Dzień dobry! / Guten Tag!
Dzisiejszy wpis dotyczy czasowników nierozdzielnie złożonych w języku niemieckim (niem. untrennbare Verben)
Czasowniki nierozdzielnie złożone to rodzaj czasowników złożonych, które składają się z czasownika podstawowego, na który pada akcent, oraz z przedrostka. Przedrostka i czasownika nie rozdzielamy podczas odmiany czasownika.
Przedrostki tworzące czasowniki nierozdzielnie złożone:
Przedrostek nieakcentowany | Przykład czasownika podstawowego | Czasownik nierozdzielnie złożony |
be- | kommen (przychodzić) | bekommen (otrzymać) |
emp- | fangen (łapać) | empfangen (przyjmować) |
ent- | führen (prowadzić) | entführen (uprowadzić) |
er- | zählen (liczyć) | erzählen (opowiadać) |
ge- | fallen (upadać) | gefallen (podobać się) |
miss- | brauchen (potrzebować) | missbrauchen (nadużywać) |
ver- | stehen (stać) | verstehen (rozumieć) |
zer- | schneiden (ciąć) | zerschneiden (pokroić) |
Są też dwa rzadko używane przedrostki tworzące czasowniki nierozdzielnie złożone:
- de- np. decodieren (rozkodowywać), deformieren (deformować), demütigen (upokarzać), przed samogłoską des- np. desinfizieren (zdezynfekować), desorganisieren (dezorganizować) oraz
- re- np. reproduzieren (odtwarzać, reprodukować).
Przedrostek a znaczenie czasownika
Zauważ, że przedrostki same w sobie nic nie znaczą. Często jednak dają się zauważyć pewne prawidłowości, które pozwalają na łatwiejsze zapamiętanie znaczenia danego czasownika.
- przedrostek be- często „wzmacnia” znaczenie czasowników, np. fragen (pytać) – befragen (wypytywać), bauen (budować) – bebauen (zabudowywać). Przedrostek be- może też oznaczać „zaopatrywanie” w coś np. beblumen – okwiecić, bedecken – przykryć, okryć. Ponadto przedrostek be- dołączany do czasowników nieprzechodnich sprawia, że stają się one przechodnie np. fahren (jechać) – befahren (przejeżdżać/przepływać).
- przedrostek ent- oznacza zazwyczaj usunięcie lub zlikwidowanie czegoś, np. entsorgen (usuwać np. odpady), binden (wiązać/związywać) – entbinden (zwalniać kogoś, urodzić), fesseln (związywać) – entfesseln (rozpętywać/wywoływać, np. wojnę/dyskusję), nehmen (brać) – entnehmen (odbierać).
- przedrostek er- oznacza skuteczne zakończenie danej czynności, np. bauen (budować) – erbauen (wybudować/wznieść), betteln (żebrać) – erbetteln (wyżebrać), blühen (kwitnąć) – erblühen (rozkwitnąć/zakwitnąć).
- przedrostek miss- oznacza złe lub niewłaściwe wykonanie dane czynności lub wykonanie czynności odwrotnej, np. gefallen (podobać się) – missfallen (nie podobać się), misslingen (nie udać się/nie powieść się), brauchen (potrzebować) – missbrauchen (nadużywać czegoś), trauen (ufać) – misstrauen (nie ufać).
- przedrostek ver- oznacza przekształcanie się w coś lub nabywanie określonych cech, np. vergolden (pozłacać), verhärten (utwardzać), verwildern (zdziczeć). Przedrostek ten może również występować w znaczeniu, że upłynął na coś określony czas, np. schlafen (spać) – verschlafen (przespać), vergehen (przemijać/przechodzić), verpassen (zmarnować/przepuścić/przegapić). Występuje też w znaczeniu zużywania się czegoś i wyraźnej utraty cech, np. verblühen (przekwitnąć), verwüsten (spustoszyć).
- przedrostek zer- oznacza radykalną zmianę stanu, niszczenie lub uszkadzanie czegoś, np. zerkleinern (rozdrabniać), zerstreuen (rozproszyć/rozgonić np. tłum, rozwiewać np. wątpliwości), zerreißen (podrzeć/rozszarpać/rozerwać), zertreten (rozdeptywać), zerteilen (poćwiartować np. mięso).
Odmiana czasowników nierozdzielnie złożonych
Czasowniki nierozdzielnie złożone odmieniają się zawsze tak samo jak czasowniki pojedyncze. Przedrostek nie jest oddzielany od czasownika głównego.
W poniższej tabeli widać jak zachowuje się czasownik nierozdzielnie złożony w zależności od wybranego czasu.
Czas teraźniejszy (Präsens) | Heute bekomme ich mein Geld. |
Czas przeszły złożony (Perfect) | Heute habe ich mein Geld bekommen. |
Czas przeszły prosty (Imperfekt) | Heute bekam ich mein Geld. |
Czas zaprzeszły (Plusquamperfekt) | Heute hatte ich mein Geld bekommen. |
Czas przyszły prosty (Futur I) | Heute werde ich mein Geld bekommen. |
Czas przyszły złożony (Futur II) | Bis Montag werde ich mein Geld bekommen haben. |
Pamiętaj, że wymowę wyrazów, których jeszcze nie znasz, możesz zawsze odsłuchać na stronie https://pl.forvo.com/
Podobał Ci się wpis? Nie przegap kolejnych!
Ich wünsche Dir alles Gute!