¡Hola!
Duża grupa czasowników w języku hiszpańskim to czasowniki nieregularne. Podczas odmiany tych czasowników w czasie teraźniejszym może dochodzić do częściowej lub całkowitej zmiany tematu. Niektóre czasowniki nieregularne odmieniają się z tzw. przegłosem, czyli ze zmianą niektórych samogłosek na inne w temacie czasownika. Przegłosowi nie podlegają 1. i 2 osoba liczby mnogiej, które odmieniają się regularnie. Ponadto w drugiej osobie liczby mnogiej końcówki czasowników zachowują akcent graficzny nad samogłoską, czyli -áis, -éis lub ís.
Analiza odmiany czasowników nieregularnych w czasie teraźniejszym pozwala na ustalenie następujących typów przegłosu:
a) zamiana o → ue:
| costar (kosztować) | |||
| yo | cuesto | nosotros / nosotras | costamos |
| tú | cuestas | vosotros / vosotras | costáis |
| él / ella / usted | cuesta | ellos / ellas / ustedes | cuestan |
Według tej zasady odmieniają się m.in. następujące czasowniki:
| Czasownik | Odmiana w czasie teraźniejszym |
| acordarse (przypominać sobie) | me acuerdo, te acuerdas, se acuerda, nos acordamos, os acordáis, se acuerdan |
| acostarse (kłaść się) | me acuesto, te acuestas, se acuesta, nos acostamos, os acostáis, se acuestan |
| aprobar (aprobować, zatwierdzać, uchwalać, zgadzać się) | apruebo, apruebas, aprueba, aprobamos, aprobáis, aprueban |
| colgar (wieszać, odkładać słuchawkę) | cuelgo, cuelgas, cuelga, colgamos, colgáis, cuelgan |
| comprobar (sprawdzać, kontrolować) | compruebo, compruebas, comprueba, comprobamos, comprobáis, comprueban |
| consolar (pocieszać) | consuelo, consuelas, consuela, consolamos, consoláis, consuelan |
| contar (opowiadać, liczyć) | cuento, cuentas, cuenta, contamos, contáis, cuentan |
| devolver (oddawać) | devuelvo, devuelves, devuelve, devolvemos, devolvéis, devuelven |
| doler (boleć) | duelo, dueles, duele, dolemos, doléis, duelen |
| dormir (spać) | duermo, duermes, duerme, dormimos, dormís, duermen |
| encontrar[se] (znajdować, napotykać) | encuentro, encuentras, encuentra, encontramos, encontráis, encuentran |
| forzar (zmuszać, wymuszać) | fuerzo, fuerzas, fuerza, forzamos, forzáis, fuerzan |
| llover (padać o deszczu, tylko 3. os. lp.) | llueve |
| morder (gryźć, ukąsić) | muerdo, muerdes, muerde, mordemos, mordéis, muerden |
| morir (umierać) | muero, mueres, muere, morimos, morís, mueren |
| mostrar (pokazywać) | muestro, muestras, muestra, mostramos, mostráis, muestran |
| mover (poruszać, przesuwać) | muevo, mueves, mueve, movemos, movéis, mueven |
| poder (móc) | puedo, puedes, puede, podemos, podéis, pueden |
| probar (próbować, udowadniać) | pruebo, pruebas, prueba, probamos, probáis, prueban |
| promover (promować) | promuevo, promueves, promueve, promovemos, promovéis, promueven |
| recordar (pamiętać, przypominać sobie) | recuerdo, recuerdas, recuerda, recordamos, recordáis, recuerdan |
| rogar (błagać) | ruego, ruegas, ruega, rogamos, rogáis, ruegan |
| soler (mieć zwyczaj) | suelo, sueles, suele, solemos, soléis, suelen |
| sonar (brzmieć, dzwonić) | sueno, suenas, suena, sonamos, sonáis, suenan |
| soñar (śnić) | sueño, sueñas, sueña, soñamos, soñáis, sueñan |
| volar (latać) | vuelo, vuelas, vuela, volamos, voláis, vuelan |
| volver (wracać) | vuelvo, vuelves, vuelve, volvemos, volvéis, vuelven |
b) zamiana u → ue: [tylko czasownik jugar]
| jugar (grać, bawić się) | |||
| yo | juego | nosotros / nosotras | jugamos |
| tú | juegas | vosotros / vosotras | jugáis |
| él / ella / usted | juega | ellos / ellas / ustedes | juegan |
c) zamiana e → ie:
| entender (rozumieć) | |||
| yo | entiendo | nosotros / nosotras | entendemos |
| tú | entiendes | vosotros / vosotras | entendéis |
| él / ella / usted | entiende | ellos / ellas / ustedes | entienden |
Według tej zasady odmieniają się m.in. następujące czasowniki:
| Czasownik | Odmiana w czasie teraźniejszym |
| atravesar (przechodzić, przekraczać) | atravieso, atraviesas, atraviesa, atravesamos, atravesáis, atraviesan |
| calentar[se] (grzać, podgrzewać, rozgrzewać się) | caliento, calientas, calienta, calentamos, calentáis, calientan |
| cerrar (zamykać, zakręcać) | cierro, cierras, cierra, cerramos, cerráis, cierran |
| comenzar (zaczynać [się]) | comienzo, comienzas, comienza, comenzamos, comenzáis, comienzan |
| defender (bronić, chronić) | defiendo, defiendes, defiende, defendemos, defendéis, defiende |
| despertarse (budzić się) | me despierto, te despiertas, se despierta, nos despertamos, os despertáis, se despiertan |
| divertir[se] (bawić [się]) | divierto, diviertas, divierte, divertimos, divertís, divierten |
| empezar (zaczynać) | empiezo, empiezas, empieza, empezamos, empezáis, empiezan |
| encender (włączać, zapalać) | enciendo, enciendes, enciende, encendemos, encendéis, encienden |
| fregar (zmywać) | fiego, friegas, friega, fregamos, fregáis, friegan |
| gobernar (rządzić, kierować, zarządzać) | gobierno, gobiernas, gobierna, gobernamos, gobernáis, gobiernan |
| herir (ranić) | hiero, hieres, hiere, herimos, herís, hieren |
| hervir (wrzeć, gotowywać) | hiervo, hierves, hierve, hervimos, hervís, hierven |
| mentir (kłamać) | miento, mientes, miente, mentimos, mentís, mienten |
| merendar (jeść podwieczorek) | meriendo, meriendas, merienda, merendamos, merendáis, meriendan |
| negar (negować, zaprzeczać) | niego, niegas, niega, negamos, negais, niegan |
| nevar (padać o śniegu, tylko 3. os. lp.) | nieva |
| pensar (myśleć, rozmyślać) | pienso, piensas, piensa, pensamos, pensáis, piensan |
| perder (stracić, zgubić, przegrać, marnotrawić) | pierdo, pierdes, pierde, perdemos, perdéis, pierden |
| preferir (woleć) | prefiero, prefieres, prefiere, preferimos, preferís, prefieren |
| quebrar (łamać, przerywać) | quiebro, quiebras, quiebra, quebramos, quebráis, quiebran |
| querer (chcieć, pragnąć) | quiero, quieres, quiere, queremos, queréis, quieren |
| recomendar (polecać) | recomiendo, recomiendas, recomienda, recomendamos, recomendáis, recomiendan |
| sentar (kłaść, położyć, posadzić, ustanawiać) | siento, sientas, sienta, sentamos, sentáis, sientan |
| sentir[se] czuć [się] | me siento, te sientas, se sienta, nos sentamos, os sentáis, se sientan |
| temblar (trząść się) | tiemblo, tiemblas, tiembla, temblamos, tembláis, tiemblan |
d) zamiana e → i:
| repetir (powtarzać) | |||
| yo | repito | nosotros / nosotras | repetimos |
| tú | repites | vosotros / vosotras | repetís |
| él / ella / usted | repito | ellos / ellas / ustedes | repiten |
Według tej zasady odmieniają się m.in. następujące czasowniki:
| Czasownik | Odmiana w czasie teraźniejszym |
| adherir (przystępować, przyłączać się) | adhiero, adhieres, adhiere, adherimos, adherís, adhieren |
| competir (konkurować, rywalizować) | compito, compites, compite, competimos, competís, compiten |
| despedir (żegnać, zwalniać, odprawiać) | despido, despides, despide, despedimos, despedís, despiden |
| despedirse (pożegnać się) | me despido, te despides, se despide, nos despedimos, os despedís, se despiden |
| elegir (wybierać) | elijo, eliges, elige, elegimos, elegís, eligen |
| freír (smażyć) | frío, fríes, fríe, freímos, freís, fríen |
| impedir (uniemożliwić, przeszkadzać) | impido, impides, impide, impedimos, impedís, impiden |
| medir (mierzyć) | mido, mides, mide, medimos, medís, miden |
| perseguir (ścigać) | persigo, persigues, persigue, perseguimos, perseguís, persiguen |
| reírse (śmiać się) | me río, te ríes, se ríe, nos reímos, os reís, se ríen |
| seguir (podążać za kimś, śledzić, nadal coś robić, przestrzegać) | sigo, sigues, sigue, seguimos, seguís, siguen |
| sonreír (uśmiechać się) | sonrío, sonríes, sonríe, sonreímos, sonreís, sonríen |
| servirse (posłużyć się) | me sirvo, te sirves, se sirve, nos servimos, os servís, se sirven |
| servir (służyć do czegoś, serwować, podawać) | sirvo, sirves, sirve, servimos, servís, sirven |
| vestir (ubierać kogoś) | visto, vistes, viste, vestimos, vestís, visten |
| vestirse (ubierać się) | me visto, te vistes, se viste, nos vestimos, os vestís, se visten |
Przykłady zdań do analizy z użyciem czasowników nieregularnych z przegłosem w odmianie:
| Asturia jest piękna kiedy pada deszcz. | Asturias está hermosa cuando llueve. |
| Boli mnie głowa. | Me duele la cabeza. |
| Budzę się o piątej rano. | Me despierto a las cinco de la mañana. |
| Chcę, byście opowiedzieli mi o tym, jeśli wypróbujecie ten przepis. | Quiero que me contéis, si probáis esta receta. |
| Co chcesz robić w weekend? | ¿Qué quieres hacer en el fin de semana? |
| Co mi polecasz? | ¿Qué me recomiendas? |
| Co mogę zrobić, jeżeli mój telefon nie włącza się? | ¿Qué puedo hacer si mi teléfono no se enciende? |
| Dlaczego budzę się o tej samej godzinie? | ¿Por qué me despierto a la misma hora? |
| Dlaczego życie jest łatwiejsze, gdy się śmiejemy? | ¿Por qué la vida es más fácil cuando reímos? |
| Dzisiaj czuję się dobrze. | Hoy me siento bien. |
| Firmy konkurują wewnątrz tego samego sektora, by zwiększyć swój udział w rynku. | Las empresas compiten, dentro de un mismo sector, por aumentar su cuota de mercado. |
| Ile kosztuje lot do Argentyny? | ¿Cuánto cuesta un vuelo a Argentina? |
| Ile kosztuje przybory szkolne w tym roku? | ¿Cuánto cuestan los útiles escolares este año? |
| Jak rozpoznać, że ktoś kłamie? | ¿Cómo saber si alguien miente? |
| Jak wybiera się prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki? | ¿Cómo se elige al presidente de los Estados Unidos de América? |
| Jeżeli nie zjednoczymy się, demokracja przegra. | Si no nos unimos, la democracia pierde. |
| Katedra w Sewilli znajduje się w samym centrum miasta, przy znanej Alei Konstytucji. | La Catedral de Sevilla se encuentra en pleno centro de la ciudad, en la conocida Avenida de la Constitución. |
| Kiedy dzwoni dzwonek, trzeba otworzyć drzwi. | Cuando suena el timbre hay que abrir la puerta. |
| Kiedy odchodzę, żegnam się. | Cuando me voy, me despido. |
| Kiedy zaczynają się wakacje? | ¿Cuándo empiezan las vacaciones? |
| Kiedy ziemia zaczyna się trząść, wiesz co robić? | Cuando la tierra empieza a temblar, sabes qué hacer? |
| Kobieta sadza swojego syna obok drzwi. | La mujer sienta a su hijo al lado de la puerta. |
| Konsumenci chcą zdrowej żywności. | Los consumidores quieren alimentos saludables. |
| Król rządzi w tym państwie. | El Rey gobierna en este país. |
| Kto tutaj rządzi? | ¿Quién gobierna aquí? |
| Lubię czytać kiedy opada deszcz. | Me gusta leer cuando llueve. |
| Mama ubiera swoją córkę. | La madre viste a su hija. |
| Migranci wenezuelscy przekraczają granicę między Wenezuelą a Kolumbią, która oddziela terytoria obu państw. | Migrantes venezolanos atraviesan la frontera entre Venezuela y Colombia que separa a los territorios de ambos países. |
| Moje córki nie chcą wracać do domu. | Mis hijas no quieren volver a casa. |
| Moje dzieci często kłamią. | Mis hijos mienten a menudo. |
| Nauczyciel niemieckiego poprawia błędy ortograficzne i gramatyczne. | El profesor del alemán corrige los errores ortográficos y gramaticales. |
| Nie przypominam sobie niczego. | No me acuerdo de nada. |
| Niektórzy chłopcy grają w tenisa, a inni w piłkę nożną. | Algunos chicos juegan al tenis y otros al fútbol. |
| On nie przestrzega zasad. | Él no sigue las reglas. |
| Oni wieszają obrazy i fotografie na ścianach. | Ellos cuelgan cuadros y fotografías en las paredes. |
| Pamiętasz naszą podróż na wyspy greckie Morza Jońskiego, to znaczy na Korfu, Paxos, Anti Paxos, Lefkadę, Meganisi, Kefalonię, Itakę, Zakynthos i Kythirę? | ¿Recuerdas nuestro viaje a islas griegas del Jónico, es decir a Corfú, Paxos, Anti Paxos, Lefkada, Meganisi, Kefalonia, Ítaca, Zakynthos y Kythira? |
| Po obiedzie zmywam naczynia. | Después de comer friego los cacharros. |
| Podupadam na zdrowiu. | Pierdo en salud. |
| Policja ściga uciekiniera. | La policía persigue al fugitivo. |
| Prezydent broni przyjętych ograniczeń w celu zwalczania koronawirusa. | El presidente defiende restricciones adoptadas para combatir el coronavirus. |
| Proszę cię o pomoc. | Te pido ayuda. |
| Przechodzę przez ulicę. | Atravieso la calle. |
| Silnik samochodu przegrzewa się. | El motor del coche se calienta. |
| Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. | El que se ríe último, se ríe mejor. |
| To nie nadaje się absolutnie do niczego! | ¡Esto no sirve absolutamente para nada! |
| To służy do ochrony wszystkich obywateli. | Esto sirve para proteger a todos los ciudadanos. |
| Turystyka tworzy miejsca pracy, promuje kulturę i lokalne produkty. | El turismo crea empleo, promueve la cultura y los productos locales. |
| Unia Europejska znajduje się w zupełnie nowej sytuacji. | La Unión Europea se encuentra en una situación completamente nueva. |
| Wolę nie podawać więcej szczegółów. | Prefiere no dar más detalles. |
| Wolisz herbatę czy kawę? | ¿Prefieres té o café? |
| Wracam w przyszłym tygodniu do mojego kraju. | Vuelvo la próxima semana a mi país. |
| Wreszcie pada! | ¡Por fin llueve! |
| Zaczyna się szczyt OPEC, która stara się ustabilizować cenę ropy naftowej. | Comienza cumbre de la OPEP que busca estabilizar los precios del petróleo. |
| Zaczyna się wyścig o Złotą Palmę w Cannes. | Empieza la carrera por la Palma de Oro en Cannes. |
| Zamykają dostęp do Akropolu ateńskiego z powodu strajku. | Cierran acceso a la Acrópolis de Atenas, por huelga. |
| Zamykam okno. | Cierro la ventana. |
| Zarówno dzieci, jak i dorośli bawią się w Disneylandzie. | Tanto los niños como los adultos se divierten en Disneyland. |
| Zgadzamy się na (akceptujemy) ten projekt. | Nosotros aprobamos este proyecto. |
| Zwracam książkę do biblioteki. | Devuelvo un libro a la biblioteca. |
| Żegnam się dziś z wami piosenką o nadziei. | Me despido de vosotros por hoy con un canto de esperanza. |
¡Un saludo y hasta la próxima!