Odmiana przymiotników niemieckich bez rodzajnika (Adjektivdeklination ohne Artikel)

Dzień dobry! / Guten Tag!

Ten wpis dotyczy odmiany niemieckich przymiotników bez rodzajnika, nazywanej niekiedy odmianą mocną.

Przymiotniki odmieniające się bez rodzajnika (niem. Nullartikel) otrzymują we wszystkich przypadkach końcówki rodzajnika określonego, z wyjątkiem dopełniacza liczby pojedynczej rodzaju męskiego i nijakiego, gdzie zamiast końcówki -es, charakterystycznej dla rodzajnika określonego, występuje końcówka -en.

Schemat końcówek:

Singular (liczba pojedyncza) Plural (liczba mnoga)
Przypadek Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki Wszystkie rodzaje
Nominativ (mianownik) -er -e -es -e
Genitiv (dopełniacz) -en -er -en -er
Dativ (celownik) -em -er -em -en
Akkusativ (biernik) -en -e -es -e

Odmiana przymiotnika bez rodzajnika na konkretnych przykładach wygląda następująco:

Singular (liczba pojedyncza)
Przypadek rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki
Nominativ (mianownik) wertvoller Stoff heiße Suppe köstliches Essen
Genitiv (dopełniacz) wertvollen Stoff(e)s heißer Suppe köstlichen Essens
Dativ (celownik) wertvollem Stoff heißer Suppe köstlichem Essen
Akkusativ (biernik) wertvollen Stoff heiße Suppe köstliches Essen

Plural (liczba mnoga)
rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki
Nominativ (mianownik) wertvolle Stoffe heiße Suppen köstliche Essen
Genitiv (dopełniacz) wertvoller Stoffe heißer Suppen köstlicher Essen
Dativ (celownik) wertvollen Stoffen heißen Suppen köstlichen Essen
Akkusativ (biernik) wertvolle Stoffe heiße Suppen köstliche Essen

Zastosowanie odmiany:

a) w korespondencji, na przykład:
Herzliche Grüße – Serdeczne pozdrowienia
Liebe Bürgerinnen und Bürger – Drodzy obywatele
Liebe Genossinnen und Genossen – Drogie towarzyszki i towarzysze
Liebe Freunde – Drodzy przyjaciele
Liebe Klaudia – Droga (kochana) Klaudio
Lieber Herr Müller – Drogi panie Müller
Mit freundlichen Grüßen – Pozdrawiam
Mit sportlichem Gruß – Ze sportowym pozdrowieniem
Sehr geehrte Damen und Herren – Szanowni Państwo
Sehr geehrte Frau Ardern – Szanowna pani Ardern
Sehr geehrter Herr Waldheim – Szanowny panie Waldheim

b) przed rzeczownikami „materiałowymi”, które są bliżej nieokreślone, na przykład:
Deutsche trinken immer mehr alkoholfreies Bier. – Niemcy piją coraz więcej piwa bezalkoholowego.
Die Cheops-Pyramide aus weißem Tura-Kalkstein. – Piramida Cheopsa z białego kamienia wapiennego z Tury.
Die Siegessäule in Berlin aus rotem Granit. – Kolumna Zwycięstwa w Berlinie z czerwonego granitu.
Die Winterschwimmer baden in kaltem Wasser. – Morsy kąpią się w zimnej wodzie.
Ein Amulett aus grüner Jade. – Amulet z zielonego jadeitu.
Ein Armband aus gelbem Bernstein. – Bransoletka z żółtego bursztynu.
Eine Halskette aus reinem Gold. – Łańcuszek z czystego złota.
Frisches Wasser für die Wüstenstadt Timbuktu. – Świeża woda dla Timbuktu –miasta na pustyni.
Grüner Tee stärkt dein Immunsystem. – Zielona herbata wzmacnia twój system odpornościowy.
Ich muss frische Brötchen kaufen. – Muszę kupić świeże bułeczki.
Ich trinke gerne kaltes Bier. – Chętnie piję zimne piwo.
Ist der Geschmack französischen Weins wirklich besser? – Czy smak francuskiego wina jest rzeczywiście lepszy?
Ist dunkles Brot wirklich gesünder als helles? – Czy ciemny chleb jest rzeczywiście zdrowszy niż biały?
Mexikanischer Kaffee aus ökologischem (biologischem) Anbau. – Meksykańska kawa z upraw ekologicznych.
Polyphenole sind sekundäre Pflanzenstoffe, die sich in grünem Tee (und in vielen anderen Pflanzen) befinden und vor chronischen Krankheiten schützen. – Polifenole są wtórnymi substancjami roślinnymi, które znajdują się w zielonej herbacie (i w wielu innych roślinach) i chronią przed chorobami przewlekłymi.
Wir trinken roten argentinischen Wein. – Pijemy czerwone argentyńskie wino.
Zwei Kreuze aus weißem Marmor auf Postament aus norwegischem Granit. – Dwa krzyże z białego marmuru na fundamencie z norweskiego granitu.

c) przed rzeczownikami abstrakcyjnymi, na przykład:
An heißen Tagen gehe ich oft ins Schwimmbad. – W upalne dni chodzę często na basen.
Besondere Zeiten erfordern besondere Maßnahmen. – Szczególne czasy wymagają szczególnych działań.
Der Boxer kämpft mit großem Mut. – Bokser walczy z dużą odwagą.
Die Arbeit macht mir großen Spaß. – Praca daje (sprawia) mi dużą satysfakcję.
Fast überall sind Menschen lautem Schall ausgesetzt. – Prawie wszędzie ludzie są narażeni na głośne dźwięki.
Guter Wochenstart mit neuer Hoffnung. – Dobry początek tygodnia z nową nadzieją.
Ich habe den Artikel mit großem Interesse gelesen. – Przeczytałem ten artykuł z dużym zainteresowaniem.
Ich habe volles Vertrauen in dir. – Mam do ciebie pełne zaufanie.
Ich lerne mit großem Spaß. – Uczę się z wielką przyjemnością.
Neues Spiel, neues Glück. – Nowa gra, nowa wygrana.
Trotz schlechten Wetters bin ich in die Schule gegangen. – Mimo złej pogody poszedłem do szkoły.
Wegen starker Luftverschmutzung und dauerhaften Lärm leiden viele Menschen. – Z powodu dużego zanieczyszczenia powietrza i trwałego hałasu cierpi wielu ludzi.

d) po liczebnikach głównych:
22.461 neue Corona-Infektionen in Deutschland und 25.571 neue Infektionen binnen 24 Stunden in Polen am 13.11.2020.
– 22.461 nowych zakażeń koronawirusem w Niemczech i 25.571 nowych zakażeń w ciągu 24 godzin w Polsce w dniu 13.11.2020.
Die Polizei bittet um Mithilfe bei der Suche nach zwei mutmaßlichen Dieben. – Policja prosi o pomoc w poszukiwaniu dwóch domniemanych złodziei.
Drei junge Männer beraubten einen 18-Jährigen. – Trzech młodych mężczyzn obrabowało 18-latka.
Hunderte neue Jobs für Ärzte in Wien ausgeschrieben. – Ogłoszono [konkursy] na setki nowych miejsc pracy dla lekarzy w Wiedniu.
Zehn geniale Gründe, um täglich grünen Tee zu trinken. – Dziesięć genialnych powodów, aby codziennie pić zieloną herbatę.
Zwei neue Krankenhäuser sollen in wenigen Tagen entstehen. – Za kilka dni mają powstać dwa nowe szpitale.

e) po zaimku pytającym wessen (czyj/czyja/czyje) oraz po zaimkach względnych w dopełniaczu dessen (którego), deren (której/których), na przykład:
Das ist der Mann, dessen Frau, eine geschickte Verhandlungsführerin ist. – To jest ten mężczyzna, którego żona jest zręczną negocjatorką.
Es geht une eine gemeinsame europäische Politik, deren vorrangiges Ziel es ist, die am wenigsten entwickelten Regionen in Europa zu stärken. – Chodzi o wspólną europejską politykę, której nadrzędnym celem jest wsparcie najsłabiej rozwiniętych regionów Europy.
Es ist relevant, in wessen rechtlichem Besitz sich das Leasingobjekt befindet. – Istotne jest to, w czyim prawnym posiadaniu znajduje się przedmiot leasingu.
In Deutschland leben viele Menschen, deren Familien aus anderen Ländern kommen. – W Niemczech żyje wiele ludzi, których rodziny pochodzą z innych krajów.
Wessen silbernes Auto steht dort? – Czyj srebrny samochód tam stoi?
Wessen spanisch-polnisches Wörterbuch liegt auf dem Tisch? – Czyj hiszpańsko-polski słownik leży na stole?

f) po imionach, nazwiskach, nazwach własnych, na przykład:
Burj Khalifa ist Abu Dhabis höchstes Bauwerk. – Burj Khalifa jest najwyższą budowlą w Abu Dhabi.
Chopins Vater war Franzose, seine Mutter Polin. – Ojciec Chopina był Francuzem, a jego matka Polką.
Ich bewunderte Manfreds neue Wohnung. – Podziwiam nowe mieszkanie Manfreda.
Ich habe mir Jans alte Fotos angesehen. – Oglądnąłem sobie stare zdjęcia Jana.
Karolina ist Annas beste Freundin. – Karolina jest najlepszą koleżanką Anny.
Marias letzte Reise durch Brasilien wird unvergesslich bleiben. – Ostatnia podróż Marii po Brazylii pozostanie niezapomniana.

g) w tytułach książek, artykułów prasowych i ogłoszeniach, na przykład:
Gambia. Kleines Urlaubsparadies in Westafrika. – Gambia. Mały wakacyjny raj w Zachodniej Afryce.
Marokko – Internationales Filmfestival Marrakech abgesagt. – Maroko – Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Marrakeszu odwołany.
Neue Hoffnung auf Nahost-Frieden. – Nowa nadzieja na bliskowschodni pokój.
Patagonien. Naturerlebnisse in Chiles Süden. – Patagonia. Przeżycia związane z przyrodą na południu Chile.

h) po liczebnikach i zaimkach nieokreślonych:
– w liczbie pojedynczej: etwas (trochę), manch (niejeden), mehr (więcej), nichts (nic), solch (taki), viel (dużo), welch (jaki), wenig (mało),
– w liczbie mnogiej: andere (inni), einige (niektórzy), einzelne (pojedyncze), etliche (kilka, niektórzy, niektóre), folgende (następujące), mehrere (wiele), wenige (mało), viele (wiele), zahlreiche (liczne).

Uwagi:
– w zależności od państwa i danego regionu po niektórych liczebnikach i zaimkach nieokreślonych można spotkać się z słabą lub mocną odmianą przymiotnika. Zróżnicowanie występuje również na poziomie liczby rzeczownika.

Na przykład po zaimku nieokreślonym „solche” w mianowniku i bierniku liczby mnogiej najczęściej stosowana jest słaba odmiana przymiotnika (końcówka -en), ale w Szwajcarii, zachodniej Austrii i Luksemburgu stosowana jest mocna odmiana przymiotnika (końcówka -e).

Z kolei po zaimku „manch(e)” w liczbie pojedynczej stosujemy słabą odmianę przymiotnika, na przykład:
– „manch böses Wort” (niejedno złe słowo),
– „in manchem schwierigen Fall” (w niejednym trudnym przypadku).
Natomiast w liczbie mnogiej można spotkać się zarówno ze słabą, jak i mocną odmianą przymiotnika, na przykład:
– „manche schöne Aussichten“ / „manche schönen Aussichten“ (niektóre piękne widoki),
– „die Geheimnisse mancher schöner Frauen“ / „die Geheimnisse mancher schönen Frauen“ (tajemnice pięknych kobiet),
– „für manche ältere Leute“ / „für manche älteren Leute“ (dla niektórych starszych ludzi).

Przykłady:
Dank einiger guter Erfolge wurde ich zum Abteilungsleiter berufen. – Dzięki niektórym dobrym rezultatom zostałem mianowany na kierownika wydziału.
Er hat solch gute Arbeit geleistet.
– Zrobił tak dobrą pracę.
Es gibt zahlreiche gute Beispiele für eine gelungene Zusammenarbeit zwischen beiden Staaten. – Jest wiele dobrych przykładów udanej współpracy między oboma państwami.
Folgende wesentliche Änderungen sind im Arbeitsvertrag notwendig. – Następujące istotne zmiany są niezbędne w umowie o pracę.
Gib mir bitte etwas warmes Wasser. – Daj mi, proszę, trochę ciepłej wody.
Ich habe nichts Gutes von ihm gehört. – Nie słyszałem o nim nic dobrego.
Ich habe viele gute Ideen. – Mam wiele dobrych pomysłów.
Ich sehe wenig Gutes, aber viel Schlechtes. – Widzę mało dobrego, ale za to dużo złego.
Ich werde manche interessante Bücher vermutlich nie lesen. – Niektórych interesujących książek zapewne nigdy nie przeczytam.
Im Winter gibt es nur sehr wenig frisches Obst und Gemüse. – W zimie jest bardzo niewiele świeżych owoców i warzyw.
In der Präsentation werden etliche gute und schlechte Beispiele gezeigt, wie Publisher versuchen, die Lust am Lesen zu wecken. – W prezentacji zostanie pokazanych kilka dobrych i złych przykładów, w jaki sposób wydawcy próbują wywołać chęć do czytania.
Manch(e) gute Schüler lösen diese Aufgabe nicht. – Niejedni dobrzy uczniowie nie rozwiążą tego zadania.
Nach mehreren erfolgslosen Versuchen hat er sein Geschäft geschlossen. – Po wielu nieudanych próbach zamknął swój interes.
Nur mit Hilfe einiger guter Freunde schafft sie es, ein Komplott aufzudecken, das aus Habgier, Eifersucht und Liebe geschmiedet wurde. – Tylko z pomocą niektórych dobrych przyjaciół udaje się jej ujawnić spisek, który został uknuty z chciwości, zazdrości i miłości.
Solch dummes Zeug habe ich schon lange nicht gehört. – Takich bzdur [farmazonów] już dawno nie słyszałem.
Solch einen großen Bauch hat er. – Taki ma on duży brzuch.
Wir führen Gespräche mit anderen internationalen Herstellern von Elektroautos. – Prowadzimy rozmowy z innymi międzynarodowymi producentami samochodów elektrycznych.
Wir haben folgende gute Nachricht für euch: wir sind Olympiasieger. – Mamy dla was następującą dobrą wiadomość: jesteśmy mistrzami olimpijskimi.

Ich wünsche Dir alles Gute!