Różnica między „das Teil” a „der Teil”

Das Porzellankabinett im Schloss Charlottenburg, Berlin

„Teil” to często spotykany i wieloznaczny wyraz w języku niemieckim. W zależności od kontekstu wyraz ten ma rodzaj męski (der Teil) lub rodzaj nijaki (das Teil).

Jeżeli „część” jest składnikiem większego zbioru, zwłaszcza ilościowego, geograficznego lub czasowego, stosuje się rodzajnik „der”, właściwy dla rodzaju męskiego, na przykład:

der unentdeckte Teil der Insel – nieodkryta część wyspy
ein Teil des Lebens / des Hauses – część życia / domu

Natomiast w znaczeniu odrębnej, istniejącej samodzielnie części, najczęściej materialnej, jak np. część zamienna do samochodu, którą można kupić oddzielnie w sklepie, wyraz „Teil” przybiera rodzaj nijaki, stąd „część zamienna” to „das Ersatzteil”. Inny przykład:

Das Teil muss ersetzt werden. – Należy wymienić tę część.

Ponadto w języku potocznym niemieckim wyraz „Teil” stosuje się często zamiennie w znaczeniu „rzecz” lub „to coś”. Wtedy używa się rodzaju nijakiego, na przykład:

Das Teil ist schon fast leer. – To już jest prawie puste.
Wo hast du das Teil denn gekauft? – Gdzie to kupiłeś / kupiłaś?

W niektórych sytuacjach zmiana rodzajnika wpływa na to, co chcemy wyrazić, na przykład:

das Teil des Buches – okładka książki; poszczególne strony książki
der erste Teil des Buches – pierwsza część książki

W znaczeniu „wkładu”, „udziału” poprawnym jest użycie rzeczownika „Teil” zarówno w rodzaju męskim, jak i nijakim, częściej jednak używa się rodzaju męskiego, na przykład:

Jeder muss sein(en) Teil beitragen. – Każdy musi wnieść swój wkład.
Ich für mein(en) Teil, finde es gut. – Jeśli chodzi o mnie, to podoba mi się to.

Rodzaj gramatyczny rzeczowników złożonych jest zawsze taki sam jak ostatniego członu.

Der Teil:
• der Anteil – udział
• der Bauteil – część budowli (komponent architektoniczny)
• der Bestandteil – element, część, składnik, komponent
• der Erdteil – kontynent
• der Landesteil – część kraju
• der Mittelteil – środkowa część
• der Nachteil – niekorzyść, wada
• der Oberteil – górna część (np. ubrania)
• der Stadtteil – część miasta
• der Vorteil – korzyść
• der Zugteil – część pociągu

Das Teil:
• das Abteil – przedział (w pociągu)
• das Bauteil – element (prefabrykat), część
• das Einzelteil – część składowa
• das Erbteil – udział w spadku
• das Ersatzteil – część zamienna
• das Gegenteil – przeciwieństwo, odwrotność
• das Hinterteil – tyłek, siedzenie
• das Körperteil – część ciała
• das Oberteil – górna, wierzch
• das Puzzleteil – element układanki
• das Seitenteil – część boczna
• das Urteil – wyrok, orzeczenie, opinia
• das Wrackteil – część wraku

Przykłady zdań w wersji niemiecko-polskiej

Australien ist der kleinste Erdteil.Australia jest najmniejszym kontynentem świata.
Das Besondere daran ist, dass der größte Teil Neuseelands unterhalb des Meeresspiegels liegt.Niezwykłe w tym jest to, że znaczna część Nowej Zelandii znajduje się poniżej poziomu morza.
Das ist nur ein Teil der Wahrheit.To tylko część prawdy.
Das letzte Abteil im Zug ist leer. Ostatni przedział w pociągu jest pusty.
Das Projekt ist Teil der Pläne Südkoreas für die eigene Weltraumforschung.Projekt jest częścią planów Korei Południowej na rzecz samodzielnej eksploracji przestrzeni kosmicznej.
Das Vorderteil des Autos ist komplett zerstört.Przód samochodu jest kompletnie zniszczony.
Der hintere Teil des Hauses ist beschattet.Tylna część domu jest ocieniona.
Der Mechaniker hat den Wagen in seine Einzelteile zerlegt.Mechanik rozłożył samochód na części.
Der nördliche Teil Deutschlands ist Tieflandgebiet.Północna część Niemiec jest krainą nizinną.
Der offizielle Teil der dreitägigen Visite beginnt morgen.Oficjalna część trzydniowej wizyty rozpocznie się jutro.
Der schwierigste Teil des Pilgerweges nach Santiago de Compostela (des Jakobsweges) liegt hinter uns.Najtrudniejsza część szlaku pielgrzymkowego do Santiago de Compostela (drogi św. Jakuba) jest za nami.
Der südliche Teil Frankreichs hat ein mediterranes Klima.Południowa część Francji ma klimat śródziemnomorski.
Der Teil des Hauses bleibt unbewohnt.Ta część domu jest niezamieszkała.
Die Anlagen gelten als Bestandteil des Vertrages.Załączniki stanowią część składową umowy.
Die Kaiser-Franz-Josefs-Höhe ist Teil der Großglockner-Hochalpenstraße.Kaiser-Franz-Josefs-Höhe jest częścią wysokogórskiej drogi Großglockner-Hochalpenstraße.
Die Krimmler Wasserfälle befinden sich im westlichsten Teil des Salzburger Landes.Wodospady Krimml znajdują się w zachodniej części Ziemi Salzburskiej.
Die Sache hat einen Nachteil.Ta rzecz ma jedną wadę.
Die Sprache ist ein integraler / untrennbarer Teil der Kultur. Język jest integralną / nieodłączną częścią kultury.
Die Torte wurde in drei gleiche Teile geschnitten.Tort został pokrojony na trzy równe części.
Die Verwendung von fertigen Bauteilen spart Kosten. Stosowanie gotowych elementów budowlanych obniża koszty.
Ich habe den ersten Teil der Serie gesehen.Oglądałem pierwszą część serialu.
Ich habe den ersten Teil des Romans gelesen.Przeczytałem pierwszą część powieści.
Ich habe einen großen Teil des Tages verschlafen.Sporą część dnia przespałem.
Ich habe in Deutschland einen Teil meines Lebens verbracht. Spędziłem w Niemczech część mojego życia.
Ich habe meinen Teil getan. Wykonałem swoją pracę.
Ich habe nur einen Teil des Films gesehen.Widziałem tylko część tego filmu.
Ich muss in meinem Auto das defekte Teil auswechseln.Muszę wymienić w moim samochodzie zepsutą część.
Jeder von uns kann einen Teil zum Umweltschutz beitragen und mit gutem Beispiel vorangehen.Każdy z nas może wnieść swój wkład w ochronę środowiska i dać dobry przykład.
Man muss jedes Teil (Stück) prüfen.Należy sprawdzić każdą część.
Weite Teile des Landes sind wieder unter Raketenbeschuss geraten.Rozległe obszary kraju znalazły się ponownie pod obstrzałem rakietowym.
Weite Teile des Landes wurden radioaktiv verseucht.Rozległe obszary kraju zostały skażone radioaktywnie.
Welcher Elternteil bekommt das Kindergeld bei getrennt lebenden Eltern?Który rodzic otrzyma dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka?

Ich wünsche Dir alles Gute!