Zaimki wskazujące w j. hiszpańskim (Pronombres demostrativos en español)

¡Hola a todos!

Zaimki wskazujące odnoszą się do odległości w czasie lub przestrzeni pomiędzy mówiącym a opisywanym obiektem (osoba, przedmiot, zwierzę, zjawisko, wydarzenie). Bardzo często używamy ich podczas rozmowy, gdy chcemy coś wskazać gestem lub nawiązujemy do tematu, o którym wcześniej była mowa.

Hiszpańskie zaimki wskazujące dzielą się na zaimki odmienne i nieodmienne oraz odnoszą się do trzech odległości:
a) bardzo blisko nas,
b) trochę dalej od nas, ale blisko naszego rozmówcy,
c) bardzo daleko zarówno od nas, jak i naszego rozmówcy.

Oto formy zaimków wskazujących odmiennych w podziale na rodzaj i liczbę:

Powyższe zaimki wskazujące występują zazwyczaj przed określanym rzeczownikiem, dopasowując do niego swój rodzaj i liczbę. Spójrzmy na poniższe przykłady:

este mosquito – ten komar
estos zapatos – te buty
esta mujer – ta kobieta
estas manzanas – te jabłka
ese insecto – tamten owad
esos caballos – tamte konie
esa abeja – tamta pszczoła
esas jirafas – tamte żyrafy
aquel canguro – tamten kangur
aquellos cocodrilos – tamte krokodyle
aquella golondrina – tamta jaskółka
aquellas gaviotas – tamte mewy

I. Zaimki wskazujące ESTE/ESTOS i ESTA/ESTAS wskazują na bliskość w przestrzeni pomiędzy mówiącym a opisywanym obiektem. Zaimki te służą również do określania czasu poprzez odniesienie do wydarzeń w teraźniejszości, bliskiej przyszłości lub bliskiej przeszłości. Przykłady:

¿Cuánto cuesta este piso en Aguascalientes? – Ile kosztuje to mieszkanie w Aguascalientes?
Esta pescadería cierra a las cinco. – Ten sklep rybny zamykają o piątej.
Esta silla es cómoda. – To krzesło jest wygodne.
Estas tijeras no cortan bien. – Te nożyczki nie tną dobrze.
Este año quiero aprender el español. – W tym roku chcę nauczyć się języka hiszpańskiego.
Este martes tengo un examen. – W ten wtorek mam egzamin.
Este paraguas es mío. – Ta parasolka jest moja.
Este invierno voy a viajar a la Patagonia. – W tę zimę pojadę do Patagonii.
Los líderes del G20 se reunirán este fin de semana. – Przywódcy G20 spotkają się w ten weekend.
Me gustan estos zapatos de piel. – Podobają mi się te skórzane buty.
No entiendo este ejercicio. – Nie rozumiem tego ćwiczenia.
¿Qué haces este sábado? – Co robisz w tę sobotę?
¿Qué significa esta palabra en español? – Co znaczy to słowo po hiszpańsku?

II. Zaimki wskazujące ESE/ESOS i ESA/ESAS wskazują, że coś znajduje się trochę dalej od nas, ale blisko naszego rozmówcy. Zaimki te służą również do określania czasu poprzez odniesienie do momentu w przyszłości lub przeszłości, który już wcześniej został wspomniany. Przykłady:

Dame ese reloj que tienes en la mano. – Daj mi ten zegarek, który masz na ręce.
Ese hombre vende frutas y verduras. – Tamten mężczyzna sprzedaje owoce i warzywa.
Ese llegará lejos. – Ten daleko zajdzie.
Ese problema no me deja dormir. – Ten problem nie daje mi spać.
Me graduaré en derecho el año que viene. Ese mismo año me voy a buscar un trabajo. – Ukończę studia prawnicze w przyszłym roku. W tym samym roku będę szukać pracy.
Me gusta mucho esa camisa de seda. – Bardzo mi się podoba tamta jedwabna koszula.
¿Puedo ver ese traje de algodón? – Czy mogę zobaczyć tamten bawełniany garnitur?
Respetamos esa decisión. – Szanujemy tamtą decyzję.

Zauważmy, że jeżeli coś wydarzyło się w niedalekiej przeszłości to w języku polskim w zależności od kontekstu użyjemy zaimków „ten”/„ta”, „ci”/„te”, natomiast w języku hiszpańskim spotkamy się z użyciem form ESE/ESOS i ESA/ESAS. Dzieje się tak, ponieważ pojęcie „odległości” nie odnosi się tylko do odległości fizycznej, ale także do odległości przenośnej w czasie. Spójrzmy na poniższe przykłady:

En ese momento vi mi reflejo. – W tym momencie zobaczyłem moje odbicie.
Esa venta fracasó por razones desconocidas. – Ta sprzedaż nie powiodła się z nieznanych przyczyn.
Ese chico no era tonto. – Ten chłopak nie był głupi.
Ese nombre me se me ha quedado grabado en mi mente. – To nazwisko utkwiło mi w pamięci.
¿Has echado un vistazo a este artículo? – Rzuciłeś okiem na ten artykuł?

III. Zaimki wskazujące AQUEL/AQUELLOS i AQUELLA/AQUELLAS wskazują, że coś znajduje bardzo daleko zarówno od nas, jak i naszego rozmówcy lub znajduje się bardzo daleko tylko od nas. Innym ważnym zastosowaniem tych zaimków jest odniesienie do bardzo odległej przeszłości (wówczas stosujemy czasy przeszłe). Przykłady:

Aquel año fue inolvidable. – Tamten rok był niezapomniany.
Aquel chico es alto. – Tamten chłopak jest wysoki.
Aquella chica es delgada. – Tamta dziewczyna jest szczupła.
Aquella dependienta es amable, cordial y servicial. – Tamta sprzedawczyni jest miła, serdeczna i pomocna.
Quería tener aquel teléfono móvil. – Chciałabym mieć tamten telefon komórkowy.
Solamente el 23% de la población en Haití fue a las elecciones en aquella época. – Zaledwie 23% ludności na Haiti uczestniczyło w wyborach w tamtym okresie.
¿Ves aquella estrella fugaz en el cielo? – Widzisz tamtą spadającą gwiazdę na niebie?

IV. Poszczególnym zaimkom wskazującymi odpowiadają przysłówki miejsca.

Zauważmy, że w języku hiszpańskim mamy trzy stopnie bliskości, którym odpowiadają trzy przysłówki miejsca: „aquí”, „ahí” i „allí”, natomiast w języku polskim w tym znaczeniu mamy dwa stopnie bliskości wyrażane przysłówkami miejsca: „tutaj”/„tu” i „tam”. „Tu” jest nieformalną formą pochodną od „tutaj”. Różnica między „ahí” i „allí” jest dość subiektywna i zależy od kontekstu wypowiedzi. W tabeli uwzględniono również przysłówki miejsca „acá” (tu) i „allá” (tam) używane w Ameryce Łacińskiej. Przykłady użycia:

Esta servilleta que tengo aquí. – Ta serwetka, którą mam tutaj.
Esa cafetería de ahí. – Tamta kawiarnia.
¿Ese de ahí es tu hermano? – Ten tam jest twoim bratem?
¿Quién es ese señor de ahí? – Kim jest tamten pan?
¿Te gustan aquellos zapatos de allí? – Podobają ci się tamte buty?

V. Zaimki wskazujące mogą również występować samodzielnie, bez rzeczownika, na przykład:

Aquella es mi mejor amiga. – Tamta jest moją najlepszą przyjaciółką.
Aquellos siempre son los primeros. – Tamci są zawsze pierwsi.
Estas ciruelas cuestan menos que esas. – Te śliwki kosztują mniej niż tamte.
Este libro es de Pedro y ése es mío. – Ta książka jest Pedra, a tamta moja.
¿Te gusta este coche? – No, aquel me gusta más. – Podoba ci się ten samochód? – Nie, tamten mi się bardziej podoba.
¿Te gusta esta película? – Sí, me gusta esta. – Podoba się ten film? – Tak, podoba mi się ten.
¿Qué camisa quieres? –Aquella blanca. – Którą chcesz koszulę? – Tamtą białą.
¿Quieres comprar estos tomates? – No, prefiero estos que están aquí. – Chcesz kupić te pomidory? – Nie, wolę kupić te, które są tutaj.

VI. Jeżeli zaimek wskazujący występuje za rzeczownikiem, to wskazuje na negatywny stosunek osoby mówiącej o czymś lub o kimś albo też nie wiemy jak coś lub kogoś nazwać, na przykład:

El tío ese es un idiota. – Tamten facet to idiota.
¿Cómo se llama el programa ese para editar fotos gratis? – Jak się nazywa tamten program do bezpłatnej edycji zdjęć?

VII. Istnieją również trzy nieodmienne formy nijakie zaimków wskazujących (los demostrativos neutros) – „esto” (to), „eso” (to, tamto) i „aquello” (tamto). Formy te występują samodzielnie (bez rzeczownika), najczęściej w odniesieniu do rzeczy lub pojęć abstrakcyjnych. Zaimki te wchodzą w skład wielu stałych zwrotów. Przykłady:

¿Cómo es eso? – Jak to możliwe?
Eso era de esperar. – To było do przewidzenia.
Eso es todo por hoy. – To wszystko na dzisiaj.
Eso depende de usted. – To zależy od pana.
¡Eso es fantástico! – To jest fantastyczne!
eso implica que … – to oznacza, że …
¡Eso sí que no! – Nie ma mowy o tym! / To nie wchodzi w rachubę!
Esto es fácil/difícil. – To jest łatwe/trudne.
Esto es increíble. – To jest niewiarygodne.
Esto no es para reírse. – To nie jest do śmiechu.
¡Nada de eso! – Wcale nie!
No entiendo esto. – Nie rozumiem tego.
No es eso. – Nie o to tu chodzi.
No me gusta eso. – Nie podoba mi się to.
No me importa esto. – Nie odchodzi mnie to.
por eso – dlatego
precisamente por eso – dokładnie z tego powodu
¿Qué es esto? – Co to jest?
¿Y eso? – Jak to? / A to dlaczego?

Dodatkowe zdania do analizy w wersji hiszpańsko-polskiej: