Bonjour !
Ten wpis dotyczy odmiany czasowników regularnych w czasie teraźniejszym należących do II grupy koniugacyjnej. Najpierw poznamy zasady odmiany czasowników z tej grupy, a na koniec przyjrzymy się przykładom zdań w wersji polsko-francuskiej z ich zastosowaniem.
Do II grupy koniugacyjnej należą czasowniki zakończone w bezokoliczniku na -ir, których imiesłów czasu teraźniejszego (le participe présent) zakończony jest na -issant, np. „finir” (kończyć), „choisir” (wybierać), „réagir” (reagować). Czasowniki należące do tej grupy są czasownikami regularnymi, które odmieniają się według określonego wzorca.
Należy zauważyć, że w języku francuskim są również czasowniki, które kończą się na -ir, ale ich imiesłów czasu teraźniejszego zakończony jest na -ant i z powodu nieregularnej odmiany zaliczane są do III grupy koniugacyjnej. Do takich czasowników należą m.in.: „acquérir” (nabywać), „partir” (wyjeżdżać), „sentir” (czuć), „sortir” (wychodzić).
Czas teraźniejszy dla czasowników II grupy koniugacyjnej tworzymy, odcinając od bezokolicznika „ir” i dodając odpowiednie końcówki osobowe do tematu czasownika. Końcówki w 1 i 2 osobie liczby pojedynczej są takie same.
W poniższej tabeli przedstawiono odmianę czasownika „grandir” (rosnąć, dorastać) w czasie teraźniejszym:
| je grandis (ja rosnę) | nous grandissons (my rośniemy) |
| tu grandis (ty rośniesz) | vous grandissez (wy rośniecie) |
| il grandit (on rośnie) | ils grandissent (oni rosną) |
| elle grandit (na rośnie) | elles grandissent (one rosną) |
Wskazówki dotyczące wymowy:
W liczbie pojedynczej nie wymawiamy końcowych liter „s”, „t”.
Należy zauważyć, że ze względów fonetycznych we wszystkich trzech osobach liczby mnogiej występuje podwójne „ss”, wymawiane jako [s].
Uproszczony zapis wymowy:
je grandis [ʒə gʀɑ̃di]
tu grandis [ty gʀɑ̃di]
il grandit [il gʀɑ̃di]
elle grandit [ɛl gʀɑ̃di]
nous grandissons [nu gʀɑ̃disɑ̃]
vous grandissez [vu gʀɑ̃dise]
ils grandissent [il gʀɑ̃dis]
elles grandissent [ɛl gʀɑ̃dis]
Należy zwrócić uwagę na łączenie międzywyrazowe (fr. la liaison) i udźwięcznienie się głoski „s” w zaimku osobowym do „z” w liczbie mnogiej. Taka sytuacja zachodzi w odmianie czasowników, gdy „s” stoi przed samogłoską lub „h” niemym. Spójrzmy na to zjawisko na przykładzie czasownika „applaudir” (klaskać, bić brawo):
nous applaudissons [nuz‿aplodisɑ̃]
vous applaudissez [vuz‿aplodise]
ils applaudissent [ilz‿aplodis]
elles applaudissent [ɛlz‿aplodis]
W poniższej tabeli została przedstawiona odmiana przykładowych czasowników należących do II grupy koniugacyjnej w czasie teraźniejszym:
| applaudir (klaskać, bić brawo) | j’applaudis, tu applaudis, il/elle/on applaudit, nous applaudissons, vous applaudissez, ils/elles applaudissent |
| avertir (ostrzegać, zawiadamiać) | j’avertis, tu avertis, il/elle/on avertit, nous avertissons, vous avertissez, ils/elles avertissent |
| choisir (wybierać) | je choisis, tu choisis, il/elle/on choisit, nous choisissons, vous choisissez, ils/elles choisissent |
| demolir (rozwalać, burzyć) | je démolis, tu démolis, il/elle/on démolit, nous démolissons, vous démolissez, ils/elles démolissent |
| finir (kończyć) | je finis, tu finis, il/elle/on finit, nous finissons, vous finissez, ils/elles finissent |
| garantir (gwarantować) | je garantis, tu garants, il/elle/on garantit, nous garantissons, vous garantissez, ils/elles garantissent |
| gémir (jęczeć, stękać) | je gémis, tu gémis, il/elle/on gémit, nous gémissons, vous gémissez, ils/elles gémissent |
| guérir (leczyć, wyzdrowieć) | je guéris, tu guéris, il/elle/on guérit, nous guérissons, vous guérissez, ils/elles guérissent |
| nourrir (karmić) | je nourris, tu nourris, il/elle/on nourrit, nous nourrissons, vous nourrissez, ils/elles nourrissent |
| obéir (być posłusznym) | j’obéis, tu obéis, il/elle/on obéit, nous obéissons, vous obéissez, ils/elles obéissent |
| punir (karać) | je punis, tu punis, il/elle/on punit, nous punissons, vous punissez, ils/elles punissent |
| réfléchir (zastanawiać się, rozważać coś) | je réfléchis, tu réfléchis, il/elle/on réfléchit, nous réfléchissons, vous réfléchissez, ils/elles réfléchissent |
| remplir (napełniać, wypełniać) | je remplis, tu remplis, il/elle/on remplit, nous remplissons, vous remplissez, ils/elles remplissent |
| réunir (gromadzić, łączyć, zebrać) | je réunis, tu réunis, il/elle/on réunit, nous réunissons, vous réunissez, ils/elles réunissent |
| rétablir (przywracać, ustalać, wyzdrowieć) | je rétablis, tu rétablis, il/elle/on rétablit, nous rétablissons, vous rétablissez, ils/elles rétablissent |
| réussir (udać się, odnieść sukces) | je réussis, tu réussis, il/elle/on réussit, nous réussissons, vous réussissez, ils/elles réussissent |
| se réunir (spotkać się, zebrać się) | je me réunis, tu te réunis, il/elle/on se réunit, nous nous réunissons, vous vous réunissez, ils/elles se réunissent |
Do II grupy koniugacyjnej należą również czasowniki pochodzące od niektórych przymiotników:
| beau (piękny) | embellir (upiększać, zdobić, pięknieć) | j’embellis, tu embellis, il/elle/on embellit, nous embellissons, vous embellissez, ils/elles embellissent |
| blanc (biały) | blanchir (wybielać, prać, siwieć) | je blanchis, tu blanchis, il/elle/on blanchit, nous blanchissons, vous blanchissez, ils/elles blanchissent |
| claire (jasny) | (s)éclaircir (rozjaśniać, wyjaśniać, przejaśniać się) | j’éclaircis, tu éclaircis, il/elle/on éclaircit, nous éclaircissons, vous éclaircissez, ils/elle éclaircissent |
| court (krótki) | raccourcir (skrócić) | je raccourcis, tu raccourcis, il/elle/on raccourcit, nous raccourcissons, vous raccourcissez, ils/elles raccourcissent |
| doux (miękki, łagodny) | (s)adoucir (zmiękczać, łagodzić, tłumić) | j’adoucis, tu adoucis, il/elle/on adoucit, nous adoucissons, vous adoucissez, ils/elles adoucissent |
| faible (słaby) | (s)affaiblir (osłabić, zmniejszyć, słabnąć) | j’affaiblis, tu affaiblis, il/elle/on affaiblit, nous affaiblissons, vous affaiblissez, ils/elles affaiblissent |
| frais (świeży, chłodny) | (se) rafraîchir (ochładzać się odświeżać się) | je rafraîchis, tu rafraîchis, il/elle/on rafraîchit, nous rafraîchissons, vous rafraîchissez, ils/elles rafraîchissent |
| froid (zimny) | (se) refroidir (ochładzać, chłodzić się, stygnąć) | je refroidis, tu refroidis, il/elle/on refroidit, nous refroidissons, vous refroidissez, ile/elles refroidissent |
| grand (duży) | grandir (rosnąć, powiększać się) | je grandis, tu grandis, il/elle/on grandit, nous grandissons, vous grandissez, ils/elles grandissent |
| gros (gruby) | grossir (tyć, powiększać się) | je grossis, tu grossis, il/elle/on grossit, nous grossissons, vous grossissez, ils/elles grossissent |
| jaune (żółty) | jaunir (żółknąć) | je jaunis, tu jaunis, il/elle/on jaunit, nous jaunissons, vous jaunissez, ils/elles jaunissent |
| jeune (młody) | rajeunir (odmładzać, odmłodnieć) | je rajeunis, tu rajeunis, il/elle/on rajeunit, nous rajeunissons, vous rajeunissez, ils/elles rajeunissent |
| large (szeroki) | (s)élargir (rozszerzać, poszerzać się) | j’élargis, tu élargis, il/elle/on élargit, nous élargissons, vous élargissez, ils/elles élargissent |
| lent (powolny) | ralentir (zwalniać) | je ralentis, tu ralentis, il/elle/on ralentit, nous ralentissons, vous ralentissez, ils/elles ralentissent |
| maigre (chudy) | maigrir (chudnąć) | je maigris, tu maigris, il/elle/on maigrit, nous maigrissons, vous maigrissez, ils/elles maigrissent |
| mûr (dojrzały) | mûrir (dojrzewać) | je mûris, tu mûris, il/elle/on mûrit, nous mûrissons, vous mûrissez, ils/elles mûrissent |
| pâle (blady) | pâlir (blednąć) | je pâlis, tu pâlis, il/elle/on pâlit, nous pâlissons, vous pâlissez, ils/elle pâlissent |
| profond (głęboki) | approfondir (pogłębiać) | j’approfondis, tu approfondis, il/elle/on approfondit, nous approfondissons, vous approfondissez, ils/elles approfondissent |
| rouge (czerwony) | rougir de (czerwienić się, wstydzić się) | je rougis, tu rougis, il/elle/on rougit, nous rougissons, vous rougissez, ils/elles rougissent |
| vieux (stary) | viellir (starzeć się, dojrzewać) | je vieillis, tu vieillis, il/elle/on vieillit, nous vieillissons, vous vieillissez, ils/elles vieillissent |
W odmianie czasowników należących do II grupy koniugacyjnej nie występują oboczności, jakie zachodzą w przypadku czasowników z I grupy koniugacyjnej. Jako wyjątek należy traktować odmianę czasownika „haïr” (nienawidzić), który zachowuje w liczbie mnogiej dwukropek nad literą „i” → „ï”. Odmiana: je hais, tu hais, il/elle/on hait, nous haïssons, vous haïssez, ils/elles haïssent.
A teraz przykłady zdań w wersji polsko-francuskiej do analizy:
| Aby dostać się do Meksyku, trzeba wypełnić formularz migracyjny. | Il faut remplir un formulaire migratoire pour entrer au Mexique. |
| Daktyle dojrzewają na drzewach. | Les dattes mûrissent sur les arbres. |
| Dlaczego ekran mojego smartfonu nie reaguje? | Pourquoi l’écran de mon smartphone ne réagit pas ? |
| Dlaczego moje dziecko nie słucha się? | Pourquoi mon enfant n’obéit-il pas ? |
| Dlaczego nie chudnę? | Pourquoi je ne maigris pas ? |
| Doktor leczy chorych. | Le docteur guérit les malades. |
| Dolar słabnie bez wyraźnej przyczyny. | Le Dollar s’affaiblit, sans cause évidente. |
| Dzisiaj kończę pracę o godz. 16:30. | Aujourd’hui, je finis le travail à 16h30. |
| Gwarantuję panu/pani sukces. | Je vous garantis la réussite. |
| Jem pięć owoców i warzyw dziennie i chudnę. | Je mange cinq fruits et légumes par jour et je maigris. |
| Jesienią żółkną liście drzew. | En automne, les feuilles des arbres jaunissent. |
| Każdego roku gromadzimy dane statystyczne. | Nous réunissons chaque année des données statistiques. |
| Klimat ociepla się z roku na rok. | Le climat s’adoucit d’une année à l’autre. |
| Kończę mój drugi dzisiejszy trening. | Je finis mon deuxième entraînement de la journée. |
| Kończymy nasze zdalne zajęcia o godz. 11:00. | Nous finissons nos cours à distance à 11h00. |
| Koparka oczyszcza i pogłębia dno rzeki. | L’excavatrice nettoie et approfondit le lit de rivière. |
| Korzystając z okazji, pragnę wam podziękować za zaproszenie. | Je saisis cette occasion pour vous remercier de l’invitation. |
| Mało jem, ale jednak tyję. | Je mange peu pourtant je grossis. |
| Moje dzieci bardzo szybko rosną. | Mes enfants grandissent très vite. |
| Muszę zdać egzamin. | Je dois réussir à l’examen. |
| Napełniam kieliszki winem. | Je remplis les verres de vin. |
| Następnym razem zastanów się dobrze zanim coś zrobisz. | La prochaine fois réfléchis bien avant d’agir. |
| Nasz pobyt w Brazylii kończy się za dwa tygodnie. Krajobrazy Brazylii zapierają dech w piersiach. | Notre séjour au Brésil finit dans deux semaines. Les paysages du Brésil sont à couper le souffle. |
| Określa się warunki umowy o pracę. | On définit les conditions d’un contrat de travail. |
| Ona robi się czerwona w różnych okolicznościach. | Elle rougit dans des circonstances diverses. |
| Ona skraca swoje włosy. | Elle raccourcit ses cheveux. |
| Ona śpiewa i młodnieje. | Elle chante et rajeunit. |
| Policja i wojsko przywracają porządek. | La police et la troupe rétablissent l’ordre. |
| Program „APPRENDRE” Uniwersyteckiej Agencji Frankofonii rozszerza się na nowe kraje dzięki dodatkowym środkom w wys. 15 milionów euro z Francuskiej Agencji Rozwoju. | Le programme APPRENDRE s’élargit à de nouveaux pays grâce à un financement supplémentaire de 15 millions d’euros de l’Agence française de développement. |
| Robię się czerwona, kiedy muszę zabrać głos lub po silnych emocjach. | Je rougis quand je dois prendre la parole ou après des émotions fortes. |
| Rośliny wzbogacają nasze ogrody. | Les plantes enrichissent nos jardins. |
| Spotykamy się dwa razy w miesiącu, aby mówić po francusku. | Nous nous réunissons deux fois par mois pour parler le français. |
| Spotykamy się z rodziną i przyjaciółmi. | Nous nous réunissons avec la famille et les amis. |
| Śnieg tłumi hałas. | La neige assourdit le bruit. |
| Światowa gospodarka zwalnia w obliczu pandemii. | L’économie mondiale ralentit face à la pandémie. |
| W Namibii lwy pustynne żywią się również stworzeniami morskimi. Polują na foki i kormorany. | En Namibie, des lions du désert se nourrissent aussi de créatures marines. Ils chassent les phoques et les cormorans. |
| Widzowie biją brawo tancerkom z Mulin-Rouge. | Les spectateurs applaudissent les danseuses du Moulin-Rouge. |
| Wybierasz lody truskawkowe czy waniliowe? | Tu choisis la glace à la vanille ou à la fraise ? |
| Wybierasz niebieską czy zieloną koszulę? | Tu choisis ta chemise bleue ou verte ? |
| Wybierz kim chcesz być. | Choisis qui tu veux être. |
| Wypełniam wniosek wizowy do Indii online. | Je remplis une demande de visa pour l’Inde en ligne. |
| Zastanawiam się nad podróżą z rodziną na Martynikę i Gwadelupę. | Je réfléchis à faire un voyage en famille en Martinique et en Guadeloupe. |
| Zbyt szybko starzejemy się, ale ciągle jesteśmy młodzi. | Nous vieillissons trop vite, mais nous sommes toujours jeunes. |
Pamiętaj, że wymowę wyrazów, których jeszcze nie znasz, możesz zawsze odsłuchać na stronie https://pl.forvo.com/
Merci de votre attention.
À la prochaine !