Le pont Saint-Bénézet sur le Rhône, couramment appelé pont d’Avignon, est le symbole de la ville d’Avignon. Il est classé au patrimoine mondial de l’UNESCO et beaucoup de personnes ont entendu parler de lui, surtout grâce à la chanson enfantine « Sur le Pont d’Avignon ». Voici donc un petit aperçu de son histoire et la légende qu’il renferme.
Most świętego Bénézeta nad rzeką Rodan, potocznie nazywany mostem w Awinionie, jest symbolem miasta Awinion. Znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO i wiele osób o nim słyszało dzięki piosence dla dzieci „Sur le Pont d’Avignon” (Na moście w Awinionie). Oto krótki zarys jego historii i legenda, jaką skrywa.
Le pont aurait été édifié au XII siècle et il a longtemps été le seul pont permettant de traverser le Rhône entre Lyon et la mer Méditerranée.
Most został najprawdopodobniej wzniesiony w XII wieku i przez długi okres czasu był jedynym mostem pozwalającym na przekroczenie Rodanu między Lyonem a Morzem Śródziemnym.
À l’origine, il s’étirait sur environ 900 mètres, comptait 22 arches et mesurait à peine quatre mètres de large. Il était l’un des plus grands bâtiments médiévaux de ce type. Sur les 22 arches seuls quatre sont encore présents.
Pierwotnie rozciągał się na długości około 900 metrów, liczył 22 przęsła i zaledwie cztery metry szerokości. Należał do największych tego typu budowli średniowiecznych. Z 22 przęseł do chwili obecnej przetrwały zaledwie cztery.
Le pont d’Avignon abrite deux chapelles, édifiées sur le troisième pilier : la chapelle Saint-Bénézet et la chapelle Saint-Nicolas qui la surmonte, toutes deux dans le style roman provençal qui caractérise l’ensemble de cet édifice.
Na moście w Awinionie znajdują się dwie kapliczki wzniesione na trzecim filarze: kapliczka świętego Bénézeta i powyżej niej kapliczka świętego Mikołaja, obie w stylu prowansalskiej architektury doby romanizmu, który charakteryzuje całą tę budowlę.
Le pont Saint-Bénezet aurait été, selon les historiens, en constant travaux entre le XII et le XVI siècle. Très probablement, le pont fut un mélange de parties maçonnées et de parties en bois. Sa construction débuta en 1177 et se serait achevée en 1185 (selon la légende) ou 1293 (selon les historiens).
Według historyków most świętego Bénézeta był w ciągłej przebudowie od XII do XVI wieku. Najprawdopodobniej most składał się z części murowanych i części drewnianych. Jego budowa rozpoczęła się w 1177 r. i zakończyła według legendy w 1185 r., a według historyków w 1293 r.
Le pont d’Avignon a été détruit en partie en 1226 après le siège d’Avignon par l’armée du roi de France Louis VIII. Mais il est rapidement reconstruit. Endommagé tant par les crues que par les guerres, le pont a été reconstruit plusieurs fois. Il exigeait des réparations constantes et onéreuses. Au XVIIème siècle, tous les travaux de sa reconstruction ont été définitivement abandonné. Ce n’est qu’au XX siècle qu’une rénovation complète du pont a été réalisée.
Most w Awinionie został częściowo zniszczony w 1226 r. podczas oblężenia Awinionu przez wojska króla Francji Ludwika VIII. Szybko dokonano jednak jego naprawy. Niszczony zarówno przez powodzie, jak i wojny, most był wielokrotnie przebudowywany. Wymagał stałych i kosztownych napraw. W XVII wieku wstrzymano wszelki prace przy jego renowacji. Kompleksową renowację mostu przeprowadzono dopiero w XX wieku.
Au Moyen Âge, le pont était l’un des plus importants itinéraires pour les pèlerins voyageant entre l’Italie et l’Espagne. Il permettait aussi de contrôler le trafic fluvial sur l’axe nord-sud.
W średniowieczu most stanowił jeden z najważniejszych szlaków komunikacyjnych dla pielgrzymów podróżujących między Włochami a Hiszpanią. Pozwalał również kontrolować ruch rzeczny na kierunku północ-południe.
Le pont Bénézet assurait le lien entre le Palais des Papes situé à l’intérieur des remparts d’Avignon et Villeneuve, où les cardinaux se faisaient édifier les résidences de banlieue. À chaque passage sur le pont, les cardinaux avaient pour habitude de s’arrêter devant la chapelle de Bénézet pour prier un instant.
Most Bénézeta zapewniał połączenie między pałacem papieskim usytuowanym po wewnętrznej stronie murów obronnych Awinionu a Villeneuve, gdzie kardynałowie kazali wznosić swoje podmiejskie wille. Każdorazowo podczas przechodzenia przez most kardynałowie mieli zwyczaj zatrzymywania się na chwilę modlitwy przez kapliczką Bénézeta.
Le pont d’Avignon est inscrit sur la liste du patrimoine mondial de l’UNESCO depuis 1995, ainsi que le Palais des Papes, l’ensemble épiscopal, la cathédrale Notre-Dame des Doms, le musée du Petit Palais et les remparts d’Avignon. Le pont accueille environ 400.000 visiteurs par an.
Most w Awinionie jest od 1995 r. wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, podobnie jak pałac papieski, katedra Notre-Dame des Doms, Muzeum Małego Pałacu i mury obronne Awinionu. W skali roku most odwiedza około 400.000 turystów.
La légende du pont d’Avignon / Legenda o moście w Awinionie
Selon la légende, un jeune berger appelé Bénézet, né en 1165 dans le Vivarais, vint à Avignon en l’année 1177. Il se disait envoyé par Dieu pour construire un pont sur le Rhône. On se moqua de lui, à cause de son défaut de ressources et des difficultés que la largeur et la profondeur du fleuve devaient mettre à la réalisation d’une œuvre pareille.
Według legendy w 1177 r. do Awinionu przybył młody pasterz o imieniu Bénézet, który urodził się w 1165 r. w Vivarais. Mówił, że został przysłany przez Boga, żeby wybudować most na Rodanie. Naśmiewano się z niego, ponieważ nie miał na to środków i z powodu trudności związanych z szerokością i głębokością rzeki w tym miejscu w przypadku realizacji podobnego dzieła.
Bénézet s’adressa directement à l’évêque de la cité pendant son serment dans le cathédrale. L’évêque envoya le berger après du Magistrat de la ville qui le met au défi de montrer qu’il est un envoyé de Dieu en lui demandant de soulever un rocher géant et de le jeter dans la rivière.
Bénézet zwrócił się bezpośrednio do miejscowego biskupa, który w tym czasie głosił kazanie w katedrze. Biskup odesłał pasterza do miejskiego sędziego, który postawił go przed zadaniem udowodnienia, że został przysłany przez Boga, domagając się od niego, by podniósł olbrzymi głaz i wrzucił go do rzeki.
Bénézet n’hésita pas un instant, s’exécuta et, sous le regard de la foule ébahie, souleva un rocher géant avec la grâce divine avant de le jeter dans l’eau. Ce fut la première pierre de l’édifice. Convaincus de la volonté divine, les habitants soutiennent le jeune berger et lui aident à construire le pont.
Bénézet nie wahał się ani przez chwilę, przystał na to i na oczach zdumionego tłumu za sprawą łaski bożej podniósł olbrzymi głaz, a następnie wrzucił go do wody. Był to kamień węgielny pod budowlę. Mieszkańcy, przekonani o woli boskiej, wspierają młodego pasterza i pomagają mu budować most.
On connait Bénézet par des textes écrits par le moine Robert d’Auxerre (1156-1212), un chroniqueur médiéval français. Bénézet, très dévoué aux pauvres, prêchait l’évangile, tout en parcourant la région pour récolter des aumônes. Á cette époque existait la confrérie de « l’œuvre du pont », née de l’influence de Bénézet, regroupant 24 frères qui étaient les récolteurs de fonds pour la construction du pont et, de plus, ils aidaient aux malades et aux miséreux.
O istnieniu Bénézeta wiadomo z tekstów pisanych przez francuskiego średniowiecznego kronikarza Roberta z Auxerre (1156-1212). Bénézet był bardzo oddany biednym, głosił ewangelię i przemierzał region, zbierając datki. W owym czasie istniało „bractwo mostowe”, zrodzone pod wpływem Bénézeta, złożone z 24 braci, którzy zbierali fundusze na budowę mostu, a ponadto pomagali chorym i nędzarzom.
Bénézet mourut d’épuisement en 1184, à l’âge de 19 ans seulement, une année avant l’achèvement de son œuvre. Donc, il n’a pas vu le pont construit dans son intégralité dans sa vie. Sa dépouille était entreposée dans la chapelle Saint Nicolas située sur le pont. Il faisait l’objet d’une forte dévotion populaire, et bien qu’il n’ait jamais été officiellement canonisé, il est considéré comme saint depuis le XIIIème siècle. En 1674, devant l’état de délabrement du pont, ses restes ont été transférés dans le cloître des Célestins, puis en 1854 dans l’église Saint-Didier d’Avignon.
Bénézet zmarł z wyczerpania w 1184 r. w wieku zaledwie 19 lat, rok przed zakończeniem swojego dzieła. Za życia nie zobaczył zatem wybudowanego w całości mostu. Jego ciało zostało złożone do kaplicy świętego Mikołaja, znajdującej się na moście. Był niezmiernie czczony przez ludność, i mimo że nigdy nie został oficjalnie kanonizowany, od XVIII wieku uznawany jest za świętego. W 1674 r., gdy most rozpadał się, jego szczątki zostały przeniesione do klasztoru Cystersów, a następnie w 1854 r. do kościoła Saint-Didier w Awinionie.
La chanson « Sur le Pont d’Avignon » / Piosenka „Sur le Pont d’Avignon” (Na moście w Awinionie)
Au-delà de sa valeur historique, le pont est aussi célèbre dans le monde entier grâce à la ancienne chanson enfantine « Sur le pont d’Avignon ». Cette chanson sert à l’apprentissage du français dans beaucoup de pays dans le monde.
Poza swoją wartością historyczną most jest również słynny na świecie za sprawą dawniejszej piosenki dla dzieci „Sur le pont d’Avignon” (Na moście w Awinionie). Piosenkę tę wykorzystuje się przy nauczaniu języka francuskiego w wielu krajach świata.
On ne connait pas ni l’auteur ni l’origine de la chanson, mais elle devenait populaire au XIXème siècle lorsque le compositeur français Adolphe Adam la a repris dans son opéra-comique. La chanson est devenue une comptine amusante.
Nie jest znany ani autor, ani pochodzenie tej piosenki, ale stała się ona popularna w XIX wieku, gdy francuski kompozytor Adolphe Adam wykorzystał ją w swojej operze komicznej. Piosenka stała się zabawną rymowanką.
Paroles de la chanson « Sur le pont d’Avignon » / Słowa piosenki „Sur le pont d’Avignon”
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les beaux messieurs font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les bell’ dames font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les jardiniers font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les couturiers font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les vignerons font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse, l’on y danse
Sur le pont d’Avignon
L’on y danse tous en rond
Les blanchisseus’s font comm’ çà
Et puis encore comm’ çà
En Pologne, le titre « Sur le pont d’Avignon » est surtout associé au poème de Krzysztof Kamil Baczyński chanté, entre autres, par Ewa Demarczyk i Michał Bajor.
W Polsce tytuł „Sur le pont d’Avignon” kojarzy się przede wszystkim z wierszem Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który śpiewali m.in. Ewa Demarczyk i Michał Bajor.
Krzysztof Kamil Baczyński
Sur le pont d’Avignon
Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie
jak fotografia wszystkich wiosen.
Kantyczki deszczu wam przyniosę –
wyblakłe nutki w nieba dzwon
jak wody wiatrem oddychanie.
Tańczą panowie niewidzialni
„na moście w Awinion”.
Zielone, staroświeckie granie
jak anemiczne pączki ciszy.
Odetchnij drzewem, to usłyszysz
jak promień – naprężony ton,
jak na najcieńszej wiatru gamie
tańczą liściaste suknie panien
„na moście w Awinion”.
W drzewach, w zielonych okien ramie
przez widma miast – srebrzysty gotyk.
Wirują ptaki płowozłote
jak lutnie, co uciekły z rąk.
W lasach zielonych – białe łanie
uchodzą w coraz cichszy taniec.
Tańczą panowie, tańczą panie
„na moście w Awinion”.