Dzień dobry! / Guten Tag!
Ten wpis dotyczy odmiany niemieckich przymiotników z rodzajnikiem nieokreślonym.
Przymiotniki z rodzajnikiem nieokreślnym występują w tym samych sytuacjach co rodzajnik nieokreślony, który poprzedza rzeczownik oznaczający osobę lub rzecz bliżej nieznaną, nieokreśloną, albo jedną z większej liczby osób lub rzeczy. Ponadto rodzajnika nieokreślonego wraz z przymiotnikiem używamy przed rzeczownikami pełniącymi w zdaniu funkcję orzecznika oraz po wyrażeniu es gibt (jest, są, znajduje/ą się).
Przymiotniki z rodzajnikiem nieokreślonym odpowiadają na pytania:
was für ein? (jaki?) – rodz. męski i nijaki w liczbie pojedynczej,
was für eine? (jaka?) – rodz. żeński w liczbie pojedynczej,
was für …? (jakie? …) – wszystkie rodzaje w liczbie mnogiej.
Zastosowanie właściwej formy przymiotnika z rodzajnikiem nieokreślonym w wypowiedzi zależy od:
– rodzaju rzeczownika (męski, żeński lub nijaki),
– liczby rzeczownika (pojedyncza lub mnoga),
– przypadku gramatycznego (mianownik, dopełniacz, celownik lub biernik) w zależności od występującego w wypowiedzi czasownika lub przyimka.
Przymiotnik niemiecki z rodzajnikiem nieokreślonym odmienia się według następującego wzoru:
Singular (liczba pojedyncza) | Plural (liczba mnoga) | |||
Przypadek | Maskulinum
(rodzaj męski) |
Femininum (rodzaj żeński) | Neutrum
(rodzaj nijaki) |
Wszystkie rodzaje |
Nominativ (mianownik) | -er | -e | -es | -e |
Genitiv (dopełniacz) | -en | -en | -en | -er |
Dativ (celownik) | -en | -en | -en | -en |
Akkusativ (biernik) | -en | -e | -es | -e |
Jak widzimy, po rodzajniku nieokreślonym przymiotniki w mianowniku otrzymują końcówki wyraźnie wskazujące na rodzaj rzeczownika, na przykład: ein starker Mann, eine hübsche Frau, ein kluges Kind.
W liczbie pojedynczej przymiotnik w bierniku otrzymuje końcówki: -en (rodzaj męski), -e (rodzaj żeński) i -es (rodzaj nijaki). Natomiast we wszystkich pozostałych przypadkach przymiotnik przyjmuje końcówkę -en.
Z kolei w liczbie mnogiej końcówka jest taka sama jak przy odmianie rodzajnika określonego.
Odmiana przymiotnika z rodzajnikiem nieokreślonym na konkretnych przykładach wygląda następująco:
Singular (liczba pojedyncza) | |||
Przypadek | rodzaj męski | rodzaj żeński | rodzaj nijaki |
Nominativ (mianownik) | ein starker Mann | eine hübsche Frau | ein kluges Kind |
Genitiv (dopełniacz) | eines starken Mannes | einer hübschen Frau | eines klugen Kindes |
Dativ (celownik) | einem starken Mann | einer hübschen Frau | einem klugen Kind |
Akkusativ (biernik) | einen starken Mann | eine hübsche Frau | ein kluges Kind |
Plural (liczba mnoga) | |||
rodzaj męski | rodzaj żeński | rodzaj nijaki | |
Nominativ (mianownik) | starke Männer | hübsche Frauen | kluge Kinder |
Genitiv (dopełniacz) | starker Männer | hübscher Frauen | kluger Kinder |
Dativ (celownik) | starken Männern | hübschen Frauen | klugen Kindern |
Akkusativ (biernik) | starke Männer | hübsche Frauen | kluge Kinder |
Uwagi:
a) Według powyższego wzoru odmieniają się również przymiotniki w liczbie pojedynczej występujące po zaimkach dzierżawczych oraz po przeczeniu „kein”, „keine”. Temat ten zostanie omówiony w oddzielnym wpisie.
b) Wybór rodzajnika określonego lub nieokreślonego wraz z przymiotnikiem zależy od kontekstu. Zaimki „jakiś”, „pewien” zazwyczaj można opuścić w tłumaczeniu na język polski. Porównaj następujące zdania:
Ich möchte dieses interessante Buch kaufen. – Chcę kupić tę interesującą książkę.
Ich möchte ein interessantes Buch kaufen. – Chciałbym kupić (jakąś) interesującą książkę.
c) Rodzajnika nieokreślonego wraz z przymiotnikiem używamy przed rzeczownikami pełniącymi w zdaniu funkcję orzecznika, na przykład:
Der Beliner Bezirk Kreuzberg ist ein multikultureller Stadtteil. Berlińska dzielnica Kreuzberg jest wielokulturową częścią miasta.
d) jeżeli rzeczownik w zdaniu poprzedzony jest kilkoma przymiotnikami, to wszystkie z nich otrzymują takie same końcówki, na przykład:
Es ist ein weiterer wichtiger Schritt für die Stadtentwicklung. To jest kolejny ważny krok dla rozwoju miasta.
Przykłady zdań w wersji niemiecko-polskiej do analizy:
Das ist der Roman eines argentinischen Schriftstellers. | To jest powieść jakiegoś argentyńskiego pisarza. |
Das ist ein interessantes Buch über die Geschichte Europas. | To jest interesująca książka na temat historii Europy. |
„Das ist ein kleiner Schritt für einen Menschen, aber ein großer Sprung für die Menschheit!“ – sagte Neil Armstrong nach der Mondlandung. | „To mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości” – powiedział Neil Armstrong po wylądowaniu na Księżycu. |
Das ist ein klares Warnsignal. | To jest jasny sygnał ostrzegawczy. |
Das ist eine sympathische Person. | To jest sympatyczna osoba. |
Das war ein harter Tag heute. | To był dziś ciężki dzień. |
Das wäre eine echte Aufgabe. | To byłoby prawdziwe zadanie. |
Der Umweltschutz spielt eine wichtige Rolle für mich. | Ochrona środowiska odgrywa dla mnie ważną rolę. |
Die New Yorker machen sich auf einen strengen Winter gefasst. | Nowojorczycy nastawiają się na surową zimę. |
Du bist ein nettes Kind. | Jesteś miłym dzieckiem. |
„Ein altes Haus am Hudson River“ (im Original „Hudson River Bracketed“) heißt der Roman Edith Whartons. | „Ein altes Haus am Hudson River“ (tytuł oryginału „Hudson River Bracketed“) to powieść Edith Wharton. |
Ein heftiges Gewitter mit Hagel zog gestern Abend über Rom. | Gwałtowna burza z gradem przeszła wczoraj wieczorem nad Rzymem. |
Es gibt gute und schlechte Nachrichten. | Są dobre i złe wiadomości. |
Er hat einen neuen Job. | On ma nową pracę. |
Gibt es kein deutsches Wort für den englischen Begriff „Lockdown“? Vielleicht „Ausgangssperre” oder „Sperrmodus“? | Czy nie ma żadnego niemieckiego wyrazu na angielski zwrot „Lockdown“? Może „Ausgangssperre” lub „Sperrmodus“? |
Heidelberg ist eine sehr schöne Stadt in Baden-Württemberg. | Heidelberg to bardzo ładne miasto w Badenii-Wirtembergii. |
Ich benötige eine temporäre Wohnung. | Potrzebuję tymczasowego mieszkania. |
Ich bin schon lange auf der Suche nach ehrenamtlichen Aufgaben. | Od dłuższego czasu szukam zadań o charakterze społecznym. |
Ich denke, das ist ein sehr altes menschliches Verlangen. | Sądzę, że to odwieczne ludzkie pragnienie. |
Ich habe keine Lust auf ein neues Projekt. | Nie mam ochoty na nowy projekt. |
Ich helfe gern alten und kranken Menschen. | Chętnie pomagam starszym i chorym ludziom. |
Ich möchten eine große und helle 3-Zimmer-Wohnung mieten. | Chciałbym wynająć duże i jasne 3-pokojowe mieszkanie. |
Ich möchte eine moderne Digitalkamera haben. | Chciałbym mieć nowoczesny cyfrowy aparat fotograficzny. |
Ich möchte einen aktuellen deutschsprachigen Reiseführer für Indien, Thailand und Myanmar kaufen. | Chciałbym kupić aktualny przewodnik w języku niemieckim po Indiach, Tajlandii i Myanmarze. |
Ich plane eine zweiwöchige Reise nach Südamerika. | Planuję dwutygodniową podróż do Ameryki Południowej. |
Möchtest du ein neues Auto kaufen? | Chciałbyś kupić nowy samochód? |
Nach Angaben des Statistischen Bundesamtes für das Jahr 2015 hatten 2,016 Millionen Zugezogene einen ausländischen Pass, knapp die Hälfte davon waren Bürger eines Mitgliedsstaates der Europäischen Union. | Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego za 2015 r. paszport zagraniczny miało 2,016 mln nowoprzybyłych osób, w tym niemal połowa z nich była obywatelami któregoś z krajów członkowskich Unii Europejskiej. |
Nach 137 Jahren gibt es für die weltberühmte Basilika Sagrada Família in Barcelona endlich eine offizielle Baugenehmigung. | Po 137 latach jest wreszcie oficjalne pozwolenie na budowę dla słynnej na całym świecie bazyliki Świętej Rodziny (Sagrada Família) w Barcelonie. |
Sie möchten eine mehrtägige Reise mit dem Campervan durch Frankreich unternehmen. | Oni chcieliby odbyć wielodniową podróż kamperem po Francji. |
Uns steht ein glühend heißer Sommer bevor. | Przed nami upalne lato. |
Wegen eines qualmenden DVD-Players ist am Sonntag ein Passagierflugzeug in Belgrad notgelandet. | Z powodu dymiącego odtwarzacza filmów DVD w niedzielę wylądował awaryjnie w Belgradzie samolot pasażerski. |
Wenn man eine giftige Schlange sieht, soll man ihr ausweichen. | Kiedy widzi się jadowitego węża, należy go ominąć. |
Wir erwarten einen heftigen Regenschauer in der Nacht. | W nocy spodziewamy się ulewy. |
Wir wohnen in einer ruhigen Gegend Berlins. | Mieszkamy w spokojnej dzielnicy Berlina. |
Zwei verletzte Personen und ein kaputtes Auto sind das Resultat eines Unfalls. | Dwie osoby ranne i rozbity samochód są rezultatem wypadku. |
Ich wünsche Dir alles Gute!