¡Hola a todos!
W języku hiszpańskim przymiotnik zazwyczaj znajduje się za rzeczownikiem i zgadza się z nim w rodzaju i liczbie, na przykład:
un accidente aéreo – wypadek lotniczy
un beneficio operativo – zysk operacyjny
un libro electrónico – książka elektroniczna
un manantial caliente – źródło termalne
un patinaje artístico – łyżwiarstwo figurowe
un sistema educativo – system edukacyjny
una campaña electoral – kampania wyborcza
una central eólica – elektrownia wiatrowa
una exposición temporal – wystawa czasowa
W przypadku niektórych przymiotników subiektywnych użycie przymiotnika przed rzeczownikiem wpływa na większe nacechowanie emocjonalne. Porównaj:
un libro interesante – interesująca książka
un interesante libro – naprawdę interesująca książka
una mujer hermosa – piękna kobieta
una hermosa mujer – naprawdę piękna kobieta
una noticia terrible – straszna wiadomość
una terrible noticia – straszliwa wiadomość
Niektóre przymiotniki mogą występować przed lub za rzeczownikiem, przy czym zmiana miejsca przymiotnika oznacza zmianę jego znaczenia. Przymiotnik stojący za rzeczownikiem ma zazwyczaj swoje zwykłe, dosłowne znaczenie, natomiast przymiotnik występujący przed rzeczownikiem ma znaczenie przenośnie, subiektywne lub idiomatyczne. Przykłady zmiany znaczenia wybranych przymiotników przedstawiono w poniższej tabeli.
| Przym. | Przymiotnik za rzeczow. / znaczenie | Tłumaczenie na j. polski / znaczenie | Przymiotnik przed rzeczow. / znaczenie | Tłumaczenie na j. polski / znaczenie |
| alto | funcionario alto [de gran estatura) | wysoki urzędnik [pod względem wzrostu] | un alto funcionario [de alto rango] | wysoki urzędnik [pod względem rangi] |
| antiguo | casa antigua [vieja, casa que tiene muchos años] | stary dom [dom, który ma wiele lat] | antigua casa [anterior] | poprzedni [dawny] dom |
| antiguo | una capital antigua [vieja, histórica] | stara stolica | la antigua capital [anterior, no actual] | poprzednia [dawna] stolica |
| antiguo | un barrio antiguo [viejo, histórico] | stara dzielnica | mi antiguo barrio [anterior, no actual] | moja poprzednia [dawna] dzielnica |
| bueno | la parte buena [de buena calidad, no estropeada] | dobra część [dobrej jakości, niezepsuta] | una buena parte [muchos] | duża, znacząca część [wiele np. osób] |
| bueno | un hombre bueno | dobry człowiek | un buen hombre | porządny, poczciwy człowiek |
| bueno | un amigo bueno [de buen carácter] | dobry przyjaciel [jest ogólnie dobrym człowiekiem] | un buen amigo [amigo de verdad] | prawdziwy przyjaciel |
| bueno | un deportista bueno | dobry sportowiec | un buen deportista [de calidad] | prawdziwy sportowiec |
| cierto | una información cierta [verdadera] | informacja pewna [prawdziwa] | una cierta información [alguna] | pewna [jakaś] informacja |
| curioso | una persona curiosa [que siente curiosidad] | ciekawska osoba [która odczuwa ciekawość] | una curiosa persona [interesante, extraña] | ciekawa [interesująca, niezwykła] osoba |
| diferente | una teoría diferente [distinta de las demás] | odmienna teoria [inna niż pozostałe] | diferentes teorías [varias] | różne teorie |
| extraño | una persona extraña [desconocida] | nieznana [obca] osoba | una extraña persona [rara] | dziwna osoba |
| fantástico | la literatura fantástica | literatura fantastyczna | una fantástica literatura [excelente] | fantastyczna [doskonała] literatura |
| grande | una cosa grande [de gran tamaño] | duża rzecz [dużych rozmiarów] | ¡(no es) gran cosa! | wielka (mi) rzecz! |
| grande | un hombre grande | wielki, wysoki mężczyzna [pod względem wzrostu] | un gran hombre [importante, magnífico] | wielki (wybitny) człowiek |
| grande | una mujer grande | wielka, wysoka kobieta [pod względem wzrostu] | una gran mujer [importante, magnífica] | wielka (wybitna) kobieta |
| grande | una casa grande [de gran tamaño] | wielki dom [pod względem rozmiarów] | una gran casa [impresionante] | okazały dom [imponujący] |
| medio | un ciudadano medio | przeciętny obywatel | media sandía [igual a la mitad] | pół arbuza |
| mismo | (lo hizo) el profesor mismo [en persona] | (zrobił to) sam nauczyciel [osobiście] | el mismo profesor [la misma persona] | ten sam nauczyciel [ta sama osoba] |
| nuevo | Año Nuevo [primer día del año, el 1 día del enero] | Nowy Rok [1 stycznia] | nuevo año [el próximo año] | nowy rok [przyszły rok] |
| nuevo | una casa nueva [recién edificada] | nowy dom [dom dopiero co zbudowany] | una nueva casa [me acabo de mudar] | nowy dom [dom, do którego właśnie się wprowadziłem] |
| nuevo | un coche nuevo [sin estrenar] | nowy samochód [fabrycznie nowy] | un nuevo coche [otro, distinto] | nowy samochód [inny, kolejny] |
| pequeño | un niño pequeño [corta edad] | małe dziecko [w młodym wieku] | un pequeño dolor [poco importante] | niewielki ból |
| pobre | un hombre pobre [sin dinero] | biedny człowiek [bez pieniędzy] | un pobre hombre [que inspira compasión, pobrecito] | człowiek godny pożałowania, biedaczysko |
| pobre | una mujer pobre [sin dinero] | biedna kobieta [bez pieniędzy] | una pobre mujer [que inspira compasión, pobrecita] | kobieta godna pożałowania, biedula |
| precioso | una piedra preciosa [de mucho valor] | kamień drogo(cenny) [o dużej wartości] | una preciosa piedra [hermosa] | piękny [śliczny] kamień |
| próximo | la estación próxima [cercana] | pobliska stacja | la próxima estación [siguiente] | następna stacja |
| puro | agua pura [limpia, sin contaminación] | czysta woda [bez zanieczyszczeń] | pura agua [sólo agua] | czysta woda [jedynie woda] |
| raro | un fenómeno raro [extraño] | dziwne zjawisko | un raro fenómeno [que no pasa con frecuencia] | rzadkie zjawisko [które nie występuje często] |
| simple | Es una formalidad simple [sencilla, fácil] | To zwykła formalność | Era una simple formalidad [solo, simplemente] | To była tylko formalność |
| simple | Es una pregunta simple [sencilla, fácil] | To proste pytanie [łatwe] | Era una simple pregunta [solo, simplemente] | To było tylko pytanie [po prostu] |
| simple | un soldado simple [sencillo] | prosty żołnierz | un simple soldado [sin distinción o mérito] | zwykły żołnierz [bez odznaczeń ni zasług] |
| solo | una persona sola [que no tiene a nadie; solitaria] | samotna osoba [która nie ma nikogo] | una sola persona [solamente una, nadie más] | tylko jedna osoba [nikt więcej] |
| solo | un café solo [sin leche] | mała czarna [bez mleka] | un solo café | tylko jedna kawa |
| triste | un empleado triste [sin alegría] | smutny pracownik [bez radości] | un triste empleado [insignificante, poco importante] | mało znaczący pracownik |
| triste | una cena triste [sin alegría] | smutna kolacja [bez radości] | una triste cena [escasa] | skromna kolacja |
| único | el hijo único [sin hermanos] | jedynak, jedyny syn [bez rodzeństwa] | (mi) único hijo | (mój) jedyny syn |
| único | una oportunidad única [especial, extraordinaria] | wyjątkowa [szczególna, nadzwyczajna] okazja | una única oportunidad [sólo una] | tylko jedna okazja |
| único | una mujer única [excepcional] | wyjątkowa kobieta | una única mujer [sólo una] | tylko jedna kobieta |
| verdadero | una historia verdadera [real] | prawdziwa historia | un verdadero problema [importante] | poważny problem |
| viejo | un amigo viejo [tiene muchos años] | stary przyjaciel [pod względem wieku] | un viejo amigo [lo conozco hace mucho] | dawny przyjaciel [znam go od wielu lat] |
Ponadto w języku hiszpańskim występuje wiele zwrotów i wyrażeń, w których pozycja przymiotnika jest z góry ustalona i nie wolno jej zmieniać:
a) formy nieregularne stopnia najwyższego el/la mayor (największy), el/la mejor (najlepszy), el/la menor (najmniejszy, najniższy), el/la peor (najgorszy) stoją zawsze przed rzeczownikiem, na przykład:
el mayor proveedor de coches – największy dostawca samochodów
el mejor sistema de salud del país – najlepszy system opieki zdrowotnej w kraju
el mejor disco de la banda – najlepszy album zespołu
la menor tasa de natalidad – najniższy współczynnik urodzeń
la peor cualidad del aire – najgorsza jakość powietrza
b) w dwuczłonowych nazwach geograficznych przymiotniki, taki jak alto (wysoki), bajo (niski) i grande (duży) stoją zawsze przed rzeczownikiem, na przykład:
Alta Silesia – Górny Śląsk
Baja California – Kalifornia Dolna
Baja Silesia – Dolny Śląsk
Baja Sajonia – Dolna Saksonia
Gran Bretaña – Wielka Brytania
Gran Polonia – Wielkopolska
Gran Cañón – Wielki Kanion
c) formy stopnia wyższego mayor i menor w niektórych wyrażeniach stoją zawsze po rzeczowniku, na przykład:
el Estado Mayor – sztab generalny
la fuerza mayor – siła wyższa
la plaza Mayor de Madrid – Plaza Mayor w Madrycie
la Osa Mayor – Wielka Niedźwiedzica
la Osa Menor – Mała Niedźwiedzica
d) przymiotniki określające przynależność i typ stoją zawsze po rzeczowniku, na przykład:
América Central – Ameryka Środkowa
América Latina – Ameryka Łacińska
el golfo Pérsico – Zatoka Perska
el mar Báltico – Morze Bałtyckie
el mar Caribe – Morze Karaibskie
el mar Mediterráneo – Morze Śródziemne
el mar Muerto – Morze Martwe
el mar Negro – Morze Czarne
el océano Pacífico – Ocean Spokojny (Pacyfik)
el País Vasco – Kraj Basków
el río Amazonas – Amazonka
la defensa antiaérea – obrona przeciwlotnicza
la música andaluza – muzyka andaluzyjska
la nacionalidad polaca (francesa, alemana, española etc.) – narodowość polska (francuska, niemiecka, hiszpańska itd.)
las Islas Canarias – Wyspy Kanaryjskie
las Islas Baleares – Baleary
e) w stałych zwrotach, na przykład:
la alta costura (del francés haute couture) – luksusowe krawiectwo (z fr. wysokie krawiectwo)
la Casa Blanca (del inglés The White House) – Biały Dom (z ang. The White House)
Foto: Galería Canalejas, un complejo comercial situado en la Plaza de Canalejas de Madrid
¡Hasta la próxima!