Arena w Nîmes (Les arènes de Nîmes)

Les arènes de Nîmes sont un amphithéâtre romain antique construit vers la fin du 1er siècle dans la ville de Nemausus (aujourd’hui Nîmes), dans le sud de la France. Il est l’un des mieux conservés du monde romain. Il fait l’objet d’un classement au titre des monuments historiques depuis 1840 mais il n’est pas jusqu’à présent inscrit sur la liste du patrimoine mondial de l’UNESCO.

Arena w Nîmes to starożytny rzymski amfiteatr zbudowany pod koniec I wieku w mieście Nemausus (obecnie Nîmes) na południu Francji. Jest jednym z najlepiej zachowanych amfiteatrów z czasów rzymskich. Od 1840 r. posiada status zabytku historycznego, ale nie został dotychczas wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

L’édifice se présente comme une ellipse de 133 m de long sur 101 m de large. Sa façade majestueuse d’une hauteur totale d’environ 21 mètres est composée de deux niveaux de 60 arcades chacun et d’un attique, séparés par une corniche. La façade ne comporte que trois éléments décoratifs : la louve romaine allaitant Romulus et Rémus, deux gladiateurs combattant et deux bustes de taureau. Les arcades ont de 3m70 à 3m80 d’ouverture. Dans son état originel, l’amphithéâtre comptait 34 rangées de gradins autour d’une piste centrale de 68 m sur 38 m. De nombreux escalier et 5 galeries circulaires permettaient une circulation optimale des gens. À l’origine, toutes les arcades du rez-de-chaussée étaient ouvertes pour servir d’entrée ou de sortie. Aujourd’hui, les arches sont toutes pourvues de grilles pour empêcher tout accès non autorisé. La pierre (le calcaire) dont on a fait usage pour la construction de l’amphithéâtre provient des carrières de Roquemaillère et de Baruthel.

Widok areny z zewnątrz, ©Laurent Boudereaux, Culturespaces Arènes de Nîmes

Budowla ma kształt elipsy o długości 133 metrów i szerokości 101 metrów. Jego majestatyczna fasada o całkowitej wysokości ok. 21 m składa się z dwóch poziomów po 60 arkad w każdym i attyki oddzielonej gzymsem. Fasada zawiera jedynie trzy elementy dekoracyjne: wilczycę rzymską karmiącą Romulusa i Remusa, dwóch walczących gladiatorów i dwa popiersia byków. Arkady mają otwory od 3,70 m do 3,80 m. Pierwotnie amfiteatr liczył 36 rzędów ławek dookoła centralnej areny o wymiarach 68 m na 38 m. Liczne schody i 5 okrężnych galerii zapewniało optymalny przepływ ludzi. Pierwotnie wszystkie arkady na parterze były otwarte i służyły do wejścia lub wyjścia. Obecnie wszystkie arkady są okratowane, żeby uniemożliwić wejście osobom nieupoważnionym. Zastosowany do budowy amfiteatru kamień (wapień) pochodzi z kamieniołomów w Roquemaillère i Baruthel.

Au sommet, les blocs en pierre troués permettaient d’y planter des mats qui accrochaient une toile géante afin de mettre les spectateurs à l’abri du soleil et de la pluie durant les spectacles.

Znajdujące się na szczycie kamienne bloki z otworami pozwalały na osadzenie w nich masztów, do których przymocowywano olbrzymie płótno, żeby zabezpieczyć publiczność przed słońcem i deszczem podczas widowisk.

Dans l’Antiquité, plus de 24 000 personnes, réparties selon leur rang social (les plus aisés aux premiers rangs et les plus modestes aux derniers rangs), pouvaient assister aux spectacles. Les spectacles antiques étaient de trois sortes : les chasses de bêtes sauvages, les exercices d’athlètes et les combats de gladiateurs. Le spectacle le plus fréquent et le plus apprécié étaient les combats de gladiateurs.

W starożytności ponad 24 000 osób rozdzielonych według zajmowanego statusu społecznego (najzamożniejsi w pierwszych i najbiedniejsi w ostatnich rzędach) mogło przyglądać się widowiskom. Istniały trzy rodzaje widowisk antycznych: polowania na dzikie zwierzęta, ćwiczenia atletów i walki gladiatorów. Najczęstszym i najbardziej cenionym widowiskiem były walki gladiatorów.

Après l’introduction de l’interdiction des combats de gladiateurs en 404 par l’empereur Flavius Augustus Honorius, les arènes sont transformées en forteresse par les Wisigoths, un peuple germanique. Ils bouchent les arcades, ajoutent des tours, un fossé et édifient une petite enceinte supplémentaire.

Po wprowadzeniu w 404 r. przez cesarza Flaviusa Augustusa Honoriusa zakazu walk gladiatorów arena zostaje przekształcona przez germański lud Wizygotów w fortecę. Zabudowują oni arkady, dodają wieże, fosę, a także wznoszą dodatkowy mur obwodowy.

Galeria podziemna, ©Vincent Chambon, Culturespaces Arènes de Nîmes

Au Moyen Âge, la forteresse constitue un refuge pour la population en cas de péril. L’endroit est utilisé comme un village fortifié qui contient des chapelles, des maisons, ainsi qu’un petit château. Au VIIIe siècle, après la conquête de la ville par Charles Martel qui était de facto dirigeant du royaume des Francs, le monument devient la résidence de la dynastie des Carolingiens qui règnent sur l’Europe occidentale de 751 jusqu’en 987. Au XII siècle, la cité de Nîmes est raccrochée aux terres des comtes de Toulouse. Plus tard, l’amphithéâtre est le siège des vicomtes de Nîmes et de leurs vassaux. En 1390 r., le vicomte de Nîmes et les chevaliers quittent l’amphithéâtre y la population locale s’y installe. Au XVI siècle, suite à la visite de François 1er, roi de France, en 1533, les constructions occupant la galerie du premier étage sont démolies. Toutefois, ce n’est qu’en 1786 que la Ville achète toutes les maisons et entame leur démolition. Toutes les constructions parasites restantes (maisons, ateliers d’artisans, entrepôts de vignerons) sont détruites entre 1809 et 1812. L’amphithéâtre retrouve sa fonction de monument de spectacle: la première course camarguaise a lieu en 1839 et la première corrida en 1853.

W średniowieczu forteca zapewnia schronienie ludności w przypadku zagrożenia. Miejsce to jest wykorzystywane jako ufortyfikowana wioska, która posiada własne kaplice, domy, a także mały zamek. W VIII w. po zajęciu miasta przez Karola Młota, który był faktycznym władcą państwa Franków, zabytek staje się rezydencją dynastii Karolingów, którzy rządzili w Europie Zachodniej w latach 751-987. W XII wieku stare miasto Nîmes zostaje przyłączone do ziem hrabiów z Tuluzy. Później amfiteatr jest siedzibą wicehrabiów z Nîmes i ich wasali. W 1390 r. wicehrabia z Nîmes i rycerze opuszczają amfiteatr i wprowadza się do niego miejscowa ludność. W XV w. w następstwie wizyty króla Francji Franciszka I. w 1533 r. konstrukcje na galerii pierwszego piętra zostają rozebrane. Jednakże dopiero w 1786 r. miasto wykupuje wszystkie domy i rozpoczyna ich rozbiórkę. Wszystkie pozostałe niepotrzebne konstrukcje (domy, pracownie rzemieślników, magazyny właścicieli winnic) zostają wyburzone w latach 1809-1812. Amfiteatr odzyskuje swoją pierwotną funkcję. Pierwsze biegi w celu zerwania z grzbietu byka kokardy (fr. courses camarguaises) odbywają się w 1839 r., a pierwsza korrida w 1853 r.

Aujourd’hui, les arènes accueillent de nombreux événements sportifs et culturels tels que des corridas, des courses camarguaises, des concerts, des reconstitutions historiques et des défilés. Les fans des corridas se réunissent pour la Féria de Pentecôte (fin mai – début juin) et en septembre (la Féria des Vendanges). De plus, depuis 1997, le Festival de Nîmes a lieu ici qui transforme les arènes en scène pop/rock.

Obecnie na arenie odbywają się liczne wydarzenia sportowe i kulturalne, takie jak korridy, biegi z bykami, koncerty, rekonstrukcje historyczne i defilady. Fani korrid gromadzą się na pokazy walk byków na Zielone Świątki (koniec maja – początek czerwca) i we wrześniu (święto winobrania). Ponadto od 1997 r. odbywa się tutaj Festiwal w Nîmes, który zmienia arenę w pop-rockową scenę.

Les Grands Jeux Romains ont également lieu ici chaque année depuis 2010. C’est la plus grande reconstitution historique antique en Europe. Ils offrent l’occasion unique aux petits et aux grands de découvrir la vie dans l’Antiquité, d’une manière ludique. Les participants aux Grands Jeux Romains fabriquent leurs costumes avec des matériaux identiques à ceux qui étaient utilisés dans l’Antiquité. Les techniques de combat, les costumes et les armes des gladiateurs, des légionnaires romains ou des combattants celtes sont au plus près de ce qui était à l’époque antique.

Od 2010 r. odbywają się tutaj także corocznie Igrzyska Rzymskie. Jest to największa antyczna rekonstrukcja historyczna w Europie. Stanowi ona niepowtarzalną okazję dla dzieci i osób starszych do poznania życia w starożytności w zabawny sposób. Uczestnicy Igrzysk Rzymskich przygotowują swoje kostiumy z takich samych materiałów, jakie były stosowane w starożytności. Techniki walki, ubiory i broń gladiatorów, rzymskich legionistów lub celtyckich wojowników są zbliżone do tych z czasów antycznych.

Deux espaces de musée et multimédia ont été préparé dans l’amphithéâtre pour les visiteurs :
– l’espace des gladiateurs qui permet de voir leurs armures et armements (entre autres, boucliers, casques et lances) ainsi que de regarder des extraits des films sur les gladiateurs, par exemple les scènes du film Spartacus de Stanley Kubrick.
– l’espace « couleurs des corridas » où on peut admirer les magnifiques tenues des toreros et matadors, les portraits des toreros célèbres et les moments spécifiques des corridas. Des films offrent la possibilité de découvrir un vrais ambiance d’une corrida et des courses camarguaises.

Strefa gladiatorów, ©Eric Spiller, Culturespaces Arènes de Nîmes

W amfiteatrze przygotowano dla zwiedzających dwie strefy muzealne i multimedialne:
– strefę gladiatorów, w której można zobaczyć zbroje i broń (m.in. tarcze, hełmy i włócznie), a także obejrzeć fragmenty filmów o gladiatorach, np. sceny z filmu Spartakus w reżyserii Stanleya Kubricka.
– strefę „kolory korridy”, gdzie można podziwiać wspaniałe ubiory toreadorów i matadorów, portrety słynnych toreadorów i wyjątkowe momenty podczas korrid. Filmy pozwalają odkryć prawdziwy klimat korridy i tzw. courses camarguaises, czyli biegów na arenie mających na celu zerwania z grzbietu byka kokardy.

L’amphithéâtre est le monument le plus visité de Nîmes. Ce majestueux édifice du 1er siècle témoigne de la grandeur et de la puissance de l’Empire romain. Les visites guidées de ce monument permettent de plonger dans l’histoire et de découvrir l’architecture complexe et l’utilisation diverse au cours des siècles. Ce monument emblématique de la ville de Nîmes attire chaque année de nombreux visiteurs. L’amphithéâtre de Nîmes est sans doute l’un des plus beaux trésors laissés par les Romains.

Amfiteatr jest najczęściej zwiedzanym zabytkiem w Nîmes. Ta majestatyczna budowla z I wieku świadczy o wielkości i sile imperium rzymskiego. Zwiedzanie obiektu z przewodnikiem pozwala zanurzyć się w historii i poznać jego złożoną architekturę oraz różnorodne wykorzystanie na przestrzeni wieków. Ten charakterystyczny zabytek miasta Nîmes przyciąga każdego roku licznych zwiedzających. Amfiteatr w Nîmes jest bez wątpienia jednym z najpiękniejszych skarbów pozostawionych przez Rzymian.

Sources / źródła:
L’Office de Tourisme de Nîmes: https://www.nimes-tourisme.com
Les Arènes de Nîmes: https://www.arenes-nimes.com/