Jaka jest różnica między allein a selbst?
Selbst wyraża umiejętność zrobienia czegoś samodzielnie, bez pomocy innych osób.
Allein wyraża, że przy wykonywaniu danej czynności nie ma innej osoby. Porównaj:
Ich koche selbst. = Ich selbst bin der Koch = Ich kann kochen, niemand anders macht das für mich.
Ich koche allein. = Ich koche ohne Gesellschaft, ohne andere Menschen dabei.
Podstawowe znaczenia selbst:
1. (osobiście) (zaimek)
Du selbst hast doch gesagt, dass ich das Buch nehmen sollte. – Sam(a) przecież powiedziałeś/-aś, że powinienem wziąć tę książkę.
Er wollte dich selbst sprechen. – Chciał osobiście porozmawiać z tobą.
Er denkt nur an sich selbst. – Myśli tylko o (samym) sobie.
Ich selbst bin von ihrer Ehrlichkeit überzeugt. – Sam jestem przekonany o jej uczciwości.
Ich selbst weiß es nicht. – Sam(a) tego nie wiem.
Jetzt hängt alles nur noch von ihm selbst ab. – Teraz już wszystko zależy tylko od niego.
Sie ist nicht mehr sie selbst. – Ona nie jest już sobą.
2. (samodzielnie) (zaimek)
Das ist mein erstes selbst verdientes Geld. – To moje pierwsze samodzielnie zarobione pieniądze.
Das Kind kann schon selbst sitzen. – Dziecko potrafi już samo siedzieć.
Das Kind räumt sein Zimmer selbst auf. – Dziecko samo sprząta swój pokój.
Ich habe den Käsekuchen selbst gebacken. – Własnoręcznie upiekłem/-am ten sernik.
Das sind selbst gemachte Konfitüren. – To samodzielnie zrobione konfitury.
Du musst mir nicht helfen, ich mache das selbst. – Nie musisz mi pomagać; zrobię to samodzielnie.
Ich habe das selbst vorbereitet. – Przygotowałem/-am to samodzielnie.
3. (sam w sobie) (zaimek)
Das wird sich irgendwie von selbst lösen. – To się samo jakoś rozwiąże.
Das spricht für sich selbst. – To mówi samo za siebie.
Die Prüfungsaufgabe selbst war nicht schwierig. – Zadanie egzaminacyjne samo w sobie nie było trudne.
Er ist nur noch ein Schatten seiner selbst. – Jest już tylko cieniem samego siebie.
Es versteht sich von selbst, dass jeder Steuern zahlen soll. – To się rozumie samo przez się, że każdy powinien płacić podatki.
4. (nawet = sogar) (przysłówek)
Diese Frage ist selbst unter Experten umstritten. – To pytanie budzi kontrowersje nawet wśród ekspertów.
Selbst die schönste Reise geht einmal zu Ende. – Nawet najpiękniejsza podróż kiedyś się kończy.
Selbst mir ist es heute wirklich zu heiß. – Nawet dla mnie jest dzisiaj zbyt gorąco.
Selbst wenn er Geld hätte, würde er es mir nicht geben. – Nawet gdyby miał pieniądze, to i tak by mi ich nie dał.
Selbst ich kann den Käsekuchen backen. – Nawet ja potrafię upiec sernik.
Selbst wenn ich könnte, würde ich es nicht tun. – Nawet gdybym mógł, nie zrobiłbym tego.
Należy dodać, że w mowie potocznej występuje również wyraz selber, który ma takie samo znaczenie jak selbst. W piśmie należy jednak posługiwać się formą selbst, która należy do standardowego języka niemieckiego (niem. Standardsprache). Przykład:
Du bist selbst / selber schuld. – Sam/-a jesteś sobie winien / winna.
Hast du das selbst / selber gemacht? – Zrobiłeś/-aś to samodzielnie?
Podstawowe znaczenia allein:
1. (jeden) sam; (przymiotnik)
Er ist allein zu Hause. – Jest sam w domu.
Er ist ganz allein geblieben. – Został zupełnie sam.
Geh nicht allein hin! – Nie idź tam sam!
Ich will jetzt allein sein. – Chcę teraz być sam/-a.
Lass mich allein! – Zostaw mnie samego / samą!
2. (niemający nikogo) samotny; (przymiotnik)
In einer fremden Stadt fühle ich mich sehr allein. – W obcym mieście czuję się bardzo samotny/-a.
Ich wohne in dem riesigen Haus ganz allein. – Mieszkam w tym ogromnym domu całkiem sam.
Mehr als 16 Millionen Menschen in Deutschland leben allein. – Ponad 16 milionów ludzi w Niemczech żyje samotnie.
3. (bez pomocy) sam; (przymiotnik)
Das kann ich allein reparieren. – Mogę to naprawić sam(a).
Er ist allein stehend. – On jest nieżonaty.
Er allein schafft das nicht. – On sam tego nie zrobi.
Findest du den Weg allein? – Trafisz tam sam?
Ich muss mich ganz allein um das Haus kümmern. – Muszę sam zajmować się domem.
Sie ist eine alleinerziehende Mutter mit zwei Kindern. – Jest matką samotnie wychowującą dwoje dzieci.
4. (wyłącznie) tylko, jedynie; (przysłówek)
Das allein reicht nicht. – Samo to nie wystarczy.
Das Bild hat sie ganz allein gemalt. – Sama namalowała ten obraz.
Der Mensch lebt nicht vom Brot allein. – Nie samym chlebem człowiek żyje.
Dieses Recht steht allein unserer Firma zu. – To prawo przysługuje wyłącznie naszej firmie.
Ein günstiger Preis ist wichtig, aber reicht allein nicht, um Verbraucher dauerhaft anzuziehen. – Korzystna cena jest ważna, ale sama nie wystarczy, żeby na trwałe przyciągnąć konsumentów.
Guter Wille allein reicht nicht! – Sama chęć nie wystarczy!
Nur du allein kannst mir helfen. – Tylko ty możesz mi pomóc.
5. (intensyfikująco) sam tylko; (przysłówek)
Die Inflationsrate stieg allein in diesem Jahr auf 8 Prozent. – Tylko w tym roku wskaźnik inflacji wzrósł do 8 procent.
Schon allein der Gedanke, dass ich bald die Prüfung bestehe, erfüllt mich mit Optimismus. – Już sama myśl, że wkrótce zdam ten egzamin, napawa mnie optymizmem.
Ich wünsche Dir alles Gute!