Niemieckie przysłówki miejsca odpowiadające na pytania „dokąd? lub „skąd?” (Lokaladverbien mit Fragen „wohin?” oder „woher?”)

Dzień dobry! / Guten Tag!

Przysłówek (niem. das Adverb, das Umstandswort) jest nieodmienną częścią mowy, która określa w zdaniu czasownik, przymiotnik lub inny przysłówek.

Ze względu na znaczenie wyróżnia się przysłówki miejsca, czasu, sposobu i przyczyny.

W języku niemieckim przysłówki miejsca (niem. Lokaladverbien) dzielą się na dwie grupy:
a) statyczne (niem. statische Ortsadverbien), odpowiadające na pytanie „gdzie?” (wo?),
b) kierunkowe (niem. direktionale Richtungsadverbien), odpowiadające na pytania „dokąd?” (wohin?) lub „skąd?” (woher?).

Statyczne przysłówki miejsca zostały omówione w poprzednim wpisie, natomiast w tym wpisu skoncentrujemy się na kierunkowych przysłówkach miejsca.

Kierunkowe przysłówki miejsca wskazują na kierunek od strony mówiącego (niem. Richtung vom Sprecher weg) lub w stronę mówiącego (Richtung auf den Sprecher zu/hin). Prawidłowe użycie przysłówków pozwala dokładniej i pełniej opisywać rzeczywistość w języku niemieckim. Dzięki nim bez trudu zapytasz o drogę, kierunek przemieszczania się lub przyjazdu.

Oto najważniejsze kierunkowe przysłówki miejsca w języku niemieckim, które odpowiadają na pytanie „dokąd?” i „skąd”:

abwärts (na/w dół) [zjeżdżać, jechać]
anderswoher (skądinąd, z innego źródła) [np. pochodzić]
anderswohin (gdzie indziej) [np. iść, jechać]
aufwärts (w górę, wzwyż) [np. prowadzić, płynąć]
bergab (w dół, z góry) [np. schodzić]
bergauf (pod górę, do góry) [np. jechać]
daher (stamtąd, stąd) [np. pochodzić]
dahin (tam, w tamto miejsce) [np. iść, jechać]
dorther (stamtąd) [np. wracać]
dorthin (tam) [np. iść, jechać]
flussabwärts (w dół rzeki) [np. płynąć]
fort (w połączeniu z „sein” – być nieobecnym; wynosić się)
heim (do domu) [np. iść]
heimwärts (do domu, w kierunku domu, ku domowi) [np. płynąć, jechać]
herauf/hoch (w górę, do góry) [np. iść]
heraus (na zewnątrz) [Bewegung hin zum Sprecher, verlassen]
herein (do środka) [Bewegung hin zum Sprecher, betreten]
herüber (w/na tę stronę) [np. przypłynąć, podejść]
herunter (w dół, na dół) [np. schodzić]
hierher (tu, tutaj) [ruch w kierunku mówiącego]
hierhin (tu, tutaj) [na miejsce wskazane przez mówiącego]
hinauf (w górę, do góry, na północ)
hinaus (na zewnątrz) [Bewegung weg vom Sprecher, verlassen]
hinein (do środka) [Bewegung weg vom Sprecher, betreten]
hinüber (na tamtą/drugą/stronę) [np. pojechać, wędrować]
irgendwoher (skądś, skądkolwiek) [np. pochodzić]
irgendwohin (dokądś, dokądkolwiek, gdzieś) [np. pójść, pojechać, zaprosić]
nirgendwoher (w połączeniu z „von”/„aus”: znikąd)
nirgendwohin (donikąd, nigdzie) [np. jechać]
rüber (potocznie w tę/tamtą stronę) [np. popłynąć]
rückwärts (wstecz, do tyłu) [np. iść, jechać]
seitwärts (z boku, w bok) [np. spojrzeć]
überallher (w połączeniu z „von”: ze wszystkich stron, zewsząd)
überallhin (wszędzie, na wszystkie strony) [np. rozprzestrzeniać się]
vorwärts (naprzód, do przodu, przodem) [np. iść, zaparkować]
weg (w połączeniu z „sein” – być nieobecnym, odejść, zniknąć)

Zauważmy, że użycie form „hinaus”, „heraus”, „hinein” lub „herein“ zależy od tego, gdzie w danej chwili znajduje się osoba mówiąca. Przeanalizujmy następujące sytuacje:

hinaus:
Alexander sagt „Geh hinaus!“, wenn sich beide, Alexander und Laura, im Haus befinden und Laura das Haus verlässt.
Bewegung weg vom Sprecher, verlassen.

heraus:
Laura sagt „Komm heraus!“, wenn Laura nicht im Haus ist, Alexander aber im Haus ist und das Haus verlässt.
Bewegung hin zum Sprecher, verlassen.

hinein:
Laura sagt Geh hinein!“, wenn Laura nicht im Haus ist und Alexander das Haus betritt (also hinein geht).
Bewegung weg vom Sprecher, betreten.

herein:
Alexander sagt „Komm herein!“, wenn Alexander im Haus ist und Laura von außen das Haus betritt, also herein kommt.
Bewegung hin zum Sprecher, betreten.

W języku potocznym używa się przeważnie form skróconych przysłówków, takich jak m.in. „rein”, „raus”, „runter”, „rüber”:
herein, hinein = rein
heraus, hinaus = raus
herunter, hinunter = runter
herüber, hinüber = rüber

W niektórych sytuacjach przysłówki miejsca mogą również występować samodzielnie, na przykład:

Herein! – Proszę wejść!
Rückwärts! – Do tyłu!
Vorwärts! – Naprzód!

Przykłady zdań do analizy z użyciem przysłówków miejsca:

Berlin jest światową metropolią, w której mieszkają i pracują ludzie pochodzący ze wszystkich stron. Berlin ist eine Weltstadt, in der Menschen von überallher wohnen und arbeiten.
Było już ciemno, kiedy wracałem do domu ulicami przedmieścia. Es war schon dunkel, als ich durch Vorstadtstraßen heimwärts ging.
Chodź (no) tu!Komm (mal) rüber! [ugs.]
Chodź tutaj!Komm hierher!
Chodźcie do nas!Kommt zu uns rüber! [ugs.]
Ciągle do góry.Immer weiter hinauf.
Czy mogę się do państwa przysiąść? Darf ich zu Ihnen herüber?
Czy możemy wszędzie latać bez ograniczeń (bez kwarantanny, bez testu PCR) jak dotychczas?Können wir überallhin ohne Einschränkung (keine Quarantäne, kein PCR-Test) fliegen wie bisher?
Czy ryby potrafią pływać do tyłu?Können Fische rückwärts schwimmen?
Dlaczego mieszkańcy mieliby jechać gdzie indziej, skoro również tutaj mają możliwość robienia zakupów?Warum sollten die Bürger anderswohin fahren, wenn sie auch hier Möglichkeiten zum Einkaufen haben?
Dokąd idziesz? – Donikąd. Wohin gehst du? – Nirgendwohin.
Dokąd jedziesz na wakacje?Wohin gehst du in Urlaub?
Dopłynąłem aż dotąd.Ich bin bis hierhin geschwommen.
Drużyna piłkarska wraca do domu.Die Fußballmannschaft fährt heimwärts.
Głaska psa, który jej wszędzie towarzyszy.Sie streichelt ihren Hund, der sie überallhin begleitet.
Idź na górę i zanieś mu prezent!Geh herauf und bring ihm das Geschenk!
Idź tam!Geh dorthin!
Interes idzie coraz gorzej. Das Geschäft geht bergab.
Jak tam dojść?Wie komme ich dorthin?
Już jej nie ma.Sie ist schon fort.
Kiedy łososie są większe, płyną w dół rzeki aż do morza. Wenn die Lachse größer werden, schwimmen sie flussabwärts bis ins Meer.
Kiedy rano jadę pociągiem do pracy lub gdy muszę gdzieś pojechać samochodem, stoję w korkach.Wenn ich morgens mit dem Zug zur Arbeit fahre oder wenn ich mit dem Auto mal irgendwohin muss, stehe ich im Stau.
Laura, zejdź na dół! Czekam na ciebie.Laura, komm herunter! Ich warte auf dich.
Ludzie mogą teraz bez problemu wszędzie pojechać. Die Leute können jetzt problemlos überallhin fahren.
Ludzie zjadą się ze wszystkich stron na festiwal bluesowy. Die Menschen werden von überallher zum Blues Festival kommen.
Mężczyźni przechodzą na drugą stronę do świetlicy.Die Männer gehen hinüber zum Aufenthaltsraum.
Młodzi ludzie ściągają tutaj, ponieważ zdecydowali się na określone studia. Junge Menschen ziehen hierhin, weil sie sich für ein bestimmtes Studium entschieden haben.
Moja żona również stamtąd pochodzi.Meine Frau kommt auch dorther.
Możesz tutaj usiąść. Du kannst dich hierhin setzen.
Na wózku inwalidzkim bynajmniej wszędzie nie pojedziesz. Mit einem Rollstuhl kommst du keineswegs überallhin.
Następnie szlak turystyczny prowadzi w dół w lasy sauerlandzkie.Dann führt der Wanderweg bergab in die Wälder des Sauerlandes.
Od tego czasu nigdzie więcej nie jest zapraszana i żyje ze swoich oszczędności. Seitdem wird sie nirgendwohin mehr eingeladen und lebt von ihren Ersparnissen.
Odejdź!Geh weg!
Odłóż to tam, skąd wziąłeś. Leg es dahin zurück, wo du es gefunden hast.
Opuszczę rodzinne strony.Ich werde von daheim fortgehen.
Pada śnieg. I tak się teraz nigdzie nie pójdzie.Es schneit. Man kommt zurzeit ja sowieso nirgendwohin.
Pieniądz stamtąd pochodzi i niestety ponownie tam trafia.Geld kommt daher und geht auch leider wieder dahin.
Planujesz, gdzieś pojechać? Hast du vor, irgendwohin zu fahren?
Podoba mi się miasto Lüneburg w Dolnej Saksonii. To miasto oczarowuje zwiedzających wspaniałą starówką, klasztorem Lüne i wieloma okazałymi kościołami. – Jedź tam!Ich mag die Stadt Lüneburg in Niedersachsen. Die Stadt verzaubert ihre Besucher mit einer tollen Altstadt, dem Kloster Lüne und vielen imposanten Kirchen. – Geh mal dahin!
Podwieźć cię gdzieś?Soll ich dich irgendwohin fahren?
Pojadę na zachodni brzeg Jordanu.Ich fahre hinüber ans westliche Ufer des Jordans.
Poleciał gdzieś do Afryki. Er ist irgendwohin nach Afrika geflogen.
Połóż do gdzieś indziej!Leg das anderswohin!
Popłyną państwo w dół Dunajem z Passau aż do Budapesztu. Sie fahren die Donau abwärts von Passau nach Budapest.
Posuwamy się naprzód zbyt wolno.Wir kommen zu langsam vorwärts.
Proszę cofnąć.Fahren Sie rückwärts.
Proszę do środka!Nur hinein! [ugs.]
Proszę go wpuścić!Lassen Sie ihn bitte herein!
Proszę wejść! Kommen Sie herein!
Proszę wyjść z mojego pokoju.Gehen Sie aus meinem Zimmer hinaus.
Proszę zrobić krok w bok.Machen Sie einen Schritt seitwärts.
Przebijamy się z boku w zarośla. Wir schlagen uns seitwärts ins Gebüsch.
Przecież właśnie stamtąd wracam.Ich komme doch gerade (von) dorther.
Przejdziesz na tę stronę?Kommst du herüber?
Przeszedłem na drugą stronę do żołnierzy.Ich ging hinüber zu den Soldaten.
Przypłyń tu do nas!Schwimm doch zu uns herüber!
Rano chcemy jechać na północ do Hamburga.Morgen wollen wir hinauf nach Hamburg fahren.
Samochód zniknął.Das Auto ist weg.
Skąd pochodzisz?Woher kommst du?
Spojrzała przez okno. Sie schaute aus dem Fenster heraus.
Stamtąd pochodzi moja rodzina.Daher stammt meine Familie.
Świadek czuje się tak bardzo zagrożony, że teraz towarzyszy mu wszędzie policja. Der Zeuge füllt sich so sehr bedroht, dass nun Polizisten ihn überallhin begleiten.
Tam na drugą stronę!Da hinüber!
To oznacza duży krok naprzód dla tego kraju.Das bedeutet einen großen Schritt vorwärts für das Land.
W USA pracuję z ludźmi, którzy pochodzą ze wszystkich stron. In den USA arbeite ich mit Menschen, die von überallher kommen.
Wchodzę. Ich komme herein. / Ich komme rein. [ugs.]
Wchodź do środka!Hinein mit dir!
Wiatr skądś wieje.Der Wind weht irgendwoher.
Właśnie stamtąd pochodzę.Ich komme gerade daher.
Właśnie tam pobiegł.Er ist eben dahin gelaufen.
Wraz z końcem ograniczeń związanych z koronawirusem poprawi się sytuacja gospodarcza w wielu miejscach.Mit dem Ende der Corona-Beschränkungen wird es wirtschaftlich vielerorts wieder bergauf gehen.
Wspinam się na to drzewo. Wspinam się szybko do góry. Ich klettere auf den Baum. Ich klettere schnell hinauf.
Wszystko opłacamy z własnej kieszeni i znikąd nie otrzymujemy pomocy finansowej.Wir bezahlen alles aus eigener Tasche und bekommen nirgendwoher eine finanzielle Unterstützung.
Wychodzę.Ich gehe heraus. / Ich gehe raus. [ugs.]
Wynoś się! [pot.]Fort mit dir! [ugs.]
Z góry idzie się szybciej.Bergab geht man schneller.
Z pewnością nie otrzymam znikąd pomocy. Ich werde sicher von nirgendwoher Hilfe bekommen.
Z tego i innych powodów radzimy państwu nie udawać się do waszego kraju ojczystego lub wyjeżdżać dokądkolwiek.Aus diesem und anderen Gründen raten wir Ihnen, nicht in Ihr Heimatland oder anderswohin zu fahren!
Zabieraj to!Weg damit! [ugs.]
Zanieś tam stół.Bring den Tisch dorthin.
Zaproś ją gdzieś.Lade sie irgendwohin ein.
Zdenerwowany biegał tam i z powrotem.In seiner Aufregung lief er hierhin und dorthin.
Znałem ludzi, którzy wszędzie podróżowali, np. do Brazylii, Indii, na Filipiny i Karaiby.Ich kannte Leute, die überallhin gereist sind, z.B. nach Brasilien, Indien, Philippinen und in die Karibik.
Znikąd nie otrzymaliśmy pomocy. Wir haben von nirgendwoher Hilfe bekommen.
Zostaniesz w domu i nigdzie nie pójdziesz!Du bleibst zu Hause und gehst nirgendwohin!

Ich wünsche Dir alles Gute!