Powódź – słownictwo polsko-niemieckie (Das Hochwasser – polnisch-deutscher Wortschatz)

Zapraszam na kolejny wpis z kategorii „Słownictwo”, które tym razem dotyczy powodzi. Wpis powstał w związku z serią powodzi, jakie w lipcu 2021 r. nawiedziły Niemcy, a także w mniejszym stopniu inne państwa Europy zachodniej, środkowej i południowej.

To największa katastrofa powodziowa w Niemczech od dziesięcioleci. W Niemczech powódź wyrządziła największe spustoszenia w krajach związkowych Nadrenia Północna-Westfalia i Nadrenia-Palatynat. Po gwałtownych burzach i intensywnych deszczach podniósł się znacznie poziom wód w Renie, Ruhrze, Mozeli i innych mniejszych rzekach. Silne ulewy i burze spowodowały, że wystąpiły lokalne powodzie o charakterze powodzi błyskawicznej. W ciągu 24 godzin w niektórych miejscach spadło ponad 150 litrów wody na metr kwadratowy. Po ulewnych deszczach potoki zmieniły się w rwące rzeki i wyrządziły szkody w wielu miejscowościach i na obszarach rolniczych. Zniszczone zostały drogi, mosty i linie kolejowe, wiele domów, obiektów usługowych i samochodów. Zginęli również ludzie i wiele osób zostało rannych. Straty materialne są ogromne. Klęska żywiołowa przyniosła chaos, zniszczenia i cierpienia.

Do walki z żywiołem przystąpiło tysiące strażaków, policjantów, żołnierzy Bundeswehry, służby ratownicze Federalnej Agencji Pomocy Technicznej (THW), a także personel medyczny, wolontariusze z lokalnych stowarzyszeń i ochotnicy. Do akcji ratunkowej skierowano m.in. ciężki sprzęt wojskowy (w tym czołgi Bundeswehry), helikoptery, samoloty rozpoznawcze, dźwigi, koparki i łodzie motorowe.

Szczególnie mocno dotknięty przez powódź został Powiat Ahrweiler w Nadrenii-Palatynacie. Bundeswehra wysłała na tereny dotknięte kataklizmem wielu żołnierzy, którzy zajęli się usuwaniem skutków powodzi, w tym m.in. budową tymczasowych mostów dla powodzian, zabezpieczaniem wałów, odblokowaniem dróg z gruzu i usuwaniem pojazdów porwanych przez wody powodziowe. Osunięcia ziemi zablokowały wiele dróg i ruch kolejowy musiał zostać miejscowo wstrzymany z powodu szkód spowodowanych niszczycielską siłą wody.

Federalna Agencja Pomocy Technicznej (THW) wspierała służby krajów związkowych i gmin przy zabezpieczaniu zapór wodnych i wałów, ewakuacji ludności z zalanych terenów, uczestniczyła w akcjach poszukiwawczych zaginionych osób i usuwaniu skutków powodzi.

W wielu miejscowościach lokalne władze utworzyły punkty kontaktowe, żeby dostarczać mieszkańcom na miejscu przydatnych informacji. Z kolei służby ratownicze Niemieckiego Czerwonego Krzyża utworzyły mobilne gabinety lekarskie na obszarach dotkniętych powodzią. Członkowie Stowarzyszenia Malta Służba Medyczna i Niemieckiego Czerwonego Krzyża z Frankenthal prowadzili mobilny punkt ratunkowy na lotnisku Bad Neuenahr-Ahrweiler.

Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych rzeczowników oraz przydatnych czasowników i zwrotów związanych z powodzią. Natomiast w drugiej części wpisu znajdują się przykładowe zdania w wersji polsko-niemieckiej z wykorzystaniem wprowadzonego słownictwa.

Rzeczowniki:
alert pogodowy – die Unwetterwarnung
bariera przeciwpowodziowa – die Hochwasserbarriere
błoto – der Schlamm, der Matsch
burza – das Gewitter
deszcz – der Regen
działania ewakuacyjne – die Evakuierungsmaßnahmen
działania ratownicze – die Rettungsmaßnahmen
Europejski System Ostrzegania przed Zagrożeniem Powodziowym – Europäisches Hochwasser-Warnsystem (EFAS)
fala powodzi (powodziowa) – die Flutwelle
Federalna Agencja Pomocy Technicznej – Technisches Hilfswerk (THW)
Federalny Urząd ds. Ochrony Ludności i Pomocy w przypadku katastrof – Bundesamt für Bevölkerungsschutz und Katastrophenhilfe (BBK)
gospodarka wodna – die Wasserwirtschaft
gotowość niesienia pomocy – die Hilfsbereitschaft
grad – der Hagel
grobla, tama, wał przeciwpowodziowy – der Deich
hałda śmieci – die Müllhalde
ilość wody – die Wassermenge
instalacja przeciwpowodziowa – die Hochwasserschutzanlage
katastrofa powodziowa, klęska powodzi – die Hochwasserkatastrophe
klęska żywiołowa – die Naturkatastrophe
komunikat ostrzegawczy, ostrzeżenie – die Warnemeldung
komunikat z głośnika – die Lautsprecherdurchsage
korona wału – die Deichkrone
koryto wielkiej wody – das Hochwasserbrett
kulka gradowa – das Hagelkorn
kwatera tymczasowa – die Notunterkunft
lawina błotna – die Matschlawine
lawina szlamu – die Schlammlawine
lot rozpoznawczy – der Aufklärungsflug
lustro wody – der Wasserspiegel
masy wody – die Wassermassen
most pomocniczy (zastępczy) – die Behelfsbrücke
nabrzeże – der Uferbereich
narzut kamienny – die Steinschüttung
nawałnica, bardzo zła pogoda – das Unwetter
Niemiecka Służba Meteorologiczna – Deutscher Wetterdienst (DWD)
Niemieckie Centrum Lotnictwa i Astronautyki – Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR)
niż baryczny – das Tiefdruckgebiet
nurt (prąd) – die Strömung, der Strom
obrona wałów – die Deichverteidigung
obsunięcie się ziemi – der Erdrutsch
obszar (teren) dotknięty powodzią – das Flutgebiet, das Hochwassergebiet
obszar katastrofy, obszar dotknięty katastrofą – das Katastrophengebiet
obszar zagrożony powodzią – das hochwassergefährdete Gebiet
ochotnik/ochotniczka – der/die Freiwillige
ochrona przeciwpowodziowa – der Hochwasserschutz
ochrona zdrowia ludzi – der Gesundheitsschutz der Menschen
odbudowa – der Wiederaufbau
odpady wielkogabarytowe – der Sperrmüll
ofiara powodzi – das Flutopfer
ofiara śmiertelna – das Todesopfer
opad – der Niederschlag
opady deszczu – Regenfälle
plaga szczurów – die Rattenplage
podmuch gwałtowny wiatru – die Sturmbö
pojazd ratunkowy – das Rettungsfahrzeug, das Einsatzfahrzeug
pokonanie katastrofy – die Bewältigung der Katastrophe
pomoc dla ofiar powodzi – die Hilfe für die Flutopfer
pomoc finansowa przy odbudowie – die Aufbauhilfe
pomoc natychmiastowa – die Soforthilfe
pomocnik – der Helfer
poszkodowany(a) na skutek powodzi – das Hochwasseropfer
powierzchnia zalewowa – die Überschwemmungsfläche
powodzianin – der Überschwemmte
powódź – das Hochwasser, die Flut, die Überschwemmung
powódź błotna – der Murgang, die Mure
powódź błyskawiczna – die Sturzflut, die plötzliche Überschwemmung
powódź stulecia – die Jahrhundertflut
poziom (stan) wody – der Wasserstand, der Pegelstand
przełamanie wału – der Deichbruch
przerwa w dostawie prądu – der Stromausfall
przestępstwo przeciwko własności – das Eigentumsdelikt
przybór lustra wody – der Anstieg des Wasserspiegels
przybór wody – das Hochwasser
przypływ wody – die Flut
rampa wjazdowa na wał – die Deichrampe
ranny – der Verletzte
ratowanie ludzi – die Menschenrettung
regiony dotknięte powodzią – die vom Hochwasser betroffenen Regionen
rozmiar zniszczeń/szkód – das Ausmaß der Zerstörung/der Schäden
rów odwadniający – der Entwässerungsgraben
ryzyko powodzi (powodziowe) – das Hochwasserrisiko
rzeka – der Fluss
sanitariusz – der Rettungssanitäter
siła przyrody – die Naturgewalt
skarpa wału – die Deichböschung
skutki klęski powodzi – die Folgen der Flutkatastrophe
służby ratunkowe – die Rettungskräfte, die Einsatzkräfte, der Katastrophenschutz
sprzątanie – das Aufräumen, die Aufräumarbeiten, die Reinigungsarbeit
strata – der Verlust
straż pożarna – die Feuerwehr
strażak / strażacy – der Feuerwehrmann / die Feuerwehrleute
syrena alarmowa – die Warnsirene
system ostrzegania za pomocą SMS-ów – das Warnsystem per SMS
sytuacja kryzysowa – die Notsituation
szkoda – der Schaden
szkoda materialna – der materielle Schaden
szkoda rzeczowa – der Sachschaden
szkoda spowodowana przez wodę – der Wasserschaden
szkoda w wyniku siły wyższej – der Schaden durch höhere Gewalt
sztab kryzysowy – der Krisenstab
środki higieny – die Hygienemaßnahmen
tama rzeczna – der Flußdamm
tama, zapora, nasyp – der Damm
teren (obszar) dotknięty powodzią, teren zalewowy – das Überschwemmungsgebiet
ubezpieczenie od klęsk żywiołowych – die Elementarschadenversicherung
ulewa, intensywny deszcz – der Starkregen, der Platzregen
umocnienie brzegowe – die Uferbefestigung
urwisko nadbrzeżne – der Uferabbruch
wał przeciwpowodziowy – der Hochwasserdeich
wał, grobla – der Deich
warstwa szlamu – die Schlammschicht
worek z piaskiem – der Sandsack
wypadek – der Unfall
wysypisko śmieci – die Mülldeponie, die Deponie
zabezpieczanie wałów – die Deichverteidigung
zagrożenie powodziowe – die Hochwassergefahr
zagrożenie życia – die Lebensgefahr
zapobieganie katastrofom – der Katastrophenschutz
zapora wodna – der Staudamm, die Talsperre
zaraza – die Seuche
zarządzanie kryzysowe – das Krisenmanagement
zdjęcie satelitarne – das Satellitenbild
zgłoszenie szkody – die Schadensmeldung
żywioł – das Element

Przydatne czasowniki i zwroty:
analizować zdjęcia satelitarne – Satellitenbilder auswerten
budować most zastępczy – eine Behelfsbrücke bauen
być wydobytym martwym – tot geborgen werden
dokonać spustoszeń – Verwüstungen anrichten
doprowadzić do powodzi – zu Überschwemmungen führen
ewakuować – evakuieren
identyfikować zwłoki – eine Leiche identifizieren
obiecywać pomoc – eine Hilfe zusagen
obniżać się (o poziomie wody) – sinken
oczyszczać nabrzeża – die Uferbereiche räumen
odciąć prąd – den Strom abschalten
ofiarować pieniądze powodzianom – Geld für die Flutopfer schenken
omówić środki zaradcze – die Hilfsmaßnahmen besprechen
oprzeć się sile natury – sich der Naturgewalt entgegenstemmen
opuścić dom – das Haus verlassen
organizować środki transportu – Transportmittel organisieren
ostrzegać przed katastrofą – vor Katastrophe warnen
patrolować – patrouillieren
piętrzyć się (o rzeczach) – sich türmen, sich stapeln
pochłonąć wiele ofiar – zahlreiche Opfer fordern
podmywać – unterspülen
podnosić się (o poziomie wody) – ansteigen
pogrzebać zmarłych – die Toten bestatten
pokonać (opanować) katastrofę – die Katastrophe bewältigen
ponieść szkodę – einen Schaden erleiden
przesuwać się (masy wody) – sich schieben (die Wassermassen)
przewieść rannych do szpitala – Verletzte ins Krankenhaus bringen
przybierać (o wodzie) – ansteigen
przywrócić działanie sieci komórkowej – die Mobilfunkkommunikation wiederherstellen
ratować sprzęt domowy – den Hausrat retten
ratować za pomocą helikoptera – mit Hubscharuber retten
robić drogi przejezdnymi – Wege passierbar machen
rozeznać się w sytuacji – sich einen Überblick über die Situation verschaffen
skorzystać z wszystkich możliwości – alle möglichen Mittel einsetzen
spieszyć się – sich beeilen, sich sputen
spowodować (wyrządzić) zniszczenia – Zerstörungen anrichten
spowodować znaczne szkody – erhebliche Schäden verursachen
sprowadzić pomoc – Hilfe holen
sprzątać – aufräumen
stracić majątek – sein Vermögen verlieren
szukać ludzi w gruzach – nach den Leuten in den Trümmern suchen
udzielić pomocy – Hilfe leisten
układać worki z piaskiem – Sandsäcke stapeln
umacniać (np. wały) – befestigen
unieść w innym kierunku (o wodzie) – in andere Richtung treiben
uprzątnąć gruz koparką – den Schutt mit einem Bagger wegräumen
usuwać (np. odpady) – entsorgen
usuwać (przezwyciężąć) szkody – die Schäden beheben
usypać groblę – einen Damm/Deich aufschütten/bauen
uszczelnić – abdichten
uszkodzić – beschädigen
utonąć – ertrinken
utworzyć punkt kontaktowy – die Anlaufstelle einrichten
walczyć z powodzią – mit (gegen) Hochwasser kämpfen
wypompować wodę – Wasser auspumpen
wystąpić z brzegów – über die Ufer treten
wywołać klęskę powodzi – die Hochwasserkatastrophe auslösen
zabezpieczyć nocleg i wyżywienie – Unterkunft und Verpflegung sichern
zalewać – überschwemmen, überfluten
zaopatrzyć ofiary katastrofy w żywność – die Opfer der Katastrophe mit Nahrungsmitteln versorgen
zapobiec katastrofie – die Katastrophe verhindern
zaproponować ludziom pomoc – den Menschen Hilfe anbieten
zaprowadzić ludzi/zwierzęta w bezpieczne miejsce – die Leute/Tiere in Sicherheit bringen
zginąć w nurtach rzeki – in den Fluten eines Flusses umkommen
znajdować się pod wodą – unter Wasser stehen
zniszczyć (np. domy, drogi, infrastrukturę) – zerstören
zorganizować tymczasowe zakwaterowanie – die Notunterkünfte organisieren
zostać porwanym przez wodę – vom Wasser mitgerissen werden

Zdania do analizy w wersji polsko-niemieckiej

Vorbereitet von: Krzysztof Wereszczyński