Rozprawka jest formą krótkiej (od 200 do 250 słów) wypowiedzi pisemnej, która ma bardzo ściśle określone reguły kompozycyjne. Wymagana jest na różnych egzaminach, na przykład na maturze rozszerzonej z języka niemieckiego i egzaminach certyfikacyjnych.
Rozprawka wymaga przemyślenia tematu, zaplanowania pracy i przytoczenia argumentów oraz zajęcia przez autora jasno wyrażonego stanowiska wobec tematu. Pisana jest językiem formalnym i musi być ściśle związana z tematem. W rozprawce rozpatrujemy pewien ważny problem z różnych punktów widzenia i przedstawiamy swoje stanowisko.
Rozprawka może mieć różne formy. Poza rozprawką „za i przeciw” istnieje również rozprawka opiniująca, w której autor stara się przekonać odbiorcę (czytelnika) do przedstawionej własnej opinii przy pomocy rzeczowej argumentacji, a także rozprawka, w której autor proponuje rozwiązanie konkretnego problemu.
Rozprawka dzieli się na trzy części: wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
We wstępie rozprawki należy postawić tezę (stwierdzenie, co do którego mamy pewność jego słuszności) lub hipotezę (stwierdzenie, co do którego nie mamy pewności, czy jest słuszne, i zamierzamy je udowodnić) i zasygnalizować w jaki sposób rozpatrywany będzie dany problem. Teza lub hipoteza musi być adekwatna do tematu i treści rozprawki. Teza to zazwyczaj parafraza zagadnienia, które zapisano w temacie rozprawki. W przypadku rozprawki opiniującej we wstępie określamy temat i przedstawiamy swoją opinię (jasno wyrażamy czy jesteśmy za czy przeciw).
W rozwinięciu podajemy nasze argumenty. W przypadku rozprawki „za i przeciw” w rozwinięciu należy przedstawić argumenty za i przeciw wobec omawianego zagadnienia, pozytywne i negatywne strony czy też wady i zalety. W przypadku rozprawki opiniującej należy przedstawić kilka rozwiniętych argumentów uzasadniających naszą opinię.
W zakończeniu przedstawiamy podsumowanie naszych rozważań i wyrażamy opinię na podstawie wcześniej przytoczonych argumentów. Potwierdzamy lub odrzucamy tezę/hipotezę. Nie powtarzamy tych samych zdań.
W rozprawce należy zadbać o logikę między zdaniami. Wszystkie części muszą być podporządkowane tematowi. Argumentacja w rozwinięciu powinna być pogłębiona, wieloaspektowa i poparta przykładami, a podsumowanie przedstawiać wnioski spójne z przytoczoną argumentacją. W podsumowaniu nie należy powtarzać tymi samymi słowami treści ze wstępu lub w rozwinięcia. Układ graficzny całego tekstu (podział na części i akapity) musi być jednolicie uporządkowany.
Istnieje bardzo wiele przydatnych zwrotów, które ułatwiają napisanie rozprawki w języku niemieckim. Poniżej zebrano najważniejsze z nich.
Wstęp rozprawki
Es ist allgemein bekannt, dass ... | Powszechnie wiadomo, że ... |
Es wird oft gesagt, dass ... | Często mówi się, że ... |
Das Thema ... wird seit einiger Zeit in den Medien viel diskutiert. | Od pewnego czasu w mediach wiele dyskutuje się na temat ... |
Im folgenden Aufsatz möchte ich ein vielseitiges Thema ... besprechen / erörtern. | W niniejszej rozprawce chciałbym omówić / rozpatrzyć złożony problem ... |
Die Frage nach ... sorgt in der Gesellschaft für heftige Kontroversen. | Kwestia ... wzbudza mocne kontrowersje w społeczeństwie. |
In diesem Aufsatz möchte die Frage … beantworten. | W tej rozprawce chciałbym odpowiedzieć na pytanie … |
Das Ziel dieser Arbeit ist die Frage … darzustellen. | Celem niniejszej pracy jest przedstawienie kwestii ... |
In diesem Aufsatz werde ich die Frage ... besprechen. | W rozprawce omówię kwestię ... |
Ich möchte mich auf ... konzentrieren. | Chciałbym skupić się na ... |
Ich möchte mich darauf konzentrieren, dass ... | Chciałbym skupić się na tym, że ... |
In diesem Aufsatz möchte prüfen, ob… | W tej rozprawce chciałbym sprawdzić, czy ... |
Ich möchte auf … eingehen. | Chciałbym poruszyć kwestię ... |
Im Folgenden möchte ich untersuchen ob ... | W dalszej części chciałbym zbadać czy ... |
In dieser Arbeit versuche ich, meine Überlegungen über … vorzustellen. | W niniejszej pracy postaram się przedstawić moje refleksje na temat ... |
Die Frage, ob …, hat die Experten seit einiger Zeit vollständig in Anspruch genommen. | Pytanie, czy… absorbuje ekspertów już od dłuższego czasu. |
In diesem Aufsatz möchte ich mich mit dem Thema ... beschäftigen. | W tej rozprawce chciałbym zająć się tematem ... |
Ich möchte mit der Feststellung beginnen, dass … | Chciałbym rozpocząć od stwierdzenia, że … |
Das führt zur Frage ob … | To prowadzi do pytania czy ... |
In diesem Aufsatz versuche ich, die These zu verteidigen, dass … | W tej rozprawce postaram się obronić tezę, że ... |
In diesem Aufsatz versuche ich, die These zu widerlegen, dass … | W tej rozprawce postaram się obalić tezę, że ... |
Dies ist ein sehr kontroverses Thema in Polen. | Ten temat wzbudza wiele kontrowersji w Polsce. |
Diese Problematik ist sehr wichtig, deshalb möchte ich sie gründlich untersuchen. | Ta problematyka jest bardzo ważna, dlatego chciałbym ją dokładnie zbadać. |
Przedstawienie argumentów
Erstens ... / Zweitens ... / Drittens ... | Po pierwsze ... / Po drugie ... / Po trzecie ... |
Erstens soll… erörtert werden. | Po pierwsze należy rozważyć… |
Einleitend möchte ich darlegen, was ... bedeutet. | Na wstępie chciałbym wyjaśnić, co oznacza ... |
Zum einen ..., zum anderen ... | Z jednej strony ..., z drugiej strony ... |
Einerseits …, ander(er)seits ... | Z jednej strony ..., z drugiej strony ... |
Auf der einen Seite ..., auf der anderen Seite ... | Z jednej strony ..., z drugiej strony ... |
Sowohl ... als auch ... | Zarówno ..., jak i ... |
Nicht nur ... sondern auch ... | Nie tylko ..., lecz także ... |
Vor allem sollte man auf ... (+Akk.) achten. | Przede wszystkim należałoby zwrócić uwagę na ... |
Nicht weniger wichtig ist ... | Nie mniej ważne jest ... |
Noch wichtiger als …. ist … | Jeszcze ważniejsze niż ... jest ... |
Es ist zu beachten, dass ... | Należy zwrócić uwagę, że ... |
Es ist zu bemerken, dass ... | Należy zauważyć, że ... |
Es ist erwähnenswert, dass ... | Warto wspomnieć, że ... |
Es lässt sich nicht leugnen, dass ... | Nie da się zaprzeczyć, że ... |
Es steht fest, dass ... | Pewnym jest, że ... |
Ein starkes Argument dafür / dagegen ist, dass ... | Mocnym argumentem na to / przeciwko temu / jest to, że ... |
Für diese Sichtweise spricht ... | Za tym punktem widzenia przemawia ... |
Das Hauptargument dafür ist ... | Głównym argumentem na to jest ... |
Ein weiteres Argument für / gegen ist … | Kolejnym argumentem za / przeciw jest ... |
Der größte Vorzug ... (+Gen.) | Największą zaletą ... |
Besonders wichtig ist ... | Szczególnie ważne jest ... |
Es bleibt zu bedenken ob ... | Należy mieć wątpliwości czy ... |
In Bezug auf (etw) (+Akk.) | W odniesieniu do (czegoś) ... |
Im / In Hinblick auf (etw) (+Akk.) | Ze względu na (coś) |
Hinsichtlich (+Gen.) | Odnośnie czegoś ... |
In Anlehnung an (+Akk.) | W oparciu o ... |
Im Zusammenhang mit (+Dat.) | W związku z ... |
Was ... betrifft, muss man betonen, dass ... | Jeżeli chodzi o ..., to należy podkreślić, że ... |
In dieser Hinsicht / in gewisser Hinsicht ... | Pod tym względem / pod pewnym względem ... |
Ein weiterer Punkt ist ... | Kolejnym punktem jest ... |
Außerdem dürfen wir nicht vergessen, dass ... | Ponadto nie możemy zapominać, że ... |
Eng damit verknüpft ist die Frage ... | Mocno z tym wiąże się kwestia ... |
Dazu soll man hinzufügen / bemerken, dass ... | Do tego należy dodać / zauważyć, że ... |
Ein weiterer wichtiger Punkt ist die Frage ... | Kolejnym ważnym punktem jest kwestia ... |
Dazu kommt noch ein anderer Vorteil. | Do tego dochodzi jeszcze jedna zaleta. |
Ein weiterer Aspekt der Sache ist ... | Innym aspektem sprawy jest ... |
Ein weiterer Gesichtspunkt ist hier auffällig ... | Zaznacza się tutaj inny punkt widzenia ... |
Dieser Standpunkt bezieht sich auf ... | Ten punkt widzenia odnosi się do ... |
Ergänzend soll erwähnt werden ... | W uzupełnieniu należy wspomnieć ... |
Des Weiteren / Abgesehen davon / Darüber hinaus ... | Poza tym ... |
Jetzt komme ich zum Thema ... | Teraz przejdę do tematu ... |
Dies hat auch seine Vorteile. | To ma też swoje pozytywne strony. |
Außerdem kann man feststellen, dass ... | Ponadto można stwierdzić, że ... |
Dabei muss auch bedacht werden, dass … | Należy przy tym również pamiętać, że ... |
Trotz all dieser Gründe darf noch eine weitere wichtige Frage nicht übersehen werden. | Mimo wszystkich tych powodów nie wolno przeoczyć jeszcze jednej ważnej kwestii. |
Nicht zu vergessen ist auch ... | Nie należy też zapominać o ... |
Kaum zu entkräften ist ... | Prawie nie do obalenia jest ... |
Hinzu kommt die Frage ... | Do tego dochodzi kwestia ... |
Zusätzlich ... | Dodatkowo ... |
Außerdem spielt noch ... eine wichtige Rolle. | Ponadto ważną rolę odgrywa jeszcze ... |
Als letztes Argument ist ... zu berücksichtigen. | Jako ostatni argument należy uwzględnić ... |
Schließlich ... | Na koniec ... / Wreszcie ... |
Zu guter Letzt ... | Na sam koniec ... / Na zakończenie ... |
Podawanie przykładów
Ein guter Beispiel ist hier ... | Dobrym przykładem jest tutaj ... |
Ein Beispiel / Beleg dafür ist ... | Przykładem / Dowodem na to jest ... |
Zum Beispiel, ... / Beispielsweise, ... | Na przykład ... / Przykładowo ... |
Lassen Sie mich ein Beispiel anführen. | Posłużę się tutaj przykładem. |
Dafür spricht das Argument, dass ... | Przemawia za tym argument, że ... |
Dies lässt sich durch folgendes Beispiel verdeutlichen / veranschaulichen: ... | Można to wyjaśnić / zobrazować poprzez następujący przykład: ... |
Zu diesem Argument kann folgendes Beispiel / folgender Beleg angeführt werden: ... | Na rzecz tego argumentu można przytoczyć następujący przykład / dowód: ... |
In der Realität ... / In der Wirklichkeit ... | W rzeczywistości ... |
nämlich ... / und zwar ... | a mianowicie ... |
Tatsächlich ... / In der Tat ... | Faktycznie ... |
Es ist eine unbestrittene Tatsache, dass ... | To bezsporny fakt, że ... |
Wie das Beispiel zeigt ... | Jak pokazuje przykład ... |
Zum Vergleich ... / Verglichen mit ... | Dla porównania ... / Porównując z ... |
Wyrażanie przeciwieństwa
Im Gegenteil / Im Gegensatz zu etw ... | W przeciwieństwie do czegoś ... |
Im Gegenteil dazu / Im Gegensatz dazu ... | W przeciwieństwie do tego ... |
Einerseits ..., ander(er)seits ... | Z jednej strony ..., z drugiej strony ... |
Ein immer wieder vorgebrachtes Argument der Gegenposition ist ... | Coraz częściej przytaczanym argumentem strony przeciwnej jest ... |
Dagegen spricht das Argument, dass ... | Przeciwko temu przemawia argument, że ... |
Betrachtet man die Sachlage näher, dann ... | Gdy przyjrzymy się sytuacji, wtedy ... |
Bei genauerer Betrachtung ... | Przyglądając się dokładniej ... |
Es lässt sich jedoch nicht bestreiten, dass ... | Nie da się jednak zaprzeczyć, że ... |
Aber ... / (Je)doch ... / Hingegen ... | Ale ... / Jednak ... / Jednakże ... / Natomiast ... |
Trotzdem ... / Dennoch ... | (Po)mimo to ... |
Andernfalls ... | W przeciwnym razie ... |
Im Vergleich zu etw ... | W porównaniu (do czegoś) ... |
Zwar ... aber / jedoch ... | Wprawdzie ..., ale ... |
Wyciąganie wniosków
Darum ... / Deshalb ... / Deswegen ... / Daher ... | Dlatego ... / Stąd ... |
Folglich ... | Zatem ... / Wobec tego ... |
Infolgedessen ... | Wskutek tego ... |
Aus diesem Grund ... | Z tego powodu ... |
Auf diese Weise ... | W ten sposób ... |
Daraus ergibt sich, dass ... | Wynika z tego, że ... |
Daraus geht hervor, dass ... | Wynika z tego, że ... |
Daraus lässt sich schließen, dass ... | Wynika z tego, że… |
Das hat zur Folge, dass ... | To powoduje, że ... / W rezultacie ... |
Das führt dazu, dass ... | To prowadzi do tego, że ... |
Das trägt dazu bei, dass ... | To przyczynia się do tego, że ... |
In diesem Zusammenhang muss ich noch erwähnen, dass ... | W tym kontekście muszę jeszcze wspomnieć, że ... |
Es liegt an der Tatsache, dass ... | Przemawia za tym fakt, że ... |
Odwoływanie się do wcześniejszych informacji
Wie vorher erwähnt, muss man auch ... berücksichtigen / in Betracht ziehen. | Jak wcześniej wspomniano, należy też ... uwzględnić. |
Wie bereits oben ausgeführt ... | Jak wyjaśniono powyżej ... |
Wie ich früher betont habe, ... | Jak wcześniej podkreśliłem ... |
Anders formuliert: ... | Innymi słowy, ... |
Mit anderen Worten: ... | Innymi słowy, ... |
Wyrażanie swojej opinii
Meiner Meinung / Ansicht / nach ... / Meines Erachtens ... | Moim zdaniem ... |
Ich bin der Meinung / der Auffassung, dass ... | Jestem zdania, że ... / Uważam, że ... |
Ich vertrete den Standpunkt / die Einstellung, dass ... | Reprezentuję punkt widzenia / stanowisko, że ... |
Die Situation ist meines Erachtens sehr kompliziert. | Sytuacja jest według mnie bardzo skomplikowana. |
Persönlich bin ich der Meinung, dass ... | Osobiście jestem zdania, że ... |
Ich denke / finde / meine, dass ... | Myślę, że ... |
Aus meiner Sicht / Perspektive … | Z mojej perspektywy ... |
Meiner Einschätzung nach ... | Według mojej oceny ... |
Mein stärkstes Argument ist, dass ... | Moim najmocniejszym argumentem jest to, że ... |
Ich finde das Argument ... überzeugend. | Uważam, że argument ... jest przekonujący. |
Die Meinungen sind geteilt, aber ... | Zdania są podzielone, ale ... |
Ich muss zugeben, dass ... | Muszę przyznać, że ... |
Wenn ich alle Pro- und Kontraargumente gegeneinander abwäge, ... | Gdy rozważę wszystkie argumenty za i przeciw, ... |
Aus eigener Erfahrung kann ich sagen, dass ... | Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że ... |
Das hat sowohl Vor- als auch Nachteile. | To ma zarówno zalety, jak i wady. |
Die Meinungen können unterschiedlich sein. | Zdania mogą być różne. |
Viele meinen, dass…, aber ich denke,… | Wielu sądzi, że… , ale ja myślę, że ... |
Es darf außerdem nicht vergessen werden, dass ... | Ponadto nie można zapominać, że ... |
Ich finde es nicht richtig / gut, dass ... | Uważam, że to nie jest właściwe, dobre, że ... |
Ich bezweifle, dass ... / Ich glaube kaum ... | Wątpię, że ... |
Ich befürchte, dass ... | Obawiam się, że ... |
Ich habe den Eindruck, dass ... | Mam wrażenie, że ... |
Ich bin mir nicht sicher, ob ... | Nie jestem pewien, czy ... |
Es ist schwer zu sagen, ob ... | Ciężko powiedzieć, czy ... |
Ich bin davon überzeugt, dass ... | Jestem o tym przekonany, że ... |
Von außerordentlicher Wichtigkeit ist für mich die Frage ... | Niezwykle ważna jest dla mnie kwestia ... |
Ich sehe es anders als die Experten. | Widzę to inaczej niż eksperci. |
Ich würde mir wünschen, dass ... | Życzyłbym sobie, żeby ... |
Mein Wunsch wäre es ... | Moim pragnieniem byłoby ... |
Zakończenie rozprawki
Zusammenfassend soll man feststellen, dass… | Podsumowując należy stwierdzić, że ... |
Abschließend möchte ich betonen, dass ... | Na zakończenie chciałbym podkreślić, że ... |
Zusammenfassend sehe ich bei ... (+Dat.) mehr Vorteile als Nachteile. | Podsumowując zauważam w ... więcej zalet niż wad. |
Alles berücksichtigend ... | Biorąc wszystko pod uwagę ... |
Die angeführten Argumente zeigen recht deutlich, dass ... | Przytoczone argumenty wskazują całkiem wyraźnie, że ... |
Im Grunde genommen ... | W gruncie rzeczy ... / Zasadniczo ... |
Im Großen und Ganzen ... | Ogólnie (rzecz) biorąc ... |
Im Allgemeinen ... | Ogólnie mówiąc ... |
Daraus kann man schlussfolgern, dass ... | Można z tego wywnioskować, że ... |
Als Kompromiss schlage ich vor, dass ... | Jako kompromis proponuję, żeby ... |
Ich stimme der in diesem Thema vorgebrachten These voll und ganz zu. | W pełni zgadzam się z postawioną w temacie tezą. |
Die Argumente, die ich angeführt habe, bestätigen meine These. | Przywołane przeze mnie argumenty potwierdzają moją tezę. |
In Anbetracht der angeführten Argumente kann ich der im Thema vorgebrachten These nicht zustimmen. | W świetle przywołanych argumentów nie mogę zgodzić się z postawioną w temacie tezą. |
Die oben aufgeführten Argumente weisen nach, dass ... | Powyżej przytoczone argumenty dowodzą, że ... |
Die oben genannten Argumente beweisen, dass ... | Powyżej wymienione argumenty udowadniają, że ... |
Nach einer ausführlichen Abwägung der Vor- und Nachteile komme ich zu dem Schluss, dass ... | Po szczegółowym rozważeniu zalet i wad dochodzę do wniosku, że ... |
In Zukunft sollte man... | W przyszłości należałoby ... |
Es bleibt zu hoffen, dass ... | Należy mieć nadzieję, że ... |
Eine mögliche Lösung wäre ... | Możliwym rozwiązaniem byłoby ... |
Zum Schluss muss festgestellt werden, dass ... | Na koniec trzeba stwierdzić, że ... |
Ich wünsche Dir alles Gute!