Je vous souhaite la bienvenue sur mon blog !
W tym wpisie wyjaśnię kiedy stosuje się rodzajniki nieokreślone w języku francuskim. Do tego celu posłużę się licznymi przykładami zdań francuskich z tłumaczeniem na język polski.
Rodzajnik to jeden z określników rzeczownika, które wskazują na kategorię określoności lub nieokreśloności rzeczownika. Rodzajnik w języku francuskim występuje w dwóch rodzajach: męskim i żeńskim, a także w liczbie pojedynczej i mnogiej.
W poniższej tabeli zestawiono formy dla rodzajnika nieokreślonego. Dla liczby mnogiej rodzajnik jest taki sam dla obu rodzajów.
| r. męski | r. żeński | |
| liczba pojedyncza | un | une |
| liczba mnoga | des | des |
Rodzajników nieokreślonych używamy w następujących przypadkach:
- gdy o rzeczowniku jest mowa po raz pierwszy; ponadto rzeczownik ten nie ma żadnego stabilnego punktu odniesienia do kontekstu lub do sytuacji, na przykład:
Je lis un livre. – Czytam książkę.
Elle mange une prune. – Ona je śliwkę.
Nous écrivons un examen. – Piszemy egzamin.
Je photographie des oiseaux. – Fotografuję ptaki.
J’ai un message de la part du colonel. – Mam wiadomość od pułkownika.
- gdy rzeczownik nie jest znany mówiącemu/piszącemu, jak i odbiorcy. Bardzo często tłumaczymy na język polski ten rodzajnik słowem „jakiś”, „jakieś”, „pewien”, „pewni”, na przykład:
Je vois un homme. – Widzę jakiegoś mężczyznę.
Une femme t’attend. – Jakaś kobieta czeka na ciebie.
- gdy rzeczownik występuje po zwrotach: „il y a” (jest, „znajduje się”), „c’est” (to jest), „ce sont” (to są), „il existe” (jest, istnieje), „voici” (oto tu), „voilà” (oto tam), na przykład:
Il y a une lampe sur la table. – Na stole jest lampa.
C’est une voiture. – To jest samochód.
C’est un(e) Français(e). – To Francuz/Francuzka.
Ce sont des amis. – To są przyjaciele.
Il existe un besoin de réforme. – Istnieje potrzeba reformy.
Voici une photo. – Oto zdjęcie.
Voilà une raison pour moi de te remercier. – Oto powód dla mnie, by tobie podziękować.
- kiedy rzeczownik jest doprecyzowany przymiotnikiem, albo innym dopełnieniem, które go określa, na przykład:
J’ai une voiture moderne. – Mam nowoczesny samochód.
Cette photo représente une maquette d’un avion de chasse. – To zdjęcie przedstawia makietę samolotu myśliwskiego.
C’est une très belle colline. – To bardzo piękna dolina.
Howard Carter est un archéologue et égyptologue britannique. – Howard Carter to brytyjski archeolog i egiptolog.
Des archéologues ont mis au jour les vestiges d’une ville de l’ancien Royaume d’Aksoum. – Archeolodzy odsłonili pozostałości miasta ze starożytnego królestwa Aksum.
Uwaga! Jeżeli przed rodzajnikiem nieokreślonym w liczbie mnogiej występuje przymiotnik, który go określa, to wtedy „des” skraca się do „de”, na przykład:
Ce sont de vieux amis. – To są starzy przyjaciele.
J’admire de beaux arbres dans le Jardin d’Essais du Hamma à Alger. – Podziwiam piękne drzewa w ogrodzie botanicznym Hamma w Algierze.
Uwaga! Jeżeli rzeczownik i przymiotnik tworzą jeden rzeczownik złożony, wtedy w liczbie mnogiej pozostaje rodzajnik „des”, na przykład:
J’aime des petits fours. – Lubię herbatniki. [alternatywna pisownia „petits-fours”]
- gdy rodzajnik ma znaczenie liczebnika „jeden”, na przykład:
Un café, s’il vous plait ! – Proszę jedną kawę.
J’ai une sœur en France et un frère en Grèce. – Mam jedną siostrę we Francji i jednego brata w Grecji.
- gdy rzeczownik ma wartość reprezentatywną dla danej klasy, dla danego zbioru, dla każdego poszczególnego podmiotu należącego do danego zbioru. Niekiedy rodzajnik nieokreślony stosuje się w zdaniach wyrażających jakąś normę, którą powinno się przestrzegać, na przykład:
Un chat miaule. – Kot [generalnie] miauczy.
La tulipe est une fleur. – Tulipan jest kwiatem.
Un détective est discret. – Detektyw jest dyskretny [norma]
Un homme ne pleure pas. – Mężczyzna nie płacze. [norma]
Un tigre est plus dangereux qu’un éléphant. – Tygrys jest bardziej niebezpieczny niż słoń.
Un chien reste toujours fidèle à son maître. – Pies zawsze jest wierny swojemu panu.
Un chat est un animal. – Kot jest zwierzęciem.
Un boulanger doit se lever tôt. – Piekarz powinien [generalnie] rano wstawiać.
Un fils obéissant aide ses parents. – Posłuszny syn pomaga swoim rodzicom.
Le train est un moyen de transport. – Pociąg jest środkiem transportu. [jednym z kilku rodzajów transportu].
Il est un des meilleurs athlètes mondiaux. – Jest jednym z najlepszych sportowców na świecie.
- gdy rodzajnik ma za zadanie wyrazić długość trwania danego stanu lub czynności, na przykład:
J’ai passé des heures avec elle. – Spędziłem z nią wiele godzin. [czas przeszły passé composé]
Je travaille depuis des années dans la même entreprise. – Pracuję w tym samym przedsiębiorstwie od wielu lat.
Je possède des années d’expérience. – Mam wiele lat doświadczenia.
Uwaga! Po wyrażeniach ilościowych używamy form przyimka de lub d’ (w przypadku rzeczowników zaczynających się samogłoską lub h niemym). Przykłady:
assez de place (dość miejsca)
beaucoup de personnes (dużo osób)
peu de temps (mało czasu)
trop de graisse (za dużo tłuszczu)
une bouteille de vin rouge (butelka czerwonego wina)
un kilo de tomates (kilogram pomidorów)
un litre de bière (litr piwa)
un mètre de tissu (metr materiału)
une montagne de bisous (góra pocałunków)
un morceau de gâteau (kawałek ciasta)
un paquet de cigarettes (paczka papierosów)
une tasse de café (filiżanka kawy)
une tranche de jambon (plasterek szynki)
un verre de vin (kieliszek wina)
J’ai peu de temps à ma disposition. – Mam mało czasu do mojej dyspozycji.
Une petite tasse de thé, s’il vous plaît. – Proszę małą filiżankę herbaty.
Un kilo de poires, s’il vous plaît. – Proszę kilogram gruszek.
Je vais voir beaucoup d’amis. – Zobaczę wielu przyjaciół. [czas future proche]
Tu fais des fautes, trop de fautes ! – Robisz błędy, za dużo błędów!
Il y a des arbres dans beaucoup de parcs. – W wielu parkach są drzewa.
- często po czasownikach wyrażających posiadanie lub nabywanie: „avoir” (mieć), „prendre” (brać), „acheter” (kupować), na przykład:
J’ai une voiture. – Mam samochód.
Je prends un kilo de sucre et deux litres de lait. – Wezmę kilogram cukru i dwa litry mleka.
Acheter une caravane d’occasion : à quoi faire attention ? – Kupić używaną przyczepę kempingową? Na co zwrócić uwagę?
- w celu uzyskania ładunku emocjonalnego w wypowiedzi:
Elle a une faim ! – Ależ ona jest głodna. [wyrażenie „avoir faim” (być głodnym) nie ma rodzajnika]
Cette fille est une bavardeuse ! – Ta dziewczyna jest taką gadułą!
- kiedy mówimy o konkretnym dziele jakiegoś wybitnego twórcy (malarza, muzyka, poety itp.), na przykład:
Il y a un Rembrandt de plus. – Istnieje jeszcze jeden obraz Rembrandta.
Combien coûte un Monet ? – Ile kosztuje jeden z obrazów Moneta?
Un Picasso volé sur un yacht à Antibes il y a 20 ans a refait surface aux Pays-Bas. – Jeden z obrazów Picassa, skradziony 20 lat temu z jachtu w Antibes, pojawił się w Holandii.
Rodzajnik nieokreślony w zdaniu przeczącym
W zdaniach przeczących rodzajnik nieokreślony un, une, des przyjmuje formę przyimka de, na przykład:
Il y a un chat dans le grenier. – W stodole jest kot.
Il n’y a pas de chat dans le grenier. – W stodole nie ma kota.
Il n’y a plus d’élèves dans cette classe. – W tej klasie nie ma więcej uczniów.
Tu as des animaux. – Ty masz zwierzęta.
Tu n’as pas d’animaux. – Ty nie masz zwierząt.
Je n’attends pas de réponse. – Nie oczekuję na odpowiedź.
Je ne bois pas d’alcool. – Nie piję alkoholu.
Je ne connais pas de langues étrangères. – Nie znam języków obcych.
Elle n’utilise pas de voiture électrique. – Ona nie korzysta z samochodu elektrycznego.
Wyjątkiem od powyższej zasady są zdania, w których przeczenie jest tylko częściowe, na przykład:
Je ne demande pas des paroles mais des actes. – Nie wymagam słów, ale czynów.
Je ne vois pas un candidat mais un traitre. – Nie widzę kandydata, tylko zdrajcę.
Je n’attends pas une réponse mais deux. – Nie oczekuję jednej odpowiedzi, lecz dwóch.
Uwaga! W zdaniach przeczących z czasownikiem „être” (być) rodzajnik nieokreślony nie zmienia swojej postaci. Czasownik „être” należy zatem traktować jako wyjątek. Na przykład:
C’est un ami. Ce n’est pas un ami. – To przyjaciel. To nie jest przyjaciel.
C’est un chat. Ce n’est pas un chat. – To jest kot. To nie kot.
Ce sont des touristes. Ce ne sont pas des touristes. – To są turyści. To nie są turyści.
Pamiętaj, że wymowę wyrazów, których jeszcze nie znasz, możesz zawsze odsłuchać na stronie https://pl.forvo.com/
Merci de l’intérêt que vous manifestez pour mon blog.
À la prochaine !