Dzień dobry! / Guten Tag!
Wszyscy wiemy jak liczne problemy sprawiają rodzajniki w języku niemieckim, zwłaszcza na początku nauki tego języka. Dlatego też w tym wpisie przedstawię ich odmianę i wyjaśnię, jakie jest ich zastosowanie w różnych sytuacjach. Oddzielny wpis dotyczyć zaś będzie rodzajnika określonego.
Rodzajnik nieokreślony (der unbestimmte Artikel) w języku niemieckim poprzedza rzeczownik opisujący osobę, zwierzę lub rzecz bliżej nieznaną, nieokreśloną, albo jedną z większej liczby lub zbioru.
Odmiana rodzajnika nieokreślonego
| Singular (liczba pojedyńcza) | Plural (liczba mnoga) | |||
| Kasus
(przypadek) |
Maskulinum
(rodzaj męski) |
Femininum (rodzaj żeński) | Neutrum
(rodzaj nijaki) |
Wszystkie rodzaje
(brak rodzajników) |
| Nominativ (mianownik) | ein Vater (ojciec) | eine Mutter (matka) | ein Kind (dziecko) | Väter, Mütter, Kinder |
| Genitiv (dopełniacz) | eines Vaters (ojca) | einer Mutter (matki) | eines Kindes (dziecka) | Väter, Mütter, Kinder |
| Dativ (celownik) | einem Vater (ojcu) | einer Mutter (matce) | einem Kind (dziecku) | Vätern, Müttern, Kindern |
| Akkusativ (biernik) | einen Vater (ojca) | eine Mutter (matkę) | ein Kind (dziecko) | Väter, Mütter, Kinder |
Uwaga! W języku niemieckim są cztery przypadki: Nominativ (mianownik), Genitiv (dopełniacz), Dativ (celownik) i Akkusativ (biernik). Rodzajnik nieokreślony nie ma liczny mnogiej, a zatem rzeczownik, który w liczbie pojedynczej występuje z rodzajnikiem nieokreślonym, w liczbie mnogiej będzie bez rodzajnika. Należy też pamiętać, że w języku niemieckim rzeczowniki nie zawsze mają takie same rodzaje jak w języku polskim. Dlatego bardzo ważne jest, aby ucząc się rzeczowników zapamiętywać je z rodzajnikami.
Rodzajnika nieokreślonego używamy w następujących sytuacjach:
- przed rzeczownikami, o których nic bliżej nie wiemy, względnie o których jest mowa po raz pierwszy w wypowiedzi. Rodzajnik ten domyślnie możemy zazwyczaj przetłumaczyć jako „jakiś”, „jakaś”, jakieś”. Przykłady:
Hier steht ein Wagen. – Tutaj stoi (jakiś) samochód. [Jest wiele samochodów, a ten jest jednym z wielu]
Hier stehen Wagen. – Tutaj stoją (jakieś) samochody. [Nie wiadomo, jakie konkretnie to są samochody. Mamy liczbę mnogą, więc nie stosujemy rodzajnika]
Ich lese eine Zeitschrift. – Czytam czasopismo. [Jedno z wielu czasopism]
Ich lese Zeitschriften. – Czytam czasopisma. [Są to różne czasopisma]
Hier liegt ein Buch. – Tutaj leży (jakaś) książka. [Bliżej nam nieznana]
Hier liegen Bücher. – Tutaj leżą (jakieś) książki). [Są to różne książki]
- przed rzeczownikami, pełniącymi w zdaniu funkcję orzecznika, również w sytuacji, jeśli rzeczowniki poprzedzają przymiotniki. Przykłady:
Das ist ein Mann. – To jest mężczyzna.
Das ist ein hoher Mann. – To wysoki mężczyzna.
Das ist eine Frau. – To jest kobieta.
Das ist eine kluge Frau. – To mądra kobieta.
Das ist ein Kind. – To jest dziecko.
Das ist ein schönes Kind. – To piękne dziecko.
Das ist eine gute Idee. – To dobry pomysł.
Das sind Bücher. – To są książki.
- po wyrażeniu es gibt (jest/są/znajduje się). Wyrażenia tego używa się wyłącznie z rodzajnikiem nieokreślonym. Po wyrażeniu tym rzeczownik zawsze występuje w bierniku. Przykłady:
Es gibt hier einen Tisch. – Tutaj jest (jakiś) stół. [Biernik, rodzaj męski, ein Tisch]
Hier gibt es eine Frau. – Tutaj jest (jakaś) kobieta. [Biernik, rodzaj żeński]
Gibt es hier ein Restaurant? – Czy jest tutaj (jakaś) restauracja? [Biernik, rodzaj nijaki]
- w niektórych porównaniach, na przykład:
wie ein Vater sein (być jak ojciec)
wie ein Dichter schreiben (pisać jak poeta)
hungrig wie ein Wolf sein (być głodnym jak wilk)
Rodzajnik nieokreślony w dopełniaczu
Rodzajnika nieokreślonego w dopełniaczu (Genitiv) używa się dość rzadko. Spotykamy go w języku literackim. Dopełniacz odpowiada na pytanie czyj? (wessen?) i określa przynależność. W języku potocznym dopełniacz zastępuje się konstrukcją von + Dativ. Przykłady:
Er schneidet die Äste eines Baumes / von einem Baum. – On tnie gałęzie drzewa.
Das Auto einer Frau / von einer Frau / wurde gestohlen. – Samochód kobiety został ukradziony.
Das Spielzeug eines Mädchens / von einem Mädchen / wurde gestohlen. – Zabawka dziewczynki została ukradziona.
Rodzajnik nieokreślony w celowniku
Dopełniacz niemiecki (Dativ) odpowiada na pytania komu?, czemu? (wem?). Z tym przypadkiem łączą się również pytania: skąd? (woher?), kiedy? (wann?), gdzie? (wo?). Przykłady:
Ich gebe einem Freund ein Buch. – Daję przyjacielowi książkę.
Ich helfe einem Mann. – Pomagam (jakiemuś) mężczyźnie.
Ich helfe einer Frau. – Pomagam (jakiejś) kobiecie.
Ich helfe einem Kind. – Pomagam (jakiemuś) dziecku.
Ich helfe Tieren. – Pomagam zwierzętom.
Ich komme aus einer Schule. – Jadę ze szkoły.
Rodzajnik nieokreślony w bierniku
Biernik niemiecki (Akkusativ) odpowiada na pytania kogo? (wen?), co? (was?). Z tym przypadkiem łączy się również pytanie dokąd? (wohin?). Przykłady:
Ich brauche eine Pause. – Potrzebuję przerwy. [Biernik, rodzaj żeński, eine Pause]
Ich habe einen Wagen. – Mam samochód. [Biernik, rodzaj męski, ein Wagen]
Ich gehe in eine Schule. – Idę do szkoły. [Biernik, rodzaj żeński, eine Schule]
Ich habe eine Wohnung. – Mam mieszkanie. [Biernik, rodzaj żeński, eine Wohnung]
Hast du einen Bruder? – Masz brata? [Biernik, rodzaj męski, ein Bruder]
Hast du Brüder? – Masz braci? [Biernik, liczba mnoga, brak rodzajnika]
Haben Sie noch Fragen? – Czy Pan/Pani/Państwo ma/mają jeszcze pytania? [Biernik, liczba mnoga, brak rodzajnika]
Sie liebt rote Rosen. – Ona bardzo lubi czerwone róże. [Biernik, liczba mnoga, brak rodzajnika]
Ich wünsche Dir alles Gute!