanim władze zapobiegną wypadkom. |
| Haz la ensalada de verduras como tú quieras. | Przyrządź sałatkę warzywną tak, jak chcesz. |
| Hazlo como quieras. | Zrób to, jak chcesz. |
| Hazlo según prefieras. | Zrób to, jak wolisz. |
| La prioridad será vacunar a nuestros adultos mayores a medida que lleguen más vacunas. | Priorytetem będzie zaszczepienie naszych seniorów, w miarę jak dotrze więcej szczepionek. |
| Los héroes son esos que todos los días hacen las cosas por los demás sin que lo sepamos. | Bohaterami są ci, którzy każdego dnia robią rzeczy dla innych bez naszej wiedzy. |
| Necesito hacer esto sin que nadie me vea. | Potrzebuję to zrobić tak, żeby nikt mnie nie widział. |
| ¿Sabes realmente cómo salir de un grupo de WhatsApp sin que nadie lo note? | Czy rzeczywiście wiesz jak opuścić grupę WhatsApp, tak żeby nikt tego nie zauważył? |
| Se trata de una orden de allanamiento sin que se conozca hasta el momento las razones o causa. | Chodzi o nakaz przeszukania, ale do chwili obecnej nieznane są motywy lub przyczyna. |
| Vive como quieras. | Żyj, jak chcesz. |
14. W mowie zależnej (hiszp. estilo indirecto) w celu wyrażenia prośby lub rozkazu za pomocą innej osoby, jeżeli czasownik wprowadzający (np. decir, pedir, recordar) jest w czasie teraźniejszym lub pretérito perfecto.
Uwaga! Nie należy mylić zastosowania czasowników „decir” (mówić), „pedir” (prosić) i „recordar” (przypominać) na potrzeby przekazania informacji z wyrażaniem prośby lub rozkazu w mowie zależnej. Gdy przekazujemy informację, stosujemy tryb indicativo i w języku polskim stosujemy spójnik „że”. Natomiast gdy wyrażamy prośbę lub rozkaz w mowie zależnej, w języku polskim stosujemy spójnik „żeby”.
Porównaj:
Dile que organizamos una fiesta. – Powiedź mu, że organizujemy przyjęcie. [informacja, tryb indicativo]
Dile que organice una fiesta. – Powiedź mu, żeby zorganizował przyjęcie. [mowa zależna, tryb subjuntivo]
Przykłady zdań:
| Dile que deje de repetir todo como un loro. | Powiedź mu, żeby przestał powtarzać jak papuga. |
| Dile que guarde los cambios en el documento. | Powiedź mu, żeby zapisał zmiany w dokumencie. |
| Dile que no me mande más flores. | Powiedź mu, żeby nie przesyłał mi więcej kwiatów. |
| Dile que no toque nada. | Powiedź mu, żeby niczego nie dotykał. |
| Dile que ponga la radio. | Powiedź mu, żeby włączył radio. |
| Dile que venga hoy. | Powiedź jej, żeby dzisiaj przyszła. |
| Diles que tengan cuidado en el aeropuerto con carteristas. | Powiedź im, żeby uważali na lotnisku na kieszonkowców. |
| Pídele que aparque al lado de la biblioteca. | Poproś go, żeby zaparkował obok biblioteki. |
| Pídeles que se calmen y no hagan tanto ruido. | Poproś ich, żeby się uspokoili i nie robili tyle hałasu. |
| Recuérdale que me mande una copia del pedido. | Przypomnij mu, żeby przysłał mi kserokopię zamówienia. |
| Recuérdale que pague la factura del agua. | Przypomnij mu, żeby opłacił fakturę za wodę. |
| Recuérdales que traigan sus instrumentos musicales a la escuela en los días asignados. | Przypomnij im, żeby przynieśli do szkoły w wyznaczonych dniach swoje instrumenty muzyczne. |
| Tu padre te pide que estés tranquilo. | Twój ojciec prosi ciebie, żebyś był spokojny. |
15. Przy powtarzaniu czasownika w konstrukcji typu:
czasownik + quien/lo que/como/donde/adonde/cuando/cuanto) + czasownik
Przykłady zdań:
| Diga lo que diga, no vamos a prestar atención a esto. | Cokolwiek by mówił(a), nie będziemy zwracać na to uwagi. |
| Sea como sea. | Bez względu na to, jaki jest. |
| Sea lo que sea. | Będzie, co będzie. |
| Sea quien sea, no me importa. | Kto by to nie był, nie obchodzi mnie to. |
| Vayas adonde vayas. | Pójdziesz, gdzie pójdziesz. |
16. W niektórych związkach frazeologicznych, na przykład:
| Diga lo que diga, no vamos a prestar atención a esto. | Cokolwiek by mówił(a), nie będziemy zwracać na to uwagi. |
| Sea como sea. | Bez względu na to, jaki jest. |
| Sea lo que sea. | Będzie, co będzie. |
| Sea quien sea, no me importa. | Kto by to nie był, nie obchodzi mnie to. |
| Vayas adonde vayas. | Pójdziesz, gdzie pójdziesz. |
17. Presente de subjuntivo ma również zastosowanie do tworzenia trybu rozkazującego w języku hiszpańskim (hiszp. Imperativo). Trybu tego używa się do wyrażania zakazów we wszystkich osobach gramatycznych oraz przy rozkazach (oprócz drugiej osoby liczby pojedynczej i mnogiej). W trybie rozkazującym twierdzącym (Imperativo afirmativo) 3. osoba liczby pojedynczej oraz 1. i 3. osoba liczby mnogiej odpowiadają odmianie w trybie presente de subjuntivo. Z kolei tryb rozkazujący przeczący (Imperativo negativo) pokrywa się dla wszystkich osób z formami trybu presente de subjuntivo. Porównaj:
| I koniugacja -ar: estudiar (uczyć się, studiować) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo | Imperativo afirmativo | Imperativo negativo |
| yo | estudio | estudie | – | – |
| tú | estudias | estudies | estudia | no estudies |
| él / ella / usted | estudia | estudie | estudie | no estudie |
| nosotros / nostras | estudiamos | estudiemos | estudiemos | no estudiemos |
| vosotros / vosotras | estudiáis | estudiéis | estudiad | no estudiéis |
| ellos / ellas / ustedes | estudian | estudien | estudien | no estudien |
| Czasownik decir (mówić) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo | Imperativo afirmativo | Imperativo negativo |
| yo | digo | diga | – | – |
| tú | dices | digas | di | no digas |
| él / ella / usted | dice | diga | diga | no diga |
| nosotros / nostras | decimos | digamos | digamos | no digamos |
| vosotros / vosotras | decís | digáis | decid | no digáis |
| ellos / ellas / ustedes | dicen | digan | digan | no digan |
| Czasownik hacer (robić) |
Presente de indicativo | Presente de subjuntivo | Imperativo afirmativo | Imperativo negativo |
| yo | hago | haga | – | – |
| tú | haces | hagas | haz | no hagas |
| él / ella / usted | hace | haga | haga | no haga |
| nosotros / nostras | hacemos | hagamos | hagamos | no hagamos |
| vosotros / vosotras | hacéis | hagáis | haced | no hagáis |
| ellos / ellas / ustedes | hacen | hagan | hagan | no hagan |
Oto kilka przykładów zakazów i rozkazów z zastosowaniem trybu presente de subjuntivo:
¡Digame! – Niech pan/pani mi powie!
¡No lo hagas! – Nie rób tego!
¡No digas tonterías! – Nie mów głupot!
¡No hagas problemas! – Nie rób problemów!
Podsumowując, tryb subjuntivo ma bardzo szerokie zastosowanie w języku hiszpańskim. Znajomość tego trybu jest niezbędna do skutecznego komunikowania się i pełnego rozumienia komunikatów. Subjuntivo jest ważnym elementem gramatyki hiszpańskiej, a to, że taki tryb istnieje świadczy o bogactwie tego języka.
¡Hasta la próxima! ¡Que tengas un buen día!