Czasownik „lassen“ w j. niemieckim (Das Verb „lassen“ im Deutschen)

Dzień dobry! / Guten Tag!

W tym wpisie przedstawiam odmianę i omawiam różne znaczenia czasownika „lassen”. Jest on bardzo ważny i często używany w języku niemieckim z uwagi na fakt, że ma bardzo wiele znaczeń. W znaczeniu „kazać“ i „pozwalać“ zawsze używany jest tylko w połączeniu z dopełnieniem w bierniku. Przez to też sprawia wiele problemów uczącym się. W drugiej części wpisu przedstawiam przykłady zdań z czasownikiem „lassen” w wersji niemiecko-polskiej.

I. Odmiana czasownika „lassen“:

Czas teraźniejszy (Präsens)
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich lasse
du lässt
er/sie/es lässt
wir lassen
ihr lasst
sie/Sie lassen

Czas przeszły Imperfekt (Präteritum)
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich ließ
du ließest
er/sie/es ließ
wir ließen
ihr ließt
sie/Sie ließen

Czas przeszły Perfect
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich habe gelassen
du hast gelassen
er/sie/es hat gelassen
wir haben gelassen
ihr habt gelassen
sie/Sie haben gelassen

* Jeśli w zdaniu występuje tylko czasownik lassen, wtedy w czasie przeszłym Perfect przyjmuje on formę haben + gelassen, np. Er hat sein Smartphone im Restaurant gelassen. (On zostawił swój smartfon w restauracji).
** Jeśli w zdaniu obok „lassen” występuje jeszcze inny czasownik, wtedy lassen zachowuje formę bezokolicznika i stawiamy go na końcu zdania, np. Ich habe mein Kind ins Ausland fahren lassen. (Pozwoliłem mojemu dziecku jechać za granicę).

Czas przyszły Futur I
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich werde lassen
du werdest lassen
er/sie/es werde lassen
wir werden lassen
ihr werdet lassen
sie/Sie werden lassen


II. Znaczenia czasownika „lassen”:

a) zostawiać
W znaczeniu „zostawiać’ w języku niemieckim, podobnie jak w języku polskim, po czasowniku „lassen” występuje dopełnienie w bierniku. Przykłady:

Sie hat ihre Armbanduhr im Hotelzimmer gelassen. – Zostawiła swój zegarek w pokoju hotelowym.
Ich lasse dich nicht allein. – Nie zostawię ciebie samego.
Lass mich in Ruhe! – Zostaw mnie w spokoju!

b) pozwalać
W znaczeniu „pozwalać” w języku niemieckim istnieje wymóg zastosowania dopełnienia w bierniku, czyli inaczej niż w języku polskim, gdzie występuje ono w celowniku. Przykłady:

Ich lasse dich heute bis Mitternacht nicht fernsehen. – Nie pozwolę dzisiaj tobie oglądać telewizji do północy.
Meine Eltern lassen mich nicht allein nach Mexiko fahren. – Moi rodzice nie pozwalają mi samemu jechać do Meksyku.
Unsere Lehrerin lässt uns keine anderen Sprachen außer Deutsch während des Unterrichts verwenden. – Nasza nauczycielka nie pozwala nam używać podczas lekcji żadnych innych języków niż niemiecki.

c) kazać
Również w znaczeniu „kazać” w języku niemieckim istnieje wymóg dopełnienia w bierniku. Przykłady:

Der Arzt lässt den Patienten im Bett bleiben. – Lekarz każe pacjentowi zostać w łóżku.
Er ließ dich grüßen.
– Kazał ciebie pozdrowić.
Meine Mutter lässt mich zur Schule gehen. – Moja mama każe mi iść do szkoły.
Meine Mutter hat mich zur Schule gehen lassen. – Moja mama kazała mi iść do szkoły.
Der Lehrer lässt die Schüller die Hausaufgabe machen. – Nauczyciel każe uczniom zrobić pracę domową.

d) dać / pozwolić się

Das lässt sich nicht mehr reparieren. – Tego już nie da się naprawić.
Die Flasche Wein lässt sich nicht öffnen. – Butela z winem nie daje się otworzyć.
Die Zukunft lässt sich nicht vorhersagen. – Przyszłości nie da się przewidzieć.
Es lassen sich nur jene Zahlen durch 5 (ohne Rest) teilen, deren letzte Ziffer eine 5 oder eine 0 ist. – Przez 5 dają się podzielić (bez reszty) tylko te liczby, których ostatnia cyfra to 5 lub 0.
Lässt es sich arrangieren? – Da się to jakoś załatwić?

e) kazać sobie coś zrobić / zlecić zrobienie czegoś
W tym znaczeniu polskie „sobie” zastępujemy w języku niemieckim dopełnieniem zaimkowym w celowniku:

Dopełnienie zaimkowe w celowniku
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
ich lasse mir
du lässt dir
er/sie/es lässt sich
wir lassen uns
ihr lasst euch
sie/Sie lassen sich

Ich habe mir die Nägel lackieren lassen. – Kazałam sobie pomalować paznokcie.
Ich habe mir eine Pizza liefern lassen. – Kazałem sobie dostarczyć pizzę.
Lass dir die Haare schneiden, du siehst komisch aus. – Obetnij sobie włosy, wyglądasz śmiesznie.

  • Jeżeli chcemy wskazać w zdaniu osobę, której zlecamy zrobienie czegoś, używamy von + Dativ, na przykład:

Er lässt den Rasen von einem Gärtner schneiden. – On każe ogrodnikowi ściąć trawnik.
Ich lasse von einem Architekten ein neues Haus entwerfen. – Każę architektowi zaprojektować nowy dom.
Klaudia lässt sich vom Friseur die Haare schneiden. – Klaudia każe fryzjerowi skrócić włosy.

f) wpuszczać, wypuszczać

Die Lehrerin lässt frische Luft ins Klassenzimmer. – Nauczycielka wpuszcza świeże powietrze do sali lekcyjnej.
Er lässt Luft aus den Reifen. – On spuszcza powietrze z opon.
Er wollte mich nicht in die Wohnung lassen. – Nie chciał mnie wpuścić do mieszkania.
Ich werde warmes Wasser in die Wanne lassen. – Napuszczę ciepłej wody do wanny.

g) pomieścić, ulokować

Ich weiß nicht, wo ich meine Bücher und Lehrbücher lassen soll. – Nie wiem, gdzie pomieszczę moje książki i podręczniki.
Wo lassen Sie all die Hochzeitsgäste? – Gdzie pan / pani pomieści wszystkich tych gości weselnych?

h) w znaczeniu zachęty do wspólnej czynności

Lass uns feiern! – Świętujmy!
Lass uns gehen! – Chodźmy!
Lass uns morgen schwimmen gehen! – Chodźmy jutro popływać!
Lass uns spazieren gehen! – Przejdźmy się!
Lass uns tanzen! – Zatańczmy!

Przykłady zdań do analizy z czasownikiem „lassen” w wersji niemiecko-polskiej: 

Bleib ruhig und lass dich nicht provozieren!Bądź spokojny i nie daj się sprowokować!
Das habe ich dich nicht machen lassen.Nie pozwoliłem ci tego robić.
Das lässt mich kalt.To mnie nie rusza.
Das lässt mir das Blut in den Adern gefrieren.To mi mrozi krew w żyłach.
Der Sommer hat lange auf sich warten lassen.Na lato trzeba było długo czekać.
Der Vater lässt seinen Sohn abends fernsehen.Ojciec pozwala swojemu synowi wieczorami oglądać telewizję.
Die Firma hat mich im Stich gelassen. Firma zostawiła mnie na lodzie.
Die Flecke lässt sich nicht herausbekommen.Plamy nie da się odeprać.
Die Tür lässt sich nicht öffnen. Drzwi nie chcą się otworzyć.
Die Zeit lässt sich nicht anhalten.Czasu nie da się zatrzymać.
Diese Frau lässt sich oft von Emotionen überwältigen.Ta kobieta często daje się ponieść emocjom.
Du hast mir keine Wahl gelassen.Nie pozostawiłeś mi żadnego wyboru.
Du lässt dich leicht beeinflussen.Łatwo ulegasz wpływom.
Du lässt dich ständig manipulieren.Ciągle dajesz się manipulować.
Entschuldigung, dass ich Sie habe warten lassen.Proszę wybaczyć, że kazałem panu / pani czekać.
Er fühlte sich oft allein gelassen.Często czuł się pozostawiony samemu sobie.
Er hat sie nicht aus den Augen gelassen.Nie odrywał od niej wzroku.
Er lässt mir nichts sagen.On nie daje mi nic powiedzieć.
Er lässt sich nicht in die Suppe spucken.Ona nie da sobie w kaszę dmuchać.
Es lässt sich nicht viel machen.Niewiele da się zrobić.
Hast du schon mal die Wohnungstür offen gelassen?Czy kiedyś zostawiłeś już otwarte drzwi do mieszkania?
Ich habe alles so gelassen, wie es war.Zostawiłem wszystko tak jak było.
Ich habe kaltes Wasser in die Badewanne gelassen. Napuściłam zimnej wody do wanny.
Ich habe mein Handy zu Hause gelassen. Zostawiłem mój telefon komórkowy w domu.
Ich habe meine Uhr reparieren lassen. Oddałem mój zegarek do naprawy.
Ich habe meinen Mantel in der Garderobe gelassen.Zostawiłem swój płaszcz w szatni.
Ich habe mich ärztlich untersuchen lassen. Dałam się zbadać lekarzowi.
Ich kann das Rauchen nicht lassen. Nie mogę przestać palić.
Ich kann es einfach nicht lassen Nie mogę tego tak po prostu zostawić.
Ich lasse mein Auto waschen.Oddam mój samochód do mycia. / Zlecę umycie mojego samochodu.
Ich lasse mein Auto in der Garage stehen.Zostawiam mój samochód w garażu.
Ich lasse meine Kinder nur gesunde Ernährung essen.Pozwalam moim dzieciom jeść tylko zdrową żywność.
Ich lasse meinen Sohn allein Auto fahren.Pozwalam mojemu synowi samemu jeździć samochodem.
Ich lasse mir nicht auf der Nase spielen.Nie daję sobie w kaszę dmuchać.
Ich lasse niemanden in Stich. Nikogo nie zostawię w potrzebie.
Ich möchte meinen Gesundheitszustand untersuchen lassen. Chciałbym sprawdzić mój stan zdrowia.
Ich muss den kaputten Reifen wechseln lassen.Muszę zlecić wymianę przebitej opony.
Ich muss mir die Haare schneiden lassen.Muszę ściąć włosy.
Im Hotel lasse ich mir Frühstück ans Bett bringen.W hotelu każę sobie przynieść śniadanie do łóżka.
Lass das!Daj (temu) spokój! / Nie ruszaj tego!
Lass dir das gesagt sein!Zapamiętaj to sobie!
Lass mich das machen!Pozwól, że ja to zrobię!
Lass mich dir das erklären!Pozwól mi tobie to wyjaśnić!
Lass mir bitte etwas Zeit!Daj mi trochę czasu, proszę!
Lass uns ausruhen! Odpocznijmy sobie!
Lass uns ein Foto machen!Zróbmy sobie zdjęcie!
Lass uns verschwinden!Znikajmy stąd!
Lassen Sie mich in Frieden!Niech mnie pan / pani zostawi w spokoju!
Lassen Sie uns gehen!Proszę pozwolić nam odejść!
Lassen wir das!Zostawmy to!
Lassen wir das für ein andermal!Odłóżmy to na kiedy indziej!
Lassen wir es für schlechtere Zeiten!Zostawmy to na czarną godzinę!
Man hat den Spieler in der Mannschaft gelassen.Zostawiono zawodnika w drużynie.
Manche fremdsprachigen Namen lassen sich nicht aussprechen.Niektóre obcojęzyczne nazwiska nie dają się wymówić.
Mein Gedächtnis hat mich im Stich gelassen.Pamięć zupełnie mnie zawiodła.
Mein Nachbar lässt sich einmal die Woche von seiner Frau zum Arzt fahren.Mój sąsiad każe swojej żonie raz w tygodniu zawieść się do lekarza.
Mein Vater hat mich das ganze Wochenende über im Garten arbeiten lassen. Mój ojciec kazał mi pracować w ogrodzie przez cały weekend.
Mein Vater lässt mich jetzt im Obstgarten arbeiten.Mój ojciec każe mi teraz pracować w sadzie.
Meine Eltern lassen mich nicht rauchen. Moi rodzice nie pozwalają mi palić papierosów.
Meine Schwester lässt sich morgen operieren. Moja siostra zostanie jutro zoperowana.
Nicht jedes Problem lässt sich schnell lösen.Nie każdy problem da się szybko rozwiązać.
Sein Verhalten lässt viel zu wünschen übrig.Jego zachowanie pozostawia wiele do życzenia.
Selbst seine Freunde haben ihn im Stich gelassen. Nawet przyjaciele go opuścili.
Sie hat den Schlüssel auf dem Tisch gelassen. Zostawiła klucz na stole.
Über Geschmack lässt sich nicht streiten.O gustach się nie dyskutuje.
Unser Vater hat uns immer bei wichtigen Fragen freie Hand gelassen.Nasz ojciec zawsze nam dawał wolną rękę w ważnych sprawach.
Warum hast du das Fenster im Büro offen gelassen?Dlaczego zostawiłeś otwarte okno w biurze?
Wir haben ihm immer seinen Willen gelassen.Zawsze pozwalaliśmy mu na wszystko.
Wir lassen den Hund im Haus schlafen.Pozwalamy psu spać w domu.
Wir lassen den Stau hinter uns.Zostawiamy korek za nami.
Wir lassen unsere Kinder höchsten drei Stunden am Tag Computerspiele machen.Pozwalamy naszym dzieciom grać na komputerze przez maksymalnie trzy godziny dziennie.

Ich wünsche Dir alles Gute!