Pogoda – słownictwo polsko-niemieckie (Wetter – polnisch-deutscher Wortschatz)

Dzień dobry!

Zapraszam na kolejny wpis z kategorii „Słownictwo”.

Temat dotyczący pogody jest tematem numer jeden naszych rozmów w drodze do pracy lub z pracy, w podróży, w sklepowej kolejce i w wielu innych miejscach, w których natrafiamy na inne osoby. Przyzwyczailiśmy się do tego, że bez przerwy rozmawiamy o pogodzie, często temat ten pozwala nawiązać kontakt z drugą osobą i uniknąć niezręcznej ciszy. Trudno się przy niej pokłócić, a pierwsze pozytywne wrażenie pomoże w dalszej rozmowie. Poza tym każda pora roku ma swój urok i dlatego warto o niej rozmawiać.

Znajomość słownictwa związanego z pogodą będzie przydatna zarówno podczas bezpośrednich kontaktów z osobami niemieckojęzycznymi, jak i podczas słuchania prognozy pogody w radio lub czytania jej w internecie. Dlatego też poniżej przedstawiam listę najważniejszych niemieckich rzeczowników, przymiotników i przysłówków oraz zwrotów czasownikowych związanych z pogodą. Rzeczowniki zostały podane w liczbie pojedynczej, a w niektórych przypadkach podano dodatkowo liczbę mnogą. Oddzielną, ostatnią pozycję stanowią przykłady zdań w wersji niemiecko-polskiej do analizy.

Przy zwrotach czasownikowych opisujących zjawiska pogodowe należy zwrócić uwagę na zaimek bezosobowy „es”. W języku niemieckim w zdaniach opisujących zjawiska pogodowe bardzo często używa się tego zaimka. W języku polskim w zwrotach typu np. błyska, ściemnia się podmiot jest domyślny.

RZECZOWNIKI

błyskawica – der Blitz
burza – das Gewitter
burza piaskowa – der Sandsturm
burza śnieżna – der Schneesturm
chlapa – der Schneematsch
chmura – die Wolke
cień – der Schatten
ciśnienie powietrza – der Luftdruck
cyklon – der Zyklon, der Wirbelsturm
deszcz – der Regen
deszcz marznący – der Eisregen
deszczyk – der Nieselregen
duszność – die Schwüle
fala upałów – die Hitzewelle
front chłodny – die Kaltfront
gołoledź – das Glatteis, die Eisglätte
grad – der Hagel
grzmot – der Donner
gwiazda – der Stern
huragan – der Hurrikan, der Orkan
jesień – der Herbst
kierunek wiatru – die Windrichtung
klimat kontynentalny – das Kontinentalklima
klimat polarny (wiecznego mrozu) – das Klima ewigen Frostes
klimat śródziemnomorski – das Mittelmeerklima
klimat surowy – raues Klima
klimat tropikalny – das Tropenklima, tropisches Klima
klimat tundrowy – das Tundrenklima
klimat umiarkowany – gemäßigtes Klima
klimat wilgotny – feuchtes Klima
koło polarne – der Polarkreis
księżyc – der Mond
lato – der Sommer
lód – das Eis
niebo – der Himmel
maksymalna temperatura – der Höchstwert
masa powietrza ciepłego – die warme Luftströmung
masy powietrza (l.mn.) – die Luftmasse
mgła – der Nebel
mróz – der Frost
mżawka – das Nieseln, das Sprühregen
najniższa temperatura w dzień – die Tagestiefsttemperatur
najwyższa temperatura w dzień – die Tageshöchsttemperatur
nawałnica, zawierucha – das Unwetter
niebezpieczeństwo gołoledzi – die Glättegefahr
niebezpieczeństwo przymrozków – Frostgefährdung
niż – das Tief, der Tiefdruck
odwilż – das Tauwetter
opad – der Niederschlag, die Niederschläge
opady śniegu – die Schneefälle
parasol – der Regenschirm, die Regenschirme
pierwsze promyki słońca – die ersten Sonnenstrahlen
piorun – der Donnerschlag, die Donnerschläge
podmuch wiatru – der Windstoß, die Windstöße
pogoda – das Wetter, die Witterung
poprawa pogody – die Wetterbesserung
poryw wiatru – die Bö, Böen, heftiger Windstoß
powietrze – die Luft
powódź – die Flut, die Überschwemmung, die Überflutung, das Hochwasser
pożar lasu – der Waldbrand, Waldbrände
prognoza pogody – die (Wetter)Vorhersage, der Wetterbericht
przelotne opady deszczu – einzelne Schauer
przymrozek – leichter Frost
rosa – der Tau
słońce – die Sonne
stacja meteorologiczna – eine Wetterbeobachtungsstelle
susza – die Dürre
śliskość (dróg) – die (Straßen)Glätte
śnieg – der Schnee
śnieżyca – der Schneesturm, die Schneestürme
temperatura – die Temperatur
temperatura wody – die Wassertemperatur
tęcza – der Regenbogen
trąba powietrzna – die Windhose
tsunami – der Tsunami
upał – die Hitze
warstwa lodu – die Eisschicht
wiatr (lekki/orzeźwiający/silny) – ein sanfter/frischer/starker Wind
wiatr halny – der Föhnwind, der Föhn
wiatr zachodni – der Westwind
wichura – der Sturm
wichura – der Sturm, Stürme
wilgotność – die Feuchtigkeit
wiosna – der Frühling
wyż – das Hoch, der Hochdruck
zachmurzenie – die Bewölkung
zamieć, zawieja śnieżna – der Schneesturm, der Blizzard
zima – der Winter
zimno, chłód – die Kälte
zjawisko atmosferyczne – die Wettererscheinung
zorza polarna – das Polarlicht

PRZYMIOTNIKI I PRZYSŁÓWKI

bezchmurny, bezchmurnie – wolkenlos
bezgwiezdny – stern(en)los
bezwietrzny, bezwietrznie – windstill
biały, biało – weiß
burzliwy, burzliwie – stürmisch
chłodny, chłodno – kühl
ciemny, ciemno – dunkel
ciepły, ciepło – warm
deszczowy, deszczowo – regnerisch
duszny, duszno; parny, parno – schwül
gorący, gorąco – heiß
jasny, jasno – hell
jasny jak dzień – taghell
kolorowy, kolorowo – bunt
ładny, ładnie – schön
mglisty, mgliście – neblig
mokry, mokro – nass
mroźny, mroźno – frostig
niebieski – blau
nocą – nachtsüber
pochmurny, pochmurnie – wolkig, bewölkt
pogodny, pogodnie – heiter
przemoczony – nass
pustynny (np. krajobraz) – Wüsten- (z.B. Wüstenlandschaft)
siarczysty (mróz) – streng, klirrend
silny, silnie – stark
słaby, słabo – schwach
słoneczny, słonecznie – sonnig
suchy, sucho – trocken
surowy (np. zima) – hart (z.B. harter Winter)
szary, szaro – grau
śliski, ślisko – glatt
umiarkowany, umiarkowanie – mäßig, halfbedeckt
w ciągu dnia – tagsüber
wietrzny, wietrznie – windig
wilgotny, wilgotno – feucht
wyschnięty – ausgetrocknet
zachmurzenie zmienne – wechselnd bewölkt
zachmurzony – bedeckt, bewölkt
zamarznięty – gefroren
zielony, zielono – grün
zimny, zimno – kalt
zły, źle; brzydki, brzydko – schlecht
zmienny, zmiennie – unbeständig

ZWROTY CZASOWNIKOWE

Błyska. – Es blitzt.
Grzmi. – Es donnert.
Jest bezwietrznie. – Es ist windstill.
Jest chłodno. – Es ist kühl.
Jest ciemno. – Es ist dunkel.
Jest ciepło. – Es ist warm.
Jest deszczowo. – Es ist regnerisch.
Jest duszno. – Es ist schwül.
Jest gorąco. – Es ist heiß.
Jest jasno. – Es ist hell.
Jest mgliście. – Es ist neblig.
Jest mokro. – Es ist nass.
Jest mroźnie. – Es ist frostig.
Jest odwilż. – Es taut.
Jest pochmurnie. – Es ist wolkig.
Jest pogodnie. – Es ist heiter.
Jest słonecznie. – Es ist sonnig.
Jest sucho. – Es ist trocken.
Jest ślisko. – Es ist glatt.
Jest wietrznie. – Es ist windig.
Kropi. – Es tröpfelt.
Leje (jak z cebra). – Es gießt (in Strömen).
Mróz chwyta (bierze). – Es friert.
Mży. – Es nieselt.
Nadchodzi lato. – Es wird Sommer.
Nadciąga burza. – Ein Gewitter ist im Anzug. / Das Gewitter zieht auf.
Nadchodzi burza. – Es kommt ein Gewitter.
Nadciągają chmury. – Die Wolken ziehen auf.
Ochłodziło się. – Es hat sich abgekühlt.
Pada deszcz. – Es regnet. / Der Regen fällt.
Pada grad. – Es hagelt.
Pada śnieg. – Es schneit.
Pogoda jest piękna/dobra/zła. – Das Wetter ist schön/gut/schlecht.
Prószy śnieg. – Es rieselt.
Przestaje padać. – Es hört auf zu regnen.
Robi się cieplej. – Es wird wärmer.
Rozjaśnia się. Pogoda się poprawia. – Das Wetter klärt sich.
Słońce praży. Die Sonne brennt.
Szaleje wichura. – Es stürmt.
Ściemnia się. – Es wird dunkel.
Świeci słońce. – Es scheint. / Die Sonne scheint.
Wieje. – Es weht.

Zdania do analizy w wersji niemiecko-polskiej:

Ich wünsche Dir alles Gute!