Dzień dobry! / Guten Tag!
Kolejnym tematem z kategorii „gramatyka”, któremu chciałbym poświęcić dzisiejszy wpis, są niemieckie przysłówki miejsca odpowiadające na pytanie „gdzie”. Ich prawidłowe użycie pozwala dokładniej i pełniej opisywać rzeczywistość w języku niemieckim.
Przysłówek (niem. das Adverb, das Umstandswort) jest nieodmienną częścią mowy, która określa w zdaniu czasownik, przymiotnik lub inny przysłówek. Ze względu na znaczenie wyróżnia się przysłówki miejsca, czasu, sposobu i przyczyny.
W języku niemieckim przysłówki miejsca (niem. Lokaladverbien) dzielą się na dwie grupy:
a) statyczne (statische Ortsadverbien), odpowiadające na pytanie „gdzie?” (wo?),
b) kierunkowe (direktionale Richtungsadverbien), odpowiadające na pytania „dokąd?” (wohin)? lub „skąd?” (woher?).
W tym wpisie skupimy się na statycznych przysłówkach miejsca, które stosujemy, gdy dana osoba lub rzecz znajduje się w pewnym określonym miejscu. Przysłówki miejsca podają informację o miejscu wykonywania czynności lub lokalizacji danej osoby, rzeczy lub zdarzenia.
Oto najważniejsze statyczne przysłówki miejsca:
anderswo (gdzie indziej)
außen (na zewnątrz)
auswärts (na zewnątrz, poza)
da (tam, tu)
dort (tam)
draußen (na zewnątrz, na dworze)
drinnen (wewnątrz, w środku)
drüben (z tamtej strony, po tamtej stronie)
um … herum (wokół, dookoła czegoś)
hier (tutaj)
hinten (z tyłu, w tyle)
innen (wewnątrz)
irgendwo (gdzieś, gdziekolwiek)
links (na lewo, po lewej stronie)
nebenan (obok)
nirgendwo, nirgends [synonim] (nigdzie)
oben (na górze)
obenan (u góry, na górze)
obenauf (na samym wierzchu)
rechts (na prawo, po prawej stronie)
überall (wszędzie)
unten (na dole)
vorn(e) (z przodu, na przodzie)
Przykłady zdań do analizy z użyciem statycznych przysłówków miejsca:
| 15 sierpnia nie wszędzie jest świętem. | Der 15. August ist nicht überall ein Feiertag. |
| Coś tu nie gra. | Hier stimmt etwas nicht. |
| Czasami siedzę z tyłu w autobusie. | Manchmal sitze ich hinten im Bus. |
| Czekam tutaj na ciebie. | Ich warte hier auf dich. |
| Czy jest tu jakaś kafejka internetowa? | Gibt es hier ein Internet-Café? |
| Czy psa trzymać na zewnątrz, czy lepiej w domu? | Hund draußen halten – oder doch lieber im Haus? |
| Czy są tam gdzieś samochody do wypożyczenia? | Gibt es dort irgendwo Leihwagen zu mieten? |
| Czy tu w pobliżu jest bankomat lub bank? | Gibt es hier in der Nähe einen Geldautomaten oder eine Bank? |
| Czy tu w pobliżu jest jakiś parking? | Gibt es hier in der Nähe einen Parkplatz? |
| Dookoła domu jest duży ogród. | Es gibt einen großen Garten um das Haus herum. |
| Dzisiaj jemy na mieście. | Heute essen wir auswärts. |
| Gdy na zewnątrz będzie zimno i wietrznie, wewnątrz nie może zabraknąć gorącego kakao i miękkiej kołderki. | Wenn es draußen kalt und stürmisch wird, dürfen drinnen der warme Kakao und die kuschelige Decke nicht fehlen. |
| Gdzie leżą moje okulary? – Tam. | Wo liegt meine Brille? – Da. |
| Informacje, których nigdzie nie można znaleźć w internecie. | Informationen, die man nirgendwo im Internet finden kann. |
| Jak ten dom wygląda wewnątrz? | Wie sieht das Haus von innen aus? |
| Jego nazwisko jest na samej górze listy. | Sein Name steht obenan auf der Liste. |
| Jest tu ktoś? – Tak, ja jestem tutaj. | Ist da jemand? – Ja, ich bin hier. |
| Jest tutaj zimno. | Es ist kalt hier. |
| Już jej się wszystko pokręciło. | Sie weiß nicht mehr, wo hinten und vorn(e) ist. |
| Kto tam jest? | Wer ist da? |
| Matematyka jest wszędzie na świecie taka sama. | Mathematik funktioniert überall auf der Welt gleich. |
| Mieszkam już tutaj od pięciu lat. | Ich wohne hier schon seit fünf Jahren. |
| Mieszkam na dole. | Ich wohne unten. |
| Mogę siedzieć z przodu? | Darf ich vorne sitzen? |
| Można tam spędzić cały dzień. | Dort kann man den ganzen Tag verbringen. |
| Na dole nikogo nie ma, tylko na górze siedzą widzowie. | Unten befindet sich niemand, nur oben sitzen die Zuschauer. |
| Na dworze pada deszcz, a ja cieszę się dniem w moim własnym domu. | Draußen regnet es und ich genieße den Tag in meinem eigenen Haus. |
| Nadmuchiwany materac leży na samym wierzchu. | Die aufblasbare Matratze liegt obenauf. |
| Nie da się otworzyć tych drzwi od zewnątrz bez klucza. | Diese Tür lässt sich nicht von außen ohne Schlüssel öffnen. |
| Nie mogę nigdzie znaleźć mojego pluszowego misia. | Ich kann nirgends/nirgendwo meinen Plüschbär finden. |
| Nie mogę nigdzie znaleźć moich okularów. | Ich kann nirgends/nirgendwo meine Brille finden. |
| Nie mogę nigdzie znaleźć mojego smartfona. | Ich kann nirgendwo mein Smartphone finden. |
| Nie można się z nim skontaktować. | Er ist nirgendwo zu erreichen. |
| Nie zawsze możemy być wszędzie obecni. | Wir können nicht immer überall präsent sein. |
| Niektórzy biegacze są daleko w tyle. | Einige Läufer sind weit hinten. |
| Nigdzie nie będziesz bezpieczny. | Nirgends wirst du sicher sein. |
| Nigdzie nie jest zapisane, że to jest zabronione. | Es steht nirgendwo geschrieben, dass es verboten ist. |
| Ona cały dzień przebywa poza domem. | Sie bleibt den ganzen Tag auswärts. |
| Ona jest w środku. | Sie ist drinnen. |
| Owczarek musi pozostać na zewnątrz. | Der Schäferhund muss draußen bleiben. |
| Pismo przewodnie leży na samym wierzchu. | Das Anschreiben liegt obenauf. |
| Po lewej stronie można zobaczyć port w Hamburgu. | Links kann man den Hamburger-Hafen sehen. |
| Po prawej stronie znajduje się Bazylika św. Piotra. | Rechts befindet sich der Petersdom. |
| Poczekam na dole. | Ich warte unten. |
| Poczekaj lepiej wewnątrz. | Warte lieber drinnen. |
| Poczta jest zaraz obok. | Die Post ist gleich nebenan. |
| Prawie wszędzie w Europie rosnąca liczba osób zarażonych koronawirusem wywołuje niepokój rządów. | Fast überall in Europa bereiten steigende Corona-Infektionszahlen den Regierungen neue Sorgen. |
| Proszę spojrzeć do tyłu. | Schauen Sie nach hinten. |
| Proszę szukać gdzie indziej. | Suchen Sie anderswo. |
| Proszę trzymać się lewej strony. | Halten Sie sich links. |
| Pudełko jest po prawej stronie u góry. | Die Schachtel befindet sich rechts oben. |
| Raz na wozie, raz pod wozem. | Man ist mal oben, mal unten. |
| Spis treści znajduje się na początku lub na końcu książki. | Inhaltsverzeichnisse stehen vorn oder hinten im Buch. |
| Spotkanie jest tuż obok. | Das Treffen ist gleich nebenan. |
| Stoję na końcu kolejki. | Ich stehe hinten in der Schlange. |
| To jest na lewo od ciebie. | Es ist links von dir. |
| Tutaj nie wolno parkować. | Hier kann man nicht parken. |
| Twój chłopak stoi na zewnątrz przed drzwiami. | Dein Freund steht außen vor der Tür. |
| Ty tam! Zostań tam, gdzie jesteś! | Du da! Bleib dort, wo du bist! |
| Upał powoduje prawie wszędzie duże problemy. | Die Hitze sorgte fast überall zu großen Problemen. |
| W naszej ofercie znajdą Państwo wiele wyjątkowych produktów, które nigdzie indziej nie są dostępne. | In unserem Sortiment finden Sie viele einzigartige Produkte, die sonst nirgends erhältlich sind. |
| W niektórych krajach, jak np. Indie lub Pakistan, samochody jeżdżą po lewej stronie. | In manchen Ländern, wie z.B. Indien oder Pakistan, wird links gefahren. |
| W sobotni wieczór Klub Piłkarski Bayern München gra na wyjeździe z Borussią Dortmund. | Am Samstagabend spielt der Fußball-Club Bayern München auswärts gegen Borussia Dortmund. |
| Widzisz tamtego mężczyznę po drugiej stronie? | Siehst du den Mann dort drüben? |
| Wie oft pro Woche gehen Sie auswärts essen? | Ile razy w tygodniu je pan/pani na mieście? |
| Wiedza jest wszędzie, trzeba ją tylko odnaleźć. | Das Wissen ist überall, man muss es nur finden. |
| Wszędzie leżą śmieci. | Überall liegt Müll. |
| Wszędzie tam, gdzie w przestrzeni publicznej nie może zostać zachowany minimalny odstęp, maseczki są ważnym i z dzisiejszego punktu widzenia nadal niezastąpionym środkiem ochrony. | Überall dort, wo im öffentlichen Leben der Mindestabstand nicht gewährleistet sein kann, sind Masken ein wichtiges und aus heutiger Sicht auch weiter unverzichtbares Schutzmittel. |
| Z przodu ten dom wygląda jak typowy, starannie odrestaurowany dworek wiejski, ale z tyłu kryje się niespodzianka! | Von vorne sieht dieses Haus wie ein typisches, liebevoll restauriertes Landhaus aus, aber hinten wartet eine Überraschung! |
| Zostań tutaj jeszcze trochę. | Bleib noch ein bisschen hier. |
Ein gutes neues Jahr und viel Spaß beim Deutschlernen!
Ich hoffe, dass ich Euch allen im neuen Jahr viele interessante Informationen zu den Themen deutsche Grammatik, Wortschatz und Übersetzen sowie wertvolle Tipps zum Deutschlernen bieten kann.