Pogoda – słownictwo polsko-niemieckie (Wetter – polnisch-deutscher Wortschatz)

Dzień dobry!

Zapraszam na kolejny wpis z kategorii „Słownictwo”.

Temat dotyczący pogody jest tematem numer jeden naszych rozmów w drodze do pracy lub z pracy, w podróży, w sklepowej kolejce i w wielu innych miejscach, w których natrafiamy na inne osoby. Przyzwyczailiśmy się do tego, że bez przerwy rozmawiamy o pogodzie, często temat ten pozwala nawiązać kontakt z drugą osobą i uniknąć niezręcznej ciszy. Trudno się przy niej pokłócić, a pierwsze pozytywne wrażenie pomoże w dalszej rozmowie. Poza tym każda pora roku ma swój urok i dlatego warto o niej rozmawiać.

Znajomość słownictwa związanego z pogodą będzie przydatna zarówno podczas bezpośrednich kontaktów z osobami niemieckojęzycznymi, jak i podczas słuchania prognozy pogody w radio lub czytania jej w internecie. Dlatego też poniżej przedstawiam listę najważniejszych niemieckich rzeczowników, przymiotników i przysłówków oraz zwrotów czasownikowych związanych z pogodą. Rzeczowniki zostały podane w liczbie pojedynczej, a w niektórych przypadkach podano dodatkowo liczbę mnogą. Oddzielną, ostatnią pozycję stanowią przykłady zdań w wersji niemiecko-polskiej do analizy.

Przy zwrotach czasownikowych opisujących zjawiska pogodowe należy zwrócić uwagę na zaimek bezosobowy „es”. W języku niemieckim w zdaniach opisujących zjawiska pogodowe bardzo często używa się tego zaimka. W języku polskim w zwrotach typu np. błyska, ściemnia się podmiot jest domyślny.

RZECZOWNIKI

błyskawica – der Blitz
burza – das Gewitter
burza piaskowa – der Sandsturm
burza śnieżna – der Schneesturm
chlapa – der Schneematsch
chmura – die Wolke
cień – der Schatten
ciśnienie powietrza – der Luftdruck
cyklon – der Zyklon, der Wirbelsturm
deszcz – der Regen
deszcz marznący – der Eisregen
deszczyk – der Nieselregen
duszność – die Schwüle
fala upałów – die Hitzewelle
front chłodny – die Kaltfront
gołoledź – das Glatteis, die Eisglätte
grad – der Hagel
grzmot – der Donner
gwiazda – der Stern
huragan – der Hurrikan, der Orkan
jesień – der Herbst
kierunek wiatru – die Windrichtung
klimat kontynentalny – das Kontinentalklima
klimat polarny (wiecznego mrozu) – das Klima ewigen Frostes
klimat śródziemnomorski – das Mittelmeerklima
klimat surowy – raues Klima
klimat tropikalny – das Tropenklima, tropisches Klima
klimat tundrowy – das Tundrenklima
klimat umiarkowany – gemäßigtes Klima
klimat wilgotny – feuchtes Klima
koło polarne – der Polarkreis
księżyc – der Mond
lato – der Sommer
lód – das Eis
niebo – der Himmel
maksymalna temperatura – der Höchstwert
masa powietrza ciepłego – die warme Luftströmung
masy powietrza (l.mn.) – die Luftmasse
mgła – der Nebel
mróz – der Frost
mżawka – das Nieseln, das Sprühregen
najniższa temperatura w dzień – die Tagestiefsttemperatur
najwyższa temperatura w dzień – die Tageshöchsttemperatur
nawałnica, zawierucha – das Unwetter
niebezpieczeństwo gołoledzi – die Glättegefahr
niebezpieczeństwo przymrozków – Frostgefährdung
niż – das Tief, der Tiefdruck
odwilż – das Tauwetter
opad – der Niederschlag, die Niederschläge
opady śniegu – die Schneefälle
parasol – der Regenschirm, die Regenschirme
pierwsze promyki słońca – die ersten Sonnenstrahlen
piorun – der Donnerschlag, die Donnerschläge
podmuch wiatru – der Windstoß, die Windstöße
pogoda – das Wetter, die Witterung
poprawa pogody – die Wetterbesserung
poryw wiatru – die Bö, Böen, heftiger Windstoß
powietrze – die Luft
powódź – die Flut, die Überschwemmung, die Überflutung, das Hochwasser
pożar lasu – der Waldbrand, Waldbrände
prognoza pogody – die (Wetter)Vorhersage, der Wetterbericht
przelotne opady deszczu – einzelne Schauer
przymrozek – leichter Frost
rosa – der Tau
słońce – die Sonne
stacja meteorologiczna – eine Wetterbeobachtungsstelle
susza – die Dürre
śliskość (dróg) – die (Straßen)Glätte
śnieg – der Schnee
śnieżyca – der Schneesturm, die Schneestürme
temperatura – die Temperatur
temperatura wody – die Wassertemperatur
tęcza – der Regenbogen
trąba powietrzna – die Windhose
tsunami – der Tsunami
upał – die Hitze
warstwa lodu – die Eisschicht
wiatr (lekki/orzeźwiający/silny) – ein sanfter/frischer/starker Wind
wiatr halny – der Föhnwind, der Föhn
wiatr zachodni – der Westwind
wichura – der Sturm
wichura – der Sturm, Stürme
wilgotność – die Feuchtigkeit
wiosna – der Frühling
wyż – das Hoch, der Hochdruck
zachmurzenie – die Bewölkung
zamieć, zawieja śnieżna – der Schneesturm, der Blizzard
zima – der Winter
zimno, chłód – die Kälte
zjawisko atmosferyczne – die Wettererscheinung
zorza polarna – das Polarlicht

PRZYMIOTNIKI I PRZYSŁÓWKI

bezchmurny, bezchmurnie – wolkenlos
bezgwiezdny – stern(en)los
bezwietrzny, bezwietrznie – windstill
biały, biało – weiß
burzliwy, burzliwie – stürmisch
chłodny, chłodno – kühl
ciemny, ciemno – dunkel
ciepły, ciepło – warm
deszczowy, deszczowo – regnerisch
duszny, duszno; parny, parno – schwül
gorący, gorąco – heiß
jasny, jasno – hell
jasny jak dzień – taghell
kolorowy, kolorowo – bunt
ładny, ładnie – schön
mglisty, mgliście – neblig
mokry, mokro – nass
mroźny, mroźno – frostig
niebieski – blau
nocą – nachtsüber
pochmurny, pochmurnie – wolkig, bewölkt
pogodny, pogodnie – heiter
przemoczony – nass
pustynny (np. krajobraz) – Wüsten- (z.B. Wüstenlandschaft)
siarczysty (mróz) – streng, klirrend
silny, silnie – stark
słaby, słabo – schwach
słoneczny, słonecznie – sonnig
suchy, sucho – trocken
surowy (np. zima) – hart (z.B. harter Winter)
szary, szaro – grau
śliski, ślisko – glatt
umiarkowany, umiarkowanie – mäßig, halfbedeckt
w ciągu dnia – tagsüber
wietrzny, wietrznie – windig
wilgotny, wilgotno – feucht
wyschnięty – ausgetrocknet
zachmurzenie zmienne – wechselnd bewölkt
zachmurzony – bedeckt, bewölkt
zamarznięty – gefroren
zielony, zielono – grün
zimny, zimno – kalt
zły, źle; brzydki, brzydko – schlecht
zmienny, zmiennie – unbeständig

ZWROTY CZASOWNIKOWE

Błyska. – Es blitzt.
Grzmi. – Es donnert.
Jest bezwietrznie. – Es ist windstill.
Jest chłodno. – Es ist kühl.
Jest ciemno. – Es ist dunkel.
Jest ciepło. – Es ist warm.
Jest deszczowo. – Es ist regnerisch.
Jest duszno. – Es ist schwül.
Jest gorąco. – Es ist heiß.
Jest jasno. – Es ist hell.
Jest mgliście. – Es ist neblig.
Jest mokro. – Es ist nass.
Jest mroźnie. – Es ist frostig.
Jest odwilż. – Es taut.
Jest pochmurnie. – Es ist wolkig.
Jest pogodnie. – Es ist heiter.
Jest słonecznie. – Es ist sonnig.
Jest sucho. – Es ist trocken.
Jest ślisko. – Es ist glatt.
Jest wietrznie. – Es ist windig.
Kropi. – Es tröpfelt.
Leje (jak z cebra). – Es gießt (in Strömen).
Mróz chwyta (bierze). – Es friert.
Mży. – Es nieselt.
Nadchodzi lato. – Es wird Sommer.
Nadciąga burza. – Ein Gewitter ist im Anzug. / Das Gewitter zieht auf.
Nadchodzi burza. – Es kommt ein Gewitter.
Nadciągają chmury. – Die Wolken ziehen auf.
Ochłodziło się. – Es hat sich abgekühlt.
Pada deszcz. – Es regnet. / Der Regen fällt.
Pada grad. – Es hagelt.
Pada śnieg. – Es schneit.
Pogoda jest piękna/dobra/zła. – Das Wetter ist schön/gut/schlecht.
Prószy śnieg. – Es rieselt.
Przestaje padać. – Es hört auf zu regnen.
Robi się cieplej. – Es wird wärmer.
Rozjaśnia się. Pogoda się poprawia. – Das Wetter klärt sich.
Słońce praży. Die Sonne brennt.
Szaleje wichura. – Es stürmt.
Ściemnia się. – Es wird dunkel.
Świeci słońce. – Es scheint. / Die Sonne scheint.
Wieje. – Es weht.

Zdania do analizy w wersji niemiecko-polskiej:

Am Himmel sehe ich viele Sterne. Na niebie widzę wiele gwiazd.
Am Montag stark bewölkt, meist trocken. W poniedziałek bardzo pochmurno, przeważnie bez opadów.
Auf den Kanaren tobt ein schweres Unwetter. Na Wyspach Kanaryjskich szaleje nawałnica.
Bei der Reiseplanung für Mexiko sollte auch das dortige Klima berücksichtigt werden. Przy planowaniu podróży do Meksyku należy wziąć również pod uwagę tamtejszy klimat.
Das Thermometer zeigt minus 7 Grad/7 Grad minus/7 Grad unter null. Termometr pokazuje minus 7 stopni.
Das Wetter hat mitgemacht. Pogoda dopisała.
Der Begriff „Blizzard“ bezeichnet einen intensiven Schneesturm. Zu einer solchen Wettererscheinung kommt es, wenn kalte Polarluftströmungen aus nördlicher Richtung in den Süden Nordamerikas vordringen. Pojęcie „Blizzard“ oznacza intensywną zamieć śnieżną. Do takiego zjawiska atmosferycznego dochodzi, gdy zimne prądy powietrza polarnego z kierunku północnego docierają do południowej części Ameryki Północnej.
Der Deutsche Wetterdienst (DWD) informiert laufend über das Wetter in Deutschland. Niemiecka Służba Meteorologiczna informuje na bieżąco o pogodzie w Niemczech.
Der Flughafen von Hamburg wurde durch den Nebel lahm gelegt.Lotnisko w Hamburgu zostało sparaliżowane przez mgłę.
Der Himmel ist bedeckt und es ist kühl. Niebo jest zachmurzone i jest chłodno.
Der Himmel ist wolkenlos. Niebo jest bezchmurne.
Der Mond kam hinter den Wolken hervor. Księżyc wyłonił się zza chmur.
Der Regenbogen ist ein atmosphärisch-optisches Phänomen. Tęcza to zjawisko optyczne i meteorologiczne.
Der Sturm hat sich gelegt. Wichura uciszyła się.
Der Wind weht von allen Seiten. Wiatr wieje ze wszystkich stron.
Der Winter ist im Anmarsch. Zbliża się zima.
Deutschland liegt im Bereich einer umfangreichen Hochdruckzone über Skandinavien. Niemcy znajdują się w rozległej strefie wyżu znad Skandynawii.
Die Größe einer Schneeflocke hängt vor allem von der Temperatur ab. Wielkość płatka śniegu zależy przede wszystkim od temperatury.
Die Sonne ist hinter den Wolken hervorgekommen. Słońce wyszło zza chmur.
Die Temperatur beträgt/liegt bei 2 Grad. Temperatura wynosi 2 stopnie.
Die Temperatur ist unter null gesunken. Temperatura spadła poniżej zera.
Die Vorhersage für Berlin und Brandenburg. Prognoza pogody dla Berlina i Brandenburgii.
Die Winter in Alaska sind sehr lang, dunkel und eisig. Zimy na Alasce są bardzo długie, ciemne i lodowate.
Draußen ist es kalt und dunkel. Na dworze jest zimno i ciemno.
Dürren sind schwer vorherzusagen. Susze są trudne do przewidzenia.
Ein Erdbeben im Indischen Ozean mit einer Magnitude von 9,1 löste am 26. Dezember 2004 eine Reihe von Tsunami-Wellen aus. Rund 230.000 Menschen in vierzehn Ländern verlieren in den Fluten ihr Leben. Trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim o magnitudzie 9,1 wywołało 26 grudnia 2004 r. szereg fal Tsunami. Około 230 000 ludzi straciło swoje życie w powodziach w czternastu krajach.
Ein Hoch liegt über Deutschland. Wyż obejmuje Niemcy.
Eine dichte, weitläufige Schneedecke knirscht bei jedem Schritt unter den Füßen.Gruba i rozległa warstwa śniegu skrzypi przy każdym kroku pod nogami.
Endlich hat es aufgehört zu regnen. Wreszcie przestało padać.
Es herrscht hier ein subtropisches Klima vor. Tutaj dominuje klimat podzwrotnikowy.
Es schneit in großen Flocken. Śnieg pada dużymi płatkami.
Es schneit und ist frostig. Pada śnieg i jest mroźno.
Es sieht nach Regen aus. Zanosi się na deszcz.
Fast alle mit bloßem Auge sichtbaren Sterne gehören zur Milchstraße. Prawie wszystkie gwiazdy widoczne gołym okiem należą do Mlecznej Drogi.
Haben Sie vielleicht die Wettervorhersage gehört. Czy słuchał pan może prognozy pogody?
Ich bin bis ins Mark durchgefroren. Jestem zmarznięty do szpiku kości.
Ich bin durch und durch (bis auf die Haut) nass.Jestem przemoczony do suchej nitki.
Ich friere an den Füßen. Zimno mi w nogi.
Im Herbst ist es regnerisch. Jesienią jest deszczowo.
Im Winter werden in der Sahara nachts sogar Minustemperaturen gemessen. W zimie na Saharze nocą rejestruje się nawet ujemne temperatury.
In der arktischen Region Far North, dem nördlichsten Teil Alaskas, herrscht das Polarklima, dass durch seine extrem kalten Winter mit Durchschnittstemperaturen um die -25 °C gekennzeichnet ist. W regionie arktycznym Far North, najbardziej wysuniętej na północ części Alaski, panuje klimat polarny, który charakteryzuje się ekstremalną zimą o średniej temperaturze około -25 °C.
In der Nacht zum Sonntag leichter Frost bis -4 Grad. W nocy na niedzielę przymrozek do -4 stopni.
In der Namib-Wüste liegt der Niederschlag weniger als 50 mm im Jahr. Na pustyni Namib opady są mniejsze niż 50 mm w skali roku.
In Deutschland herrscht überall schönes Wetter. W Niemczech jest wszędzie piękna pogoda.
Ist es dir nicht zu kalt? Nie jest ci zimno?
Meine Hände sind gefroren. Ręce mi zmarzły.
Mir ist furchtbar kalt. Jest mi strasznie zimno.
Saudi-Arabien gilt als eines der heißesten und trockensten Länder der Welt. Die Temperaturen liegen im Sommer hier bei durchschnittlich 30 bis 35°C und Temperaturen über 50°C sind keine Seltenheit. Arabia Saudyjska uważana jest za jeden z najgorętszych i najsuchszych krajów na świecie. Latem temperatury wynoszą tam średnio od 30 do 35°C, ale rzadkością nie są też temperatury powyżej 50°C.
Sibirien gilt als eine der kältesten Regionen der Welt. Syberia uważana jest za jeden z najzimniejszych regionów świata.
Unter Hochdruckeinfluss bleibt die feuchte und mäßig-kalte Luftmasse für Brandenburg und Berlin wetterbestimmend. Pod wypływem wyżu Brandenburgia i Berlin pozostają w strefie wilgotnych i umiarkowanych mas powietrza.
Viele Auswanderer halten das Klima in Malta für ideal und wählten die Insel damit zum Land mit dem besten Klima weltweit. Wielu emigrantów uważa, że klimat na Malcie jest idealny i tym samym wybrałoby tę wyspę jako kraj o najlepszym klimacie na świecie.
Dlaczego przeważają w Polsce wiatry z kierunków południowo-zachodnich?Warum herrschen Winde aus west-südwestlichen Richtungen in Polen am häufigsten vor?
Warum ist es in der Wüste nachts so kalt? Dlaczego na pustyni w nocy jest tak zimno?
Was für ein herrliches Wetter! Jaka wspaniała pogoda!
Wegen heftiger Winde breiten sich im Süden Kaliforniens Waldbrände rasch aus. Z powodu silnych wiatrów na południu Kalifornii szybko rozprzestrzeniają się pożary lasów.
Welche Sterne am Himmel für den Menschen sichtbar sind, hängt davon ab, ob er auf der Nord- oder Südhalbkugel lebt. To, które gwiazdy są widoczne dla ludzi, zależy od tego, czy mieszkają oni na półkuli północnej czy południowej.
Wer in klaren Nächten in den Himmel schaut, kann etwa 3.000 Sterne sehen. Kto podczas pogodnych nocy popatrzy w niebo, może zobaczyć około 3.000 gwiazd.
Wie ist das Wetter heute? Jaka jest dzisiaj pogoda?
Wie ist die Wettervorhersage für heute?Jaka jest na dzisiaj prognoza pogody?
Wie viele Sterne sind am Himmel zu sehen? Ile gwiazd można zobaczyć na niebie?
Wir haben 20 Grad. / Es ist 20 Grad warm. Mamy (jest) 20 stopni.
Wir nutzen das gute Wetter und halten unsere Unterrichtsstunden draußen im Garten ab. Korzystamy z dobrej pogody i prowadzimy nasze lekcje na zewnątrz w ogrodzie.

Ich wünsche Dir alles Gute!