Wielkanoc – słownictwo polsko-niemieckie (Ostern – polnisch-deutscher Wortschatz)

Dzień dobry!

Niedługo będziemy świętować Wielkanoc – najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie, które upamiętnia mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

Przy tej okazji chciałbym przybliżyć niemieckie słownictwo o tematyce wielkanocnej. Poniżej znajdują się przydatne rzeczowniki, czasowniki i wyrażenia, nazwy tradycyjnych polskich potraw wielkanocnych, a także życzenia wielkanocne.

Wszystkie symbole świąt wielkanocnych mają swoje konkretne znaczenie nierozerwalnie związane z religią chrześcijańską. W tradycyjnym polskim koszyku wielkanocnym występują różne pokarmy i przyprawy, które zanosimy do poświęcenia w kościele: jajka (die Eier), chleb (das Brot), kiełbasę (die Wurst), baranek wielkanocny (das Osterlamm), sól (das Salz), pieprz (der Pfeffer), kawałek ciasta (ein Stück Kuchen), owoc (das Obst), słodycze (die Süßigkeiten).

Jajka (pisanki) to najważniejszy symbol wielkanocny, ponieważ oznacza triumf życia nad śmiercią i początek nowego życia.

Chleb w święconce ma zapewnić dobrobyt i pomyślność, a jego najważniejsze znaczenie jest związane z Chrystusem pojmowanym jako chleb życia dla chrześcijan.

Baranek wielkanocny jest symbolem Chrystusa Zmartwychwstałego i zwycięstwa nad złem. Na wielkanocnym stole najczęściej jest w postaci słodkiej figurki, czekoladowej albo cukrowej.

Wędliny w koszyczku wielkanocnym symbolizują dostatek materialny i zakończenie postu. Mięso jest pamiątką ofiary z baranka paschalnego.

Słodka babka albo kawałek innego ciasta symbolizuje umiejętności i doskonałości.

Sól to symbol prostoty życia, a jednocześnie dostatku i gościnności, głównym jej zadaniem jest nadanie potrawom smaku oraz ochrona przed zepsuciem.

Chrzan to symbol zdrowia i siły fizycznej; w Biblii kojarzy się z goryczą w kontekście gorzkiej męki Chrystusa na krzyżu.

Pieprz odwołuje się do symboliki gorzkich ziół.

Kurczaczek wielkanocny symbolizuje zmartwychwstanie Chrystusa, nowe życie, odrodzenie.

Zajączek symbolizuje wiosnę i budzenie się do życia. Zwyczaj zajączka wielkanocnego związany jest z obdarowywaniem dzieci i pochodzi z Niemiec. Po wielkanocnym śniadaniu dzieci szukają ukrytych przez zajączka drobnych prezentów i słodyczy.

Gałązki wielkanocne (palma święcona podczas Niedzieli Palmowej) – wiecznie zielone pędy są symbolem zmartwychwstania. Zgodnie z tradycyjnymi wierzeniami dzięki gałązkom można uchronić siebie, swoich najbliższych, dom, zwierzęta i pola uprawne przed wszelkim złem.

Rzeczowniki
baranek wielkanocny – das Osterlamm
bazie – die Weidenkätzchen
Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie – die Grabeskirche, die Kirche vom Heiligen Grab in Jerusalem
błogosławienie pokarmów wielkanocnych – die Speisensegnung
bukiet wielkanocny – der Osterstrauß
czas wielkanocny – die Osterzeit
droga krzyżowa – der Kreuzweg
dzwon wielkanocny – die Osterglocke
gałązki bukszpanu – die Buchsbaumzweige
gałązki palmy – die Palmzweige
Grób Pański (Chrystusa) – das Grab Christi
jajko wielkanocne – das Osterei
kartka wielkanocna – die Osterkarte
koszyczek wielkanocny – das Osterkörbchen
koszyk ze święconką – der Weihekorb
krzyż – das Kreuz
kurczaczek wielkanocny – das Osterküken
Męka Pańska – das Leiden Christi
Niedziela Palmowa – der Palmsonntag
Niedziela Wielkanocna – der Ostersonntag
ogień wielkanocny – das Osterfeuer
palma wielkanocna – die Osterpalme
pisanka – bemaltes (gefärbtes) Osterei
Poniedziałek Wielkanocny – der Ostermontag
posiłek wielkanocny – das Ostermahl
potrawy wielkanocne – die Osterspeisen
przedstawienie przez osoby świeckie drogi krzyżowej – das Passionsspiel
radość zmartwychwstania – die Freude der Auferstehung
rezurekcja (poranna msza z procesją) – die Ostermesse
różaniec – der Rosenkranz
rzucanie pisankami – das Ostereierwerfen
symbol – das Symbol
szukanie jajek wielkanocnych – die Ostereiersuche
śmigus-dyngus (pot. lany poniedziałek) – das Osterspritzen, der „gegossene“ Montag
śniadanie wielkanocne – das Osterfrühstück
świeca wielkanocna – die Osterkerze
uderzanie się pisankami – das Eiertitschen, das Eiertütchen, das Eiertüpfen
ukrzyżowanie – die Kreuzigung
Wielka Sobota – der Karsamstag / der Ostersamstag
Wielkanoc – (das) Ostern [na Wielkanoc – zu/an Ostern]
Wielki Czwartek – der Gründonnerstag
Wielki Piątek – der Karfreitag
Wielki Post – die Fastenzeit
Wielki Tydzień – die Karwoche / die Osterwoche
wiosna – der Frühling
woda święcona – das Taufwasser
zajączek wielkanocny – der Osterhase
zmartwychwstanie – die Auferstehung
zwyczaj wielkanocny – der Osterbrauch
życzenia wielkanocne – die Osterwünsche

Czasowniki i wyrażenia
chować jajka wielkanocne – Ostereier verstecken
dekorować – schmücken
dzielić się z rodziną poświęconymi potrawami – die geweihten Speisen mit der Familie teilen
farbować / malować / zdobić jajka – die Eier färben / bemalen / verzieren
iść do kościoła – zur Kirche / in die Kirche gehen
iść na mszę – zum Gottesdienst gehen
malować pisanki – Ostereier bemalen
modlić się – beten
obchodzić Wielkanoc – Ostern feiern
odmawiać różaniec – den Rosenkranz beten
odwiedzić rodzinę – Familie besuchen
opryskać kogoś wodą – jemanden mit Wasser bespritzen
polewać się wzajemnie wodą – sich gegenseitig mit Wasser begießen
pościć – fasten
poświęcić potrawy – die Speisen weihen
siadać do świątecznego jedzenia – sich zum festlichen Frühstück setzen
siedzieć wspólnie przy stole – am Tisch zusammensitzen
oblać kogoś wodą – jemanden mit Wasser übergießen
spotykać się z rodziną – sich mit der Familie treffen
stroić, ozdabiać stół – den Tisch schmücken
święcić jedzenie w sobotę przed Wielkanocą – das Essen am Samstag vor Ostern weihen
święcić potrawy – die Speisen weihen
świętować – feiern
zostać oblanym wodą – mit Wasser begossen werden
życzyć sobie wzajemnie dużo zdrowia i szczęścia – sich gegenseitig viel Gesundheit und Glück wünschen

Potrawy wielkanocne, wypieki i przyprawy
babka marmurkowa – der Marmorkuchen
babka wielkanocna – der Oster-Napfkuchen, der Oster-Gugelhupf
barszcz czerwony – die Rote-Bete-Suppe
chleb – das Brot
chrzan – der Meerrettich
ciasto – der Kuchen
ciasto drożdżowe – der Hefekuchen
ciasto wielkanocne – der Osterkuchen
jajka faszerowane – gefüllte Eier
jajka wielkanocne – die Ostereier
kapusta duszona z grzybami – Schmorkraut mit Pilzen
kiełbasa biała – die Weißwurst
kiełbasa sucha – die Dauerwurst
kluski śląskie – schlesische Klöße
makowiec – der Mohnkuchen
mazurek – polnisches Ostergebäck aus Mürbeteig mit Nüssen und Schokoladenüberguss
pasztet wielkanocny – die Osterpastete
pieczeń wieprzowa w sosie – Schweinebraten mit Soße
pieczona kaczka z jabłkami – gebratene Ente mit Äpfeln
pieprz – der Pfeffer
rolada wołowa w sosie – die Rinderroulade mit Soße
sałatka warzywna – der Gemüsesalat
schab pieczony ze śliwkami – gebratenes Schweinefilet mit Pflaumen
sernik – der Käsekuchen
sól – das Salz
święconka – geweihtes Ostermahl, die gesegneten Osterspeisen
szynka – der Schinken
żurek z jajkiem i białą kiełbasą – saure Roggenmehlsuppe mit Ei und Weißwurst

Życzenia wielkanocne  

Drogie Czytelniczki, Drodzy Czytelnicy!
Życzę Wam wszystkiego najlepszego na nadchodzące Święta! Dużo radości, pasji życia, chęci i energii do wyzwań dnia codziennego! Niech wiosna zagości w Waszych sercach!
Frohe Ostern!