Carcassonne – średniowieczna twierdza

Mury zewnętrzne twierdzy Carcassonne, Tourisme Carcassonne

Carcassonne to miasto położone w południowej Francji w historycznej prowincji Langwedocji, w regionie administracyjnym Oksytania, będące prefekturą departamentu Aude. Jest to ważny ośrodek turystyczny, który swoją sławę zawdzięcza dobrze zachowanym fortyfikacjom średniowiecznego miasta, uznawanym za największy w Europie średniowieczny kompleksów urbanistyczny.

Carcassonne składa się z dolnego i górnego miasta. Dolne miasto (la ville basse) istnieje od XIII wieku i położone jest po drugiej stronie rzeki Aude, natomiast górne miasto to warowna fortyfikacja znana jako la Cité. Obie części łączy 10-łukowy, zabytkowy kamienny most (le Pont-Vieux) z 1353 r. Warowne miasto otacza podwójny pierścień murów obronnych. Pas zewnętrzny ma długość ok. 1 500 m, a pas wewnętrzny ok. 1 100 m. Dwa pierścienie murów są wzmocnione 52 wieżami strzelniczymi, basztami, fosami i fortyfikacjami ziemnymi. Każdy z pasów powstawał w innym okresie – najstarsze mury pochodzą z IV wieku i zostały zbudowane przez Rzymian, natomiast wewnętrzne wznieśli Wizygoci w VI wieku.

La Cité położone jest na wzgórzu na prawym brzegu rzeki Aude. Zabytkowa część miasta sąsiaduje z winnicami i właśnie na ich tle przedstawiana jest na licznych fotografiach.

Główne wejście do średniowiecznego miasta, czyli Brama Narbońska

Historia
Średniowieczna twierdza Carcassonne przez stulecia była twierdzą graniczną między Francją a Aragonią i broniła południowej granicy państwa Franków przed naporem obcych wojsk. Nazywano ją Bramą Pirenejów.

Po utworzeniu przez Rzymian prowincji Gallia Narbonensis w 121 r. p.n.e., która była pierwszą rzymską prowincją po północnej stronie Alp, na miejscu dawnej osady galijskiej Carcaso Volcarum Tectosagum Rzymianie ufortyfikowali ok. 100 r. p.n.e. wierzchołek wzgórza, a później obrali je za stolicę kolonii, która w 27 r. p.n.e. otrzymała nazwę Colonia Iulia Carcaso. W tym miejscu Rzymianie zbudowali pod koniec I wieku warowne miasto Carcasum i wznieśli pierwsze fortyfikacje obronne. Od 14 r. n.e. przez miasto przechodziła droga rzymska Via Aquitania, która łączyła Narbonę (Narbo Martius) z Bordeaux (Burdigala). Kolonia miała strategiczne znaczenie dla Rzymian, ponieważ znajdowała się na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych łączących Ocean Atlantycki z basenem Morza Śródziemnego oraz Półwysep Iberyjski z pozostałą częścią Europy.

W III i IV wieku Rzymianie wznieśli pas murów obronnych, które chroniły osadę przed atakami z zewnątrz i pozwalały na kontrolę przemieszczania się ludzi drogą rzymską usytuowaną poniżej fortecy. Mury te są ciągle widoczne w niektórych częściach pasa obronnego i służyły za podstawę dla murów wznoszonych w kolejnych wiekach. W okresie tym wybudowano wieże Marquière’a, Samsona i Moulin d’Avar, które stanowiły doskonałe punkty obserwacyjne.

Widok na zewnętrzne mury obronne i wieże Carcassonne

W V wieku władzę na Półwyspie Iberyjskim i w Langwedocji przejęli Wizygoci, którzy w znacznym stopniu rozbudowali, zmodernizowali i bronili twierdzę przed Frankami próbującymi ją zdobyć. W 589 r. doszło do bitwy pod Carcassonne pomiędzy zjednoczonymi wojskami Wizygotów a Frankami, w której zwyciężyli Wizygoci. Podczas panowania Wizygotów w Carcassonne założono biskupstwo.

Arabski podbój Hiszpanii, a następnie południowej Francji doprowadził do zniszczenia Królestwa Wizygotów i ustanowienia na Półwyspie Iberyjskim niezależnego Emiratu Kordoby. Arabowie zajęli m.in. Narbonę, Montpellier i Nîmes, a w 725 r. Carcassonne, które okupowali do 759 r. Zwycięska bitwa władcy Franków Karola Młot pod Poitiers w 732 r. powstrzymała ekspansję muzułmanów w głąb Francji. W kolejnych latach Frankom udało się odzyskać Prowansję. Do 759 r. Arabowie zostali wyparci przez wojska króla Franków Pepina Krótkiego i utracili wszystkie tereny na północ od Pirenejów.

Od końca XI do początku XIII wieku Carcassonne znajdowało się pod władzą rodu Trencavel, który doprowadził gród do rozwoju. W wyniku walk różnych pretendentów w 1082 r. twierdzę zajął wicehrabia Albi, Nîmes i Béziers – Bernard Aton Trencavel (1066-1129), jednak prawnym właścicielem twierdzy był Rajmund Berengara III z Barcelony (1082-1131). Ze względu na spory rodzinne, barcelońska dynastia, do której Carcassonne wówczas należało, nie była w stanie skutecznie przeciwstawić się zajęciu miasta przez uzurpatora. W 1107 r. mieszkańcy Carcassonne zbuntowali się wobec wicehrabiego i domagali się oddania twierdzy prawowitemu suwerenowi. To jednak nie nastąpiło, ponieważ z pomocą wicehrabiemu Trencavel przybył zaprzyjaźniony z nim hrabia Bertrand z Tuluzy. Mimo licznych sporów z mieszkańcami, ród Trencavel zdołał ugruntować swoją władzę w Carcassonne. W 1120 r. mieszkańcy Carcassonne ponownie wszczęli bunt, ale i tym razem wicehrabiemu udało się utrzymać przy władzy.

Ważną datą dla Carcassonne jest rok 1096, w którym papież Urban II poświęcił kamienie pod budowę katedry św. Nazariusza. Papież przybył do Carcassonne, by nawoływać ludność do udziału w pierwszej wyprawie krzyżowej do Ziemi Świętej (1096-1099), mającej na celu zdobycie Jerozolimy oraz uwolnienia wschodnich chrześcijan spod islamskiej władzy.

Około 1130 r. z polecenia Bernarda Atona Trencavela rozpoczęto budowę zamku hrabiowskiego (château comtal) i naprawę murów obronnych. Wybudowano zamek o wymiarach 80 m na 40 m z pałacem hrabiowskim i magazynami. Dla poprawy bezpieczeństwa zamek został otoczony fosą i ziemnym nasypem. Zamek był wielokrotnie atakowany i stanowił schronienie dla ludności z dolnego miasta.

W XIII wieku Carcassonne odegrało ważną rolę w trakcie w trakcie krucjaty przeciw albigensom, czyli katarom, ponieważ stanowiło jeden z najsilniejszych punktów oporu i udzielało schronienia Katarom. Ruch katarski miał duży wpływ w XII i XIII wieku, zwłaszcza w Hrabstwie Tuluzy, przyciągając do siebie ludzi wszystkich warstw społecznych. Był to ruch religijno-społeczny skierowany przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej. Kościół katolicki zwalczał zwolenników tego ruchu w drodze krucjat i inkwizycji. W 1208 r. papież Innocenty III, po zabójstwie jednego z wysłanych do Langwedocji misjonarzy, wezwał mieszkańców Francji do walki z albigensami i powierzył dowództwo wojskowe Szymonowi z Montfort (1160-1218). Carcassonne było solidnie ufortyfikowane, ale poważny problem stanowiła liczba ludności, która się w nim schroniła. Wykorzystali to krzyżowcy, którzy odcięli miastu dostęp do wody i żywności i podstępem ujęli dowodzącego obroną Rajmunda Rogera. Krzyżowcy zaniechali swoich planów wymordowania mieszkańców Carcassonne. Zmuszono ich jednak do opuszczenia miasta i pozbawiono całego dobytku. Po szybkim zdobyciu Béziers i Carcassonne Szymon z Montfort przyjął w 1215 r. tytuły hrabiego Tuluzy, wicehrabiego Béziers i Carcassonne oraz diuka Narbonny. Carcassonne zamienił w silnie ufortyfikowany posterunek graniczny między Francją a Aragonią. Po śmierci Szymona z Montfort w trakcie oblężenia Tuluzy w 1218 r. twierdzę Carcassonne i inne zdobycze przejął jego syn – Almaryk z Montfort, który jednak nie był jednak w stanie ich utrzymać wobec kontrofensywy Rajmundów z Tuluzy. Przekazał więc swoje prawa do ziem langwedockich królowi Francji Ludwikowi VIII, który w 1226 r. najechał południe Francji. W ten sposób Awinion, Carcassonne i inne miasta stały się celem kolejnej wyprawy krzyżowej, tym razem królewskiej. Hrabia Rajmund VII z Tuluzy (1197-1249) przegrał wojnę z królem i został zmuszony do podpisania traktatu pokojowego, który kończył krucjaty przeciwko albigensom.

Traktat został podpisany 12 kwietnia 1229 r. w podparyskim Meaux przez Rajmunda VII oraz regentkę Blankę Kastylijską, występującą w imieniu małoletniego króla Ludwika IX (1214-1270). Na mocy postanowień traktatu Raymond VII utracił niemal połowę swoich posiadłości. Postanowiono, że jedyna spadkobierczyni Rajmunda VII, jego córka Joanna, poślubi królewskiego brata, Alfonsa z Poitiers, zaś w formie posagu wniesie do domeny królewskiej Beaucaire i Carcassonne. W 1240 r. syn Trencavela próbował wielokrotnie, jednak bezskutecznie, odbić twierdzę i odzyskać ziemie przodków. W 1247 r. Carcassonne ostatecznie włączono do korony francuskiej.

W 1258 r. król Ludwik IX zawarł z królem Aragonii Jakubem I traktat w Corbeil, zrzekając się praw lennych do Katalonii i Roussillon i otrzymując analogiczne cesje ze strony króla Aragonii co do Tuluzy i Prowansji. Granica między Francją a Aragonią przebiegała w okolicach Carcassonne.

Z rozkazu króla Ludwika IX rozpoczęto budowę dodatkowych wewnętrznych murów obronnych twierdzy, a także założono dolne miasto na drugim brzegu rzeki Aude, do którego zostały przeniesione wszystkie funkcje polityczne, administracyjne i religijne. Niestety król Ludwik IX nie zdążył zobaczyć efektów swoich działań; budowa była czasochłonna i kosztowna. W okresie panowania Filipa III Śmiałego (1245-1285) dokonano przebudowy rzymskich murów od strony północnej i wzmocniono część południową twierdzy, gdzie powstała Brama Narbońska (la porte Narbonnaise) ze wspomagającą ją Tour du Trésau i Brama św. Nazariusza (la porte Saint-Nazaire), a także naprawiono niektóre z wież z okresu galo-romańskiego oraz barbakan zamku książęcego.

W XIV wieku Carcassonne zmieniło się w twierdzę nie do zdobycia. Boleśnie przekonał się o tym m.in. książę Walii i najstarszy syn Edwarda III Plantageneta, króla Anglii, Edward Woodstock (1330-1376), zwany Czarnym Księciem, któremu podczas wojny stuletniej, w 1355 r., nie udało się zdobyć Carcassonne. W odwecie jego piechota zniszczyła dolne miasto.

W okresie wojen religijnych we Francji w XVI i XVII wieku Carcassonne pozostawało wierne Kościołowi katolickiemu. Hugenoci próbowali bezskutecznie zająć twierdzę w 1575 r. i 1585 r.

W wyniku ustaleń pokoju pirenejskiego z 1659 r., kończącego wojnę francusko-hiszpańską, kraina historyczna Rousillon w południowej Francji została włączona do Francji. W ten sposób granica francusko-hiszpańska została przesunięta bardziej na południe. Odtąd znaczenie militarne Carcassonne zmalało, o fortyfikacje przestano dbać, a dolne miasto stało się głównie ośrodkiem wymiany handlowej i produkcji tekstyliów.

Do czasów Rewolucji Francuskiej centrum religijnym Carcassonne była katedra św. Nazariusza. Podczas Rewolucji Francuskiej w 1794 r. w wyniku pożaru zniszczeniu uległy archiwa, które były przechowywane w Tour du Trésau i zamknięto kaplicę zamkową. Oszczędzono katedrę, lecz wyniesiono z jej wnętrza wszystkie bogactwa i urządzono w niej magazyn na paszę i inne zapasy niezbędne dla wojska. W 1801 r. przeniesiono siedzibę biskupią z katedry św. Nazariusza do kościoła św. Michała w dolnym mieście. Carcassonne usunięto z listy twierdz wojskowych w 1804 r., a następnie ponownie z listy twierdz drugiej klasy w 1820 r.

Na początku XVIII wieku okoliczni mieszkańcy zaczęli traktować średniowieczną twierdzę jak kamieniołom i pozyskiwali z niej kamień do budowy domów i zabudowań gospodarczych w mieście dolnym. Fortyfikacje uległy w tym czasie takiemu zniszczeniu, że w 1849 r. rząd francuski rozważał likwidację twierdzy. Ostatecznie plan ten nie został zrealizowany. Przeciwko rozbiórce twierdzy opowiedział się Jean-Pierre Cros-Mayrevieille, miejscowy historyk i znawca średniowiecza, który interweniował u samego Napoleona III. 31 lipca 1850 r. ówczesny inspektor do spraw zabytków, Prosper Mérimée, wydał dekret zakazujący dalszej rozbiórki. Rozpoczął też rozmowy z Ministerstwem Wojny, by zachować mury obronne. Pierwsze środki zostały przeznaczone na ten cel w 1852 r.

W 1846 r. czynności konserwatorskie przy Porte Narbonnaise i Porte de l’Aude rozpoczął słynny francuski architekt Eugène Viollet-le-Duc. Władze Carcassonne zleciły mu przygotowanie raportu na temat stanu fortyfikacji. Podczas jego działalności zostały niemal całkowicie odnowione wewnętrzne umocnienia twierdzy wraz z wieżami obronnymi w zewnętrznym kręgu. Viollet-le-Duc był często krytykowany za „ulepszanie” elementów twierdzy. W trakcie prac renowacyjnych baszty zyskały wysokie dachy z łukowych płytek, mimo że pierwotnie były pokryte dachówkami i raczej spłaszczone.

Prace konserwatorskie pod koniec drugiej połowy XIX wieku kontynuował Paul Boeswillwald. Usunął domy dobudowane między dwiema liniami murów i pracował nad przywróceniem dawnego wyglądu murów i zamku. Swoje prace kontynuował do 1911 r., odtwarzając elementy zamku i południowej części twierdzy.

W 1961 r. w zamku hrabiowskim utworzono muzeum. W 1997 r. fortyfikacje Carcassonne wpisano na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. Warowne miasto jako całość posiada status pomnika historii (le monument historique). Ponadto osobno status ten nadano niektórym zabytkom znajdującym się wewnątrz fortyfikacji. Są to zamek hrabiowski (le château comtal) z XII wieku, bazylika św. Nazariusza i św. Celsjusza (la basilique Saint-Nazaire-et-Saint-Celse), Hôtel de la Cité, grand puits (wielka studnia), petit puits (mała studnia).

Dzięki powstrzymaniu rozbiórek i przeprowadzeniu kompleksowych prac konserwatorskich możemy obecnie podziwiać system fortyfikacji, składający się z 52 wież obronnych i podwójnego pasa murów obronnych. Pas zewnętrzny ma długość ok. 1 500 m, a pas wewnętrzny ok. 1 100 m.

Na jednym z filarów przed Bramą Narbońską (la porte Narbonnaise) znajduje się płaskorzeźba Dame Carcas, a poniżej tabliczka pamiątkowa informująca o wpisaniu fortyfikacji Carcassonne na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO.

Płaskorzeźba Dame Carcas

Według legendy nazwa Carcassonne pochodzi od saraceńskiej księżniczki Dame Carcas, która bohatersko odpierała ataki cesarza Karola Wielkiego. Oblężenie miasta trwało ponad 5 lat, a wojska Karola odcięły miastu dostęp do wody i dostaw żywności. Nie mogąc zdobyć twierdzy, monarcha postanowił skazać mieszkańców na śmierć głodową. Gdy zapasy się skończyły księżniczka kazała przeszukać miasto i zgromadzić na dziedzińcu całą znalezioną żywność. Po kilku godzinach na placu zebrano zaledwie kilka worków zboża i jednego prosiaka. Sprytna księżniczka wpadła na pomysł, żeby nakarmić prosię zbożem i wyrzucić ją przez mury miasta. Zwierzę spadło prosto pod nogi Karola Wielkiego czekającego pod murami na poddanie się miasta. Gdy ten zobaczył, że arabscy obrońcy wyrzucają z murów dobre jedzenie, uznał, że ci muszą mieć go pod dostatkiem. Rozpoczął wtedy odwrót swoich wojsk do Francji, kończąc tym samym, po długich latach, oblężenie. Dame Carcas, patrząc na oddalającą się postać wielkiego wodza, uświadomiła sobie, że przez lata oblężenia zakochała się w nim i nie będzie umiała żyć bez jego widoku. Poczuła ogromny smutek i rozpacz. Nakazała zatem bić w dzwony, których dźwięk przywołał oddalające się wojska i księżniczka poddała miasto bez walki. Górne miasto, otoczone murami, od tej pory nosi nazwę Carcassonne (Carcas to imię księżniczki, a sonne to po francusku dzwoni w dzwon, co można tłumaczyć – księżniczka Carcas dzwoni w dzwony).

Do miasta wchodzi się zwodzonym mostem przez majestatyczną Bramę Narbońską, z dwiema wieżami i podnoszoną kratą, położoną od strony wschodniej. Jej nazwa pochodzi od miasta, w stronę którego jest skierowana, czyli Narbony. Zbudowana została ok. 1280 r. z ciosanego kamienia i wzmocniona przez dwie bliźniacze 25-metrowe wieże. Grubość ich murów u podstaw sięga 4 m i zwęża się ku górze do 2,8 m. Brama wyposażona była w szereg rozwiązań obronnych, mogących skutecznie powstrzymać wroga. Należały do nich otwory strzelnicze, tarany, łańcuchy i okna, przez które ciskano we wroga gradem kamieni. Dawniej przed bramą znajdowała się fosa i barbakan ze zwodzonym mostem.

Most zwodzony przy Bramie Narbońskiej
Mury zewnętrzne przy Bramie Narbońskiej

Masywne przejście między dwiema basztami zdobi mały kamienny ołtarz z XIII-wieczną figurką Najświętszej Maryi Panny.

Figurka Najświętszej Maryi Panny
Wąskie uliczki średniowiecznej twierdzy

Po prawej stronie od Bramy Narbońskiej w latach 1270-1285 zbudowano szeroką, półokragłą Wieżę Trésau (Tour du Trésau). Znajdował się w niej zbiornik na wodę i spiżarnia, w której przechowywano zboże, mięso, sól i wino.

Półokrągła Wieża Trésau i mniejsza Wieża Berarda

Jedną z pozostałości mrocznej historii Carcassonne jest Wieża Inkwizycji (Tour de Inquisition). Tutaj znajdowała się sala tortur.

Wieża Inkwizycji (Tour de Inquisition), Wieża Małego Canizou (Tour du Petit Canizou) i Wieża Biskupia (Tour de l’Évêque)

Idąc wzdłuż międzymurza natrafiamy na Bramę św. Nazariusza (la porte Saint-Nazaire), która została wykonana w XIII wieku w dolnej części Wieży św. Nazariusza. Po przejściu tej bramy wychodzi się na plac przed dawną katedrą p.w. św. Nazariusza i św. Celsusa (Cathédrale Saint-Nazaire-et-Saint-Celse de Carcassonne). Nazwa świątyni upamiętnia dwóch chrześcijańskich męczenników z I wiek, Nazariusza i Celsusa, którzy ponieśli męczeńską śmierć w obronie wiary.

Brama św. Nazariusza (la porte Saint-Nazaire)

Obecny kształt budowli to połączenie ciężkiego stylu romańskiego z lekkim i misternym gotykiem. 12 czerwca 1096 r. papież Urban II poświęcił kamienie pod budowę romańskiej katedry, która w kolejnych stuleciach wieku była przebudowywana. Budowla została wzniesiona na planie krzyża łacińskiego o długości wewnątrz 59 m i szerokości 36 m wzdłuż transeptu. Najstarsza część świątyni to trzyczęściowa nawa w stylu romańskim.

Romańsko-gotycka bazylika św. Nazariusza i św. Celsusa w Carcassonne

Świątynia od zewnątrz zdobiona jest oktagonalnymi wieżyczkami, rzeźbionymi gargulcami, kamiennymi balustradami i przepięknymi, misternie zdobionymi witrażami. Dzięki witrażom rozmieszczonym po zachodniej stronie bazyliki, do wnętrza bazyliki przenika kolorowe światło. Środek świątyni, dzięki smukłym kolumnom podpierającym gotyckie sklepienie, jest przestronny.

Zdobienia przy wejściu do bazyliki św. Nazariusza i św. Celsusa w Carcassonne
Wejście do bazyliki św. Nazariusza i św. Celsusa w Carcassonne

W północnym i południowym skrzydle transeptu znajdują się dwie wielkie rozety z XIV wieku, podobne do rozet z gotyckiej katedry Notre-Dame w Paryżu. Pierwsza przedstawia Królową Niebios z Dzieciątkiem Jezus w otoczeniu świętych, proroków i aniołów, natomiast druga ukazuje Chrystusa w majestacie, herb biskupa Pierre’a de Rochefort i apostołów św. Piotra i św. Pawła.

Widok na rozetę i filary
Widok na olbrzymią rozetę w bazylice

Na filarach wewnątrz świątyni umieszczono figury przywołujące sylwetki dwunastu apostołów, dwóch aniołów, Maryi, Jezusa i lokalnych świętych – Nazariusza, Celosa i Gimera. Wykonano je w latach 1280-1300 i zawieszono na wysokości 6 metrów. Istnieją również grupy rzeźb wolnostojących m.in. XIV-wieczna Trójca Święta.

Widok na ołtarz główny bazyliki św. Nazariusza w Carcassonne

W świątyni znajdują się również zabytkowe organy z XVII wieku, które należą do najstarszych we Francji.

Zabytkowe organy w bazylice św. Nazariusza w Carcassonne

Ponadto można zobaczyć przymocowany do zachodniej ściany transeptu kamień oblężenia (pierre du siège) o wymiarach 1,08m x 0,80 m x 0,20 m. Jest to płaskorzeźba będąca fragmentem XIII-wiecznego sarkofagu nieznanego pochodzenia. Kamień został odkryty w 1835 r. przez inspektora do spraw zabytków Prospera Mérimée. Na kamieniu prawdopodobnie uwieczniono oblężenie Carcassonne z 1209 lub 1240 r. Możliwe jest też, że płaskorzeźba przedstawia oblężenie Tuluzy, podczas którego w 1218 r. zginął Szymon z Montfort. Według innej tezy kamień jest jednym z kawałków grobowca przywódcy krucjaty albigeńskiej.

Kamień oblężenia (pierre du siège)

W bazylice znajdują się również grobowce Pierre’a de Rochefort, biskupa Carcassonne w latach 1300-1322, oraz innych biskupów tego miasta. Na jednej ze ścian jest też tabliczka informująca, że św. Dominik, założyciel Zakonu Kaznodziejskiego, zwanego dominikańskim, wygłaszał w tej świątyni kazanie z okazji wielkiego postu w 1213 r.

Inną atrakcją średniowiecznego miasta jest dawny zamek hrabiowski z XII wieku z własną fosą i dwoma barbakanami. Zamek wzniesiono na planie prostokąta 80 m na 40 m i wyposażono w blanki i liczne otwory strzelnicze. Zamek posiada sześć wież o różnych kształtach, z których najwyższa to kwadratowa Wieża Pinte (Tour Pinte), broniąca zamku od strony zachodniej. Pierwotnie do zamku prowadził most zwodzony, obecnie zastąpiony kamiennym mostem. Głęboka fosa nie zawierała wody. Jej celem było uniemożliwienie przyciągnięcia pod zamek machin oblężniczych.

Widok na most i wieże zamkowe

Pałac hrabiego, będący częścią zamku, podzielony jest na trzy części, które otaczają dziedziniec zamku z trzech stron. Po stronie zachodniej znajduje się główna część pałacu przylegająca do murów obronnych. Na południowej stronie znajdowało się skrzydło z ogromnym salonem, a w północnej części kaplica św. Maryi, która została zburzona w XVIII wieku podczas rewolucji francuskiej. Części mieszkalne pałacu hrabiego znajdowały się na piętrze, a parter i piwnice zajmowały magazyny, spiżarnie i lochy.

Przy dawnym zamku znajduje się muzeum archeologiczne z bogatą kolekcją eksponatów kamiennych odkrytych w Carcassonne i jego okolicach. Są tutaj rzeźby rzymskie, kamienne monolitowe krzyże nagrobne, amfory na wino i wodę, terakotowe naczynia, kamienne pociski i elementy uzbrojenia.

Zabytkowa architektura Carcassonne zainspirowała wielu reżyserów do wykorzystania tego miejsca w swoich filmach. To tutaj kręcono sceny do takich film jak „Robin Hood: Książę złodziei” (Robin des Bois, prince des voleurs) z Kevinem Kostnerem, „Gamoń” (Le Corniaud) w reżyserii Gérarda Oury. Z kolei Walt Disney wykorzystał baśniową scenerię Carcassonne w filmie animowanym „Śpiąca Królewna” (La Belle au bois dormant).

Carcassonne to labirynt wąskich brukowanych uliczek i kamiennych domów pokrytych czerwoną dachówką. Ulice wypełniają kolorowe sklepiki, winiarnie, kawiarenki i restauracje. Atmosfera miasta jest wyjątkowa, niemal baśniowa.

Zabytkowe budynki w Carcassonne
Widok na jeden z zabytkowych budynków
Pomnik historyka i archeologa francuskiego Jean-Pierre’a Cros-Mayrevieille’a

W sezonie letnim w twierdzy odbywają się liczne imprezy kulturalne, w tym spektakle kostiumowe i turnieje rycerskie na międzymurzu. W teatrze plenerowym (théâtre à ciel ouvert), utworzonym w 1908 r. w miejscu byłego zakonu św. Nazariusza, odbywają się cyklicznie spektakle teatralne i koncerty muzyki z czasów średniowiecza. Specjalnością miasta są również pokazy średniowiecznego sokolnictwa, podczas których widzowie mogą z bliska zobaczyć drapieżne ptaki.

Warowne miasto Carcassonne to niezwykły zabytek, który przetrwał wichry historii w stanie zbliżonym do oryginalnego. Każdy miłośnik średniowiecza lub fortyfikacji powinien odwiedzić to miejsce. Spacer po średniowiecznych fortyfikacjach Carcassonne to jak podróż w czasie skłaniająca do refleksji na temat mijającego czasu i cennego dziedzictwa historii.