Bonjour à tous !
Polacy i Francuzi obchodzą Wielkanoc w zupełnie innym sposób. We Francji nie ma koszyka wielkanocnego (święconki) i tradycji udawania się do kościoła w Wielką Sobotę w celu poświęcenia pokarmów oraz malowania jajek przed Wielkanocą. Nie jest też znana tradycja śmigusa-dyngusa. Stół wielkanocny w Polsce jest dużo bardziej bogato zastawiony, zarówno pod względem potraw, jak i dekoracji (palmy i pisanki), które mają głęboką symbolikę religijną.
Des aliments traditionnels polonais et des assaisonnement dans un panier de Pâques :
– un agneau, représentant l’Agneau de Dieu, symbole de la victoire du bien sur le mal, fait avec du beurre, des gâteaux ou du sucre,
– un œuf, symbole de la vie nouvelle et de la fécondité,
– un pain, qui symbolise à la fois le Christ ressuscité et la prospérité,
– le sel et le poivre, qui sont présentés aux invités en signe de bienvenue et d’hospitalité. Le sel est symbole de la purification, de la vie et de la vérité. Il protège contre la corruption.
– la charcuterie (des saucisses et du jambon fumé), pour assurer la santé et l’abondance,
– le raifort, une plante amère qui symbolise la souffrance du Christ,
– le gâteau qui symbolise le savoir-faire de la maîtresse de la maison.
Tradycyjne polskie pokarmy i przyprawy w koszyku wielkanocnym:
– baranek, symbolizujący Baranka Bożego, symbol zwycięstwa dobra nad złem, wykonany z masła, ciasta lub z cukru,
– jajko, symbol nowego życia i płodności,
– chleb, który symbolizuje zarówno zmartwychwstałego Chrystusa, jak i pomyślność,
– sól i pieprz, które są podawane gościom na znak życzliwości i gościnności. Sól to symbol oczyszczenia, życia i prawdy. Chroni przed zepsuciem.
– wędlina (kiełbasy i wędzona szynka), by zapewnić zdrowie i dostatek,
– chrzan, gorzka roślina symbolizująca cierpienie Chrystusa,
– ciasto, które symbolizuje umiejętności pani domu.
W Niedzielę Wielkanocną we Francji nie ma procesji i mszy św. rezurekcyjnej (łac. resurrectio – zmartwychwstanie), która odprawiana jest we wszystkich kościołach w Polsce o godzinie 6:00 rano. Należy jednak nadmienić, że w parafiach i wspólnotach Polskiej Misji Katolickiej we Francji celebrowane są w języku polskim msze wielkanocne dla Polaków mieszkających na terytorium Francji.
W Niedzielę Wielkanocną głównym posiłkiem świątecznym jest obiad, a nie śniadanie wielkanocne jak to ma miejsce w Polsce. Tradycyjnym daniem jest pieczony udziec lub łopatka jagnięca podawana z fasolą lub szparagami, młodymi ziemniakami i wiosenną sałatką. Spożywany jest też pasztet z wątróbek gęsi lub kaczki (foie gras). W zależności od regionu na stole znajdziemy też ryby (wędzony łosoś, pstrąg, halibut) i owoce morza. Na deser podawane są pięknie udekorowane tarty, ciasto czekoladowe (gâteau au chocolat) lub truskawkowe (charlotte aux fraises), briosz, a do kawy wyroby z czekolady. Bardzo popularne jest też ciasto na bazie drożdży (nid de Pâques), przypominające polską babkę wielkanocną. Każdy region Francji posiada własne potrawy, które przyrządza się zgodnie z miejscową tradycją.
Wielkanoc we Francji wiąże się też z dużą ilością czekolady w postaci jajek wielkanocnych (œufs de Pâques), dzwonków (cloches), kurczaczków (poussins), baranków (agneaux), króliczków (lapins) i rybek (poissons). W Niedzielę Wielkanocną rodzice ukrywają w ogrodzie, parku lub w domu czekoladowe jajka, których dzieci szukają przed obiadem. Jest to to tzw. „polowanie na jajka” (une chasse aux œufs). Jajka te są później dzielone między wszystkich uczestników zabawy. Według legendy, dzwony, które swoim dźwiękiem zapraszają wiernych do uczestniczenia we mszy świętej, milkną w Wielki Czwartek i pozostają nieme aż do Wielkiej Soboty. W tym czasie lecą one do Rzymu po papieskie błogosławieństwo i zabierają stamtąd różne rodzaje czekoladowych jajek, które zrzucają do ogrodów w drodze powrotnej ku wielkiej uciesze dzieci. Francuzi delektują się tymi słodkościami i używają ich jako wielkanocne dekoracje.
Przy tej okazji chciałbym przybliżyć słownictwo o tematyce wielkanocnej w wersji polsko-francuskiej. Poniżej znajdują się przydatne rzeczowniki, czasowniki i wyrażenia, nazwy tradycyjnych polskich potraw wielkanocnych, a także życzenia wielkanocne.
Rzeczowniki
baranek wielkanocny – agneau pascal (m.)
bazie – chatons (m.pl.)
Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie – L’Église du Saint-Sépulcre à Jérusalem
błogosławienie pokarmów wielkanocnych – bénédiction (f.) des aliments de Pâques
bukiet wielkanocny – bouquet (m.) de Pâques
bukszpan – buis (m.)
czas wielkanocny – temps (m.) de Pâques
droga krzyżowa – chemin (f.) de Croix
dzwon wielkanocny – cloche (f.) de Pâques
gałązki palmy – rameaux (m.pl.) de palmier
gałązki bukszpanu – rameaux (m.pl.) de buis
gałązka drzewka oliwnego – branche (f.) d’olivier
grób Chrystusa – tombeau (m.) du Christ
jajko / jaka wielkanocne – œuf (m.) / œufs (m.pl.) de Pâques
kartka wielkanocna – carte (f.) de Pâques
koszyczek wielkanocny – panier (m.) de Pâques
koszyk ze święconką – panier (m.) avec repas pascal
królik wielkanocny – lapin (m.) de Pâques
krzyż – croix (f.)
kurczaczek wielkanocny – poussin (m.) de Pâques
kura – poule (f.)
lilia biała – lys blanc (m.)
Męka Pańska – Passion (f.) du Christ
Niedziela Palmowa – dimanche (m.) des Rameaux, Rameaux (m.pl.)
Niedziela Wielkanocna – dimanche (m.) de Pâques
ogień wielkanocny – feu (m.) de Pâques
pisanki dekorowane woskiem – œufs décorés (m.pl.) à la cire
Poniedziałek Wielkanocny – lundi (m.) de Pâques
posiłek wielkanocny – repas (m.) de Pâques
potrawy wielkanocne – plats (m.pl.) de Pâques
radość zmartwychwstania – joie (f.) de la résurrection
rezurekcja (poranna msza z procesją) – résurrection (f.)
różaniec – chapelet (m.)
rzucanie pisankami – bataille (f.) d’œufs
spotkanie rodzinne – réunion familiale (f.)
stół świąteczny – table (f.) de Pâques
symbol życia – symbole (m.) de la vie
symbol płodności – symbole (m.) de la fécondité
szukanie jajek wielkanocnych – chasse (f.) aux œufs de Pâques
śmigus-dyngus (pot. lany poniedziałek) – tradition (f.) polonaise pour le Lundi de de Pâques, durant laquelle familles et amis se versent de l’eau les uns sur les autres (« lundi mouillé »)
śniadanie wielkanocne – petit-déjeuner (m.) de Pâques
święconka – panier garni (m.) de Pâques
ukrzyżowanie Jezusa – crucifixion (f.) de Jésus
Wielka Sobota – Samedi saint (m.)
Wielkanoc – Pâques
świeca wielkanocna – bougie (f.) de Pâques
Wielki Czwartek – Jeudi saint (m.)
Wielki Piątek – Vendredi saint (m.)
Wielki Post – Carême (m.)
Wielki Tydzień – Semaine sainte (f.)
wiosna – printemps (m.)
woda święcona – eau bénite (f.)
zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa – résurrection (f.) de Jésus Christ
zwyczaj wielkanocny – coutume (f.) de Pâques
życzenia wielkanocne – vœux (m.pl.) de Pâques
Czasowniki i wyrażenia
chować jajka wielkanocne – cacher les œufs de Pâques
dzielić się poświęconymi potrawami – partager des aliments bénits
dzielić się jajkiem poświęconym w kościele – partager les œufs durs bénits à l’église
farbować / malować / dekorować jajka – colorer / peindre / décorer les œufs
iść do kościoła – aller à l’église
iść na mszę – aller à la messe
modlić się przy stole – prier à table
obchodzić Wielkanoc – célébrer Pâques
odmawiać różaniec – dire son chapelet
odwiedzić rodzinę – rendre visite / faire une visite à sa famille / aller voir sa famille
odwiedzić Grób Pański (Chrystusa) – voir / visiter le tombeau du Christ / le tombeau de Jésus
oblewać kogoś wodą – jeter de l’eau sur qn.
oblewać się wodą – faire une bataille d’eau
pościć – faire carême
poświęcić potrawy – faire bénir des aliments
siadać do stołu – s’asseoir / se mettre à table
siedzieć wspólnie przy stole – être ensemble autour d’une table
spotykać się z rodziną – rencontrer la famille
stroić, ozdabiać stół – décorer la table
święcić jedzenie w Wielką Sobotę – faire bénir des aliments le Samedi saint
święcić potrawy (ksiądz) – bénir des aliments
świętować – célébrer
uczestniczyć w drodze krzyżowej – faire un chemin de Croix / faire le chemin de la Croix
uderzać się pisankami – frapper son œuf décoré contre celui d’un autre
zostać oblanym wodą – être arrosé avec de l’eau
wysłać rodzinie kartki z życzeniami – envoyer à sa famille des cartes avec des vœux
życzyć sobie wzajemnie dużo zdrowia i szczęścia – se souhaiter beaucoup de santé et de bonheur
Potrawy wielkanocne, wypieki i przyprawy
babka marmurkowa – gâteau (m.) marbré
babka wielkanocna – nid (m.) de Pâques
barszcz czerwony – soupe (f.) aux betteraves rouges
chleb – pain (m.)
chrzan – raifort (m.)
ciasto – gâteau (m.)
ciasto czekoladowe – gâteau (m.) au chocolat
ciasto drożdżowe – brioche (f.) au levain
ciasto truskawkowe – charlotte (f.) aux fraises
ciasto w kształcie baranka – gâteau (m.) en forme d’agneau
ciasto wielkanocne – gâteau (m.) de Pâques
czekolada czarna (mleczna, biała) – chocolat (m.) noir (au lait, blanc)
jajka wielkanocne – œufs de Pâques
jajka faszerowane – œufs farcis (m.pl.)
jajka w majonezie – œufs mayonnaise (m.pl.)
jajko z czekolady – œuf (m.) en chocolat
kapusta duszona z grzybami – chou (m.) braisé aux champignons
kiełbasa biała – saucisse blanche (f.)
kiełbasa sucha – saucisson sec (m.)
kluski śląskie – boulettes (gnocchis) à la silésienne
królik z czekolady – lapin (m.) en chocolat
królik ze śliwkami i rodzynkami – lapin (m.) aux pruneaux et aux raisins secs
makowiec – gâteau (m.) au pavot, roulé (m.) au pavot
mazurek – tarte (f.) garnie de chocolat et de fruits secs
pasztet wielkanocny – pâté (m.) de Pâques
pieczeń wieprzowa w sosie – rôti (m.) de porc en sauce
pieczona kaczka z jabłkami – canard rôti (m.) aux pommes
pieprz – poivre (m.)
rolada wołowa w sosie – roulade (f.) de bœuf en sauce
sałatka warzywna – salade (f.) de légumes
schab pieczony ze śliwkami – longe (f.) de porc farcie aux pruneaux
ser – fromage (m.)
sernik – gâteau (m.) au fromage
słodycze – confiseries (f.pl.)
sól – sel (m.)
święconka – repas pascal (m.) placé dans le panier d’osier et bénit le Samedi saint
szynka – jambon (m.)
udziec jagnięcy – gigot d’agneau (m.)
żurek z jajkiem i kiełbasą – soupe aigre (f.) faite à base de farine de seigle fermentée, servie avec un œuf dur coupé en deux et des rondelles de saucisson
Życzenia wielkanocne po francusku
Cette petite lettre pour vous souhaiter de très joyeuses fêtes de Pâques pleines d’amour et de joie. Ce jour saint nous rappelle que l’esprit de Jésus est toujours parmi nous et nous donne l’espoir, la foi et le courage. Profitez bien de ces doux moments auprès de votre famille, que ces fêtes se passent dans la gaité et la convivialité, pleines de de rire et de bonne humeur.
Heureuses et saintes Pâques !
Je te souhaite, à toi et à tes proches, de passer de très belles fêtes de Pâques.
Je tenais à vous souhaiter de joyeuses fêtes de Pâques. Profitez bien de ces petites vacances pour vous détendre et vous reposer.
Je voudrais te souhaiter de joyeuses fêtes de Pâques avec ta femme et tes enfants. Cette fête est pleine de foi et d’espoir car l’esprit de Dieu est toujours parmi nous et nous rassemble dans la fraternité. Que ces fêtes se passent dans la joie et la convivialité, ensoleillées de rire et de bonne humeur.
Je vous aime très fort et je vous souhaite tout le bonheur que vous méritez, ainsi que de joyeuses fêtes de Pâques.
Je vous souhaite de passer d’excellentes fêtes de Pâques, entourés de vos proches et sous un beau soleil printanier.
L’amour a vaincu la mort, la lumière a vaincu l’obscurité, Christ est ressuscité ! Je pense bien à toi et à ta famille et je partage avec vous tous la ferveur et le bonheur de cette période pascale.
Ma famille et moi vous souhaitons de tout cœur de passer un congé de Pâques riche en chocolat et en santé. Joyeuses Pâques !
Meilleurs vœux de Pâques à toi et à tes proches. Que ce jour de fête t’apporte amour, espoir et bonheur. Joyeuses Pâques !
Pâques est un jour saint, c’est le jour de la résurrection du Christ. Il y a de l’espoir dans Pâques, l’espoir que rien n’est impossible. Profitez bien de cette journée auprès de votre famille, qu’elle soit ensoleillée de rayons, de rires et de bonne humeur.
Pour la fête de la résurrection du Seigneur nous souhaitons à tous une joyeuse fête du passage de l’esclavage à la liberté, de l’obscurité à la lumière, de la mort à la vie.
Que cette journée de Pâques remplisse ton cœur de bonheur, de joie et d’amour. Bonne Fête de Pâques !
Que ces fêtes se passent dans la joie et la gaieté, le jour de Pâques est un jour saint plein d’espoir, de fraternité et d’amour.
Drogie Czytelniczki, Drodzy Czytelnicy!
Życzę Wam wszystkiego najlepszego na nadchodzące Święta! Dużo radości, pasji życia, chęci i energii do wyzwań dnia codziennego! Niech wiosna zagości w Waszych sercach!
Joyeuses Pâques !