Wyrażanie skutku w j. francuskim (zdania podrzędnie złożone)

W języku francuskim w celu wyrażenia skutku w zdaniach podrzędnie złożonych (fr. propositions subordonnées conjonctives) stosujemy różne wyrażenia spójnikowe.

I. Poniższe wyrażenia spójnikowe wyrażają „czysty” skutek bez stopnia intensywności.

Przykłady zdań z ich użyciem:

De nombreux Ukrainiens ont décidé de quitter leur pays si bien que les villes ont perdu beaucoup d’habitants. – Liczni Ukraińcy podjęli decyzję o opuszczeniu swojego kraju, tak że miasta utraciły wielu mieszkańców.
Elle parlait fort, de façon que je l’entendais. – Mówiła głośno, tak że ją słyszałem / rozumiałem.
Il était un étudiant très grand aux oreilles décollées si bien que même certains professeurs craignaient ses mauvaises blagues. – Był bardzo wysokim studentem o odstających uszach, tak że niektórzy nauczyciele obawiali się jego złośliwych żartów.
Il s’est levé très tard, de sorte qu’il était très pressé. – Bardzo późno wstał z łóżka, tak że bardzo się spieszył.
J’ai rempli le réservoir d’essence de manière que tu peux y partir immédiatement. – Zatankowałem benzyny do pełna, tak że możesz tam natychmiast pojechać.
L’avion avait du retard de sorte que je suis arrivé en retard à un rendez-vous professionnel. – Samolot miał opóźnienie, toteż spóźniłem się na spotkanie służbowe.
Ma petite amie a toujours été très attachée aux bonnes manières si bien que j’ai toujours eu d’elle une image d’une dame distinguée. – Moja dziewczyna zawsze przywiązywała wagę do dobrych manier, tak że zawsze widziałem w niej dystyngowaną kobietę.

II. Poniższe wyrażenia spójnikowe służą podkreśleniu czynności lub sposobu bycia, które implikuje skutek.

Przykłady zdań z ich użyciem:

Ça va finir de telle sorte que plus personne ne voudra manger sainement. – To skończy się w taki sposób, że nikt już nie będzie chciał się zdrowo odżywiać.
Il a conduit en état d’ébriété de telle manière que sa voiture est tombée dans le fossé. – Prowadził pod wpływem alkoholu w taki sposób, że jego samochód wpadł do rowu.
Il s’est comporté de telle façon que les habitants indignés ont protesté. – Zachowywał się w taki sposób, że oburzeni mieszkańcy zaprotestowali.
Je dessine et peins de telle façon que la personne qui regarde mes tableaux trouve elle-même ce qu’elle a envie d’y voir. – Szkicuję i maluję w taki sposób, że każda osoba oglądająca moje obrazy sama odkrywa w nich to, co pragnie w nich zobaczyć.
La vidéo a été montée de telle sorte que cela ne reflète pas le travail de tous nos employés. – Nagranie zostało zrobione w taki sposób, że nie odzwierciedla pracy wszystkich naszych pracowników.
Le contrat était rédigé de telle sorte que les emprunteurs ne pouvaient prévoir qu’ils étaient exposés à un risque majeur. – Umowa została zredagowana w taki sposób, że pożyczkobiorcy nie mogli przewidzieć, że zostali narażeni na poważne ryzyko.
Vous avez fait ça de telle manière que cela a causé un dommage à une autre personne. – Zrobił pan to w taki sposób, że spowodowało to szkodę innej osobie.

III. Przysłówki si i tellement postawione przed przymiotnikiem lub przysłówkiem służą podkreśleniu stopnia intensywności:

Przykłady zdań z ich użyciem:

Elle est restée à l’étranger si longtemps qu’elle a du mal à parler sa langue maternelle. – Pozostawała za granicą tak długo, że ma trudności z mówieniem w swoim ojczystym języku.
Elle est tellement épuisée qu’elle n’arrive même à lire. – Ona jest tak wyczerpana, że nawet nie może czytać.
Il croyait tellement à sa réussite qu’il parvenait à convaincre tout le monde. – Tak bardzo wierzył w swój sukces, że udawało mu się wszystkich przekonać.
Il l’aimait tellement (fort) qu’il décida de l’épouser. – Kochał ją tak mocno, że postanowił ożenić się z nią.
Il avait l’air tellement sûr de lui qu’elle était obligée de le croire. – Wyglądał na tak pewnego siebie, że była zmuszona mu uwierzyć.
Le clown est si drôle que je m’amuse beaucoup. – Klaun jest tak śmieszny, że świetnie się bawię.
J’étais tellement énervée que je n’ai pas pu m’dormir. – Byłem tak bardzo zdenerwowany, że nie mogłem zasnąć.
Je sais qu’à un moment la souffrance est si grande qu’on est prêt à tout pour qu’elle cesse. – Wiem, że w pewnym momencie cierpienie jest tak wielkie, że jest się gotowym na wszystko, żeby ono ustało.
Les enfants sont tellement frigorifiés qu’ils n’ont plus la force de parler. – Dzieci są tak (bardzo) zmarznięte, że nie mają już siły mówić.
L’éblouissement par le soleil est tellement intense que sa première réaction est de tourner la tête. – Oślepienie przez słońce jest tak intensywne, że jego pierwszą reakcją jest odwrócenie głowy.
L’explosion du port de Beyrouth était si forte qu’elle a causé des dommages aux rues et aux bâtiments sur des kilomètres. – Eksplozja w porcie w Bejrucie była tak potężna, że uszkodziła ulice i budynki w promieniu kilku kilometrów.
Son visage est tellement tuméfié qu’il est méconnaissable. – Jego twarz jest tak opuchnięta, że jest nie do poznania.

IV. Poniższe wyrażenia służą podkreśleniu intensywności względem czasownika:

Przykłady zdań z ich użyciem:

Ils aiment tellement la mer qu’ils passent toutes leurs vacances sur la Côte d’Azur. –Tak bardzo uwielbiają morze, że spędzają każde swoje wakacje na Lazurowym Wybrzeżu.
Je souffre tant que je ne peux pas me relever. – Cierpię tak bardzo, że nie mogę się podnieść.
Je toussais tellement que j’avais l’impression d’étouffer. – Tak bardzo kaszlałam, że miałam wrażenie, że się duszę.
L’abeille nous fascine tellement qu’elle est devenue l’espèce d’insectes la plus étudiée du monde. – Pszczoły fascynują nas tak bardzo, że stały się gatunkiem owadów najbardziej badanym na świecie.
La côte atlantique nous plaisait à tel point que nous envisagions de poursuivre notre voyage jusqu’au Détroit de Gibraltar. – Wybrzeże atlantyckie podobało nam się do tego stopnia, że zamierzaliśmy kontynuować naszą podróż aż do Cieśniny Gibraltarskiej.
La situation en Afghanistan s’est dégradée à tel point que la France a appelé tous ses ressortissants à quitter le pays. – Sytuacja w Afganistanie pogorszyła się do tego stopnia, że Francja wezwała wszystkich swoich obywateli do opuszczenia tego kraju.
Son état de santé s’est amélioré au point que les soins intensifs ont pu être interrompus. – Jego stan zdrowia poprawił się do tego stopnia, że intensywna terapia mogła zostać przerwana.
Son projet a tellement séduit tout le monde que certains internautes réclament une exposition. – Jego projekt tak bardzo wszystkich oczarował, że niektórzy internauci domagają się wystawy.
Tout comme les Français, les Chinois raffolent des huîtres, à tel point que leur production a augmenté de 45% en dix ans. – Chińczycy, podobnie jak Francuzi, przepadają za ostrygami do tego stopnia, że ich produkcja wzrosła o 45% w ciągu dziesięciu lat.

Uwaga:
Po wyrażeniach spójnikowych tant que, tellement que, si … que, au point que używa się trybu subjonctif, jeżeli zdanie główne jest w formie pytającej lub przeczącej. Następuje wówczas zaprzeczenie skutku lub wątpliwości, na przykład:

Elle n’aime pas travailler au point qu’elle puisse prolonger ses vacances à Malte. – Nie lubi pracować do tego stopnia, że może przedłużyć swoje wakacje na Malcie.
Est-il tellement malade qu’il ne puisse (pas) rentrer en Pologne ? – Czy tak bardzo jest chory, że nie może wrócić do Polski?
Est-ce tellement difficile qu’on ne puisse comprendre ? – Czy to jest aż trudne, że nie można zrozumieć?

V. Za pomocą poniższych wyrażeń podkreślamy ilość:

Przykłady zdań z ich użyciem:

Cette musique a attiré tant de monde que les spectateurs ont rempli la salle. – Ta muzyka przyciągnęła tylu ludzi, że widzowie zapełnili salę.
Elles se posaient tant de questions qu’elles ne voyaient rien du sublime paysage qui s’ouvrait devant elles. – Zadawały sobie tyle pytań, że wcale nie widziały wspaniałego krajobrazu, który się przed nimi otwierał.
Il y avait tant de monde autour de vous, que j’ai préféré attendre un moment plus propice. – Wokół pana było tyle osób, że wolałem zaczekać na odpowiedniejszy moment.
J’ai déjà vu et entendu tellement de choses incroyables que plus rien ne pourrait me surprendre. – Widziałem i słyszałem już tyle niewiarygodnych rzeczy, że nic nie jest już w stanie mnie zaskoczyć.
Nous avons tant de choses à faire encore que vous aurez tout le jour de réfléchir. – Mamy jeszcze tyle rzeczy do zrobienia, że będziecie mieli jeszcze cały dzień na przemyślenia.

Zdanie pytające:
*Comment est-ce possible que tu aies tant de chance ? – Jak to możliwe, że masz tyle szczęścia?

VI. Konstrukcje służące uwydatnieniu (a niekiedy wyolbrzymieniu) tego, co wyraża rzeczownik:

Przykłady zdań z ich użyciem:

C’était un tel choc que j’ai oublié l’évènement précédant l’accident. – To było takie uderzenie, że zapomniałem o wydarzeniu poprzedzającym wypadek.
Elle avait une telle peur de voisins qu’elle a dû déménager. – Tak bardzo bała się sąsiadów, że musiała się wyprowadzić.
Il avait fait de tels délits qu’il a été arrêté. – Popełnił takie przestępstwa, że został aresztowany.
Il y avait un tel chaos sur le quai que les forces de l’ordre ont dû intervenir. – Na peronie panował taki chaos, że musiały interweniować siły porządkowe.
J’ai une telle envie de dormir que je vais me coucher tout de suite. – Mam taką ochotę na sen, że zaraz się położę.
La pluie frappe son visage avec une telle force, que ses yeux, par réflexe, clignent pour se protéger. – Deszcz uderza w jej twarz z taką siłą, że jej oczy mrużą się w odruchu obronnym.
Le père a traité ses enfants avec une telle rigueur qu’ils ont tous fui le foyer à la première occasion. – Ojciec traktował swoje dzieci z taką surowością, że wszystkie opuściły dom rodzinny przy pierwszej sposobności.
Les relations diplomatiques étaient dans un tel état qu’une entente semblait impossible. – Stosunki dyplomatyczne były w takim stanie, że porozumienie wydawało się być niemożliwe.
Sa situation était à un tel point désespérée qu’elle n’avait guère eu le choix. – Jej sytuacja była do tego stopnia beznadziejna, że wcale nie miała wyboru.

Konstrukcje z trybem subjonctif 

I. Poniższa konstrukcja jest możliwa, jeżeli zdanie podrzędne ma swój własny podmiot. Poprzez jej zastosowanie wyrażamy to, co dopiero może nastąpić, a nie na to, co nastąpiło.

Przykłady zdań:

Elle est assez intelligente et discrète pour qu’on lui fasse confiance. – Jest wystarczająco inteligentna i dyskretna, abyśmy jej zaufali.
Il est encore trop faible pour que la direction lui confie ce poste. – Jest jeszcze zbyt słaby, żeby dyrekcja powierzyła mu to stanowisko.
Tu m’es trop proche pour que je puisse évaluer objectivement ton travail. – Jesteś dla mnie zbyt bliski, żebym mógł obiektywnie ocenić twoją pracę.

Uwaga:
Jeżeli ten sam podmiot odnosi się do obu czasowników, stosujemy konstrukcję: assez / trop … pour + infinitif, na przykład:

Il est encore trop jeune pour conduire. – Jest jeszcze zbyt młody, żeby prowadzić samochód.
Je la connaissais assez longtemps pour deviner ses pensées. – Znałem ją wystarczająco długo, aby odgadnąć jej myśli.
Vous parlez assez bien français pour travailler à l’aéroport de Paris-Orly. – Mówi pan dość dobrze po francusku, żeby pracować na lotnisku Paris-Orly

II. Poniższa konstrukcja jest możliwa, jeżeli zdanie podrzędne ma swój własny podmiot. Poprzez jej zastosowanie wyrażamy to, co dopiero może nastąpić, a nie na to, co nastąpiło.

Przykłady zdań:

ll reste trop peu de temps pour qu’il apprenne son rôle par cœur. – Pozostało za mało czasu, żeby mógł nauczyć się swojej roli na pamięć.
Il n’a pas assez d’expérience pour que la direction lui confie ce poste. – Ma za mało doświadczenia, żeby dyrekcja powierzyła mu to stanowisko.
Elle a remporté trop de succès sportifs pour qu’on puisse la démissionner sans raison. – Odniosła zbyt wiele sukcesów sportowych, żeby można ją było bezpodstawnie zwolnić.

À la prochaine !